شناخته شده ترین تشنج باعث لرزش و حرکات غیرقابل کنترل می شود. اما در انواع دیگر، فرد ممکن است زمین بخورد یا بسیار ساکن شود. گاهی اوقات، تشخیص اینکه فردی اصلاً تشنج کرده است، ممکن است دشوار باشد.
نورون ها یا سلول های عصبی اطلاعاتی را از مغز شما به بدن شما می فرستند. آنها این کار را با آزاد کردن تکانه های الکتریکی به صورت منظم انجام می دهند.
اگر این فعالیت الکتریکی به طور ناگهانی افزایش یابد، می تواند باعث تشنج شود. زمانی اتفاق می‌افتد که بسیاری از نورون‌ها به سرعت تکانه‌های الکتریکی نامنظم را آزاد می‌کنند. و باعث علائم و نشانه های غیرقابل کنترل و موقت می‌شوند.
انواع تشنج
انواع مختلفی از تشنج وجود دارد. هر کدام باعث تغییرات فیزیکی و رفتاری متفاوتی می شوند.
همه تشنج ها به دلیل صرع نیستند، صرع وضعیتی است که با تشنج های مکرر مشخص می شود. برخی افراد در طول زندگی خود تنها یک تشنج دارند.
تشنج ها بر اساس قسمت های درگیر مغز طبقه بندی می شوند. آنها شامل تشنج های کانونی و عمومی هستند.
- تشنج کانونی: زمانی رخ می دهد که فعالیت الکتریکی غیر طبیعی در یک ناحیه از مغز شروع شود. قبلاً به این حالت تشنج جزئی می گفتند.
- تشنج عمومی: در هر دو طرف مغز شروع می شود. گاهی اوقات، تشنج کانونی در صورت گسترش می تواند عمومیت یابد.
انواع تشنج کانونی
تشنج کانونی شایع است و در یک طرف مغز رخ می دهد. تقریبا 60 درصد افراد مبتلا به صرع تشنج کانونی دارند.
انواع عبارتند از:
- تشنج های کانونی آگاه
- تشنج هوشیاری اختلال کانونی
- و تشنج کانونی تا دو طرفه تونیک کلونیک
- تشنج ژلاستیک و داکریستیک
تشنج کانونی آگاهانه
در طی یک تشنج کانونی آگاه، که قبلاً تشنج کانونی ساده نامیده می شد، شما هوشیاری خود را از دست نمی دهید. شما از خود و اطراف خود آگاه هستید.
علائم و نشانه های آن می تواند شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- حرکات غیر معمول سر یا چشم
- مردمک های گشاد شده
- عضلات سفت شده
- بی حسی
- مور مور
- احساس خزیدن روی پوست
- توهمات
- حالت تهوع
- تعریق
- گرگرفتگی صورت
- بینایی تغییر می کند
- مشکل در صحبت کردن
- احساس دژاوو
این تشنج ممکن است بین چند ثانیه تا ۲ دقیقه طول بکشد.
تشنج هشیاری اختلال کانونی
تشنج کانونی اختلال در هوشیاری زمانی اتفاق می‌افتد که هوشیاری شما به طور جزئی یا کامل از دست رفته باشد. قبلاً به آن تشنج کانونی پیچیده یا تشنج جزئی پیچیده می گفتند .
شما از خود و اطراف خود آگاه نخواهید بود، اما بیدار به نظر می رسید. علائم و نشانه های احتمالی عبارتند از:
- ناتوانی در پاسخگویی
- نگاه خیره
- رویاپردازی
- لب زدن
- جیغ زدن
- گریه کردن یا خندیدن
- تکرار کلمات یا عبارات
- انجام اعمال فیزیکی غیر ارادی، مانند تکان دادن
- سفت و بی حرکت شدن
این تشنج معمولا بین 1 تا 2 دقیقه طول می کشد. پس از تشنج، ممکن است احساس خواب آلودگی و گیجی کنید.
تشنج کانونی تا دو طرفه تونیک کلونیک
این تشنج زمانی اتفاق می‌افتد که یک تشنج کانونی اختلال در هوشیاری عمومیت یافته یا به هر دو طرف مغز سرایت می‌کند. قبلاً به آن تشنج عمومی ثانویه می گفتند.
اغلب باعث تکان های کلونیک و سفت شدن عضلات تونیک می شود. حرکات تند و سریع دست و پا می تواند همراه با انقباض صورت، اختلال در کنترل روده یا مثانه و خم شدن و شل شدن مکرر عضلات رخ دهد.
علائم و نشانه های دیگر عبارتند از:
- از دست دادن هوشیاری
- افتادن روی زمین
- گریان شدن
- ناله کردن
- گاز گرفتن زبان یا داخل گونه
- مشکل در تنفس
این تشنج بین 30 ثانیه تا 3 دقیقه طول می کشد.
تشنج ژلاستیک و داکریستیک
این تشنج ها از هیپوتالاموس که در پایه مغز قرار دارد شروع می شود. تشنج ژلاستیک یا تشنج خنده شامل خندیدن غیرارادی است. تشنج داکریستیک باعث گریه غیرارادی می شود. در طول این تشنج ها هوشیاری خود را از دست نمی دهید.
انواع تشنج عمومی
انواع مختلفی از تشنج عمومی وجود دارد، از جمله:
- تشنج تونیک-کلونیک عمومی (GTC)
- تشنج تونیک
- و تشنج های کلونیک
- تشنج های غیبت
- تشنج های میوکلونیک
- و تشنج آتونیک
- اسپاسم نوزادی یا صرعی
تشنج تونیک-کلونیک عمومی (GTC)
تشنج تونیک-کلونیک عمومی (GTC) قبلاً تشنج بزرگ نامیده می شد. این تشنج در هر دو طرف مغز شروع می شود. این تشنج از یک تشنج کانونی تا دو طرفه تونیک-کلونیک متفاوت است که از یک طرف شروع می شود و سپس گسترش می یابد.
از دو نوع حرکت تشکیل شده است. حرکات تونیک و کلونیک شامل:
- سفت شدن عضلات
- از دست دادن هوشیاری
- افتادن روی زمین
- گریان شدن
- ناله کردن
- گاز گرفتن زبان یا داخل گونه
- مشکل در تنفس
- حرکات تند تند
- تکان دادن صورت
- اختلال در کنترل مثانه یا روده
در نوع تشنج GTC ممکن است 1 تا 3 دقیقه طول بکشد.
تشنج تونیک
تشنج تونیک فقط باعث سفت شدن عضلات می شود. گاهی اوقات در هنگام خواب رخ می دهد. و ماهیچه های زیر را درگیر می کند:
- پاها
- بازوها
تشنج‌های تونیک در صورت ایستادن یا راه رفتن افراد هنگام وقوع تشنج ممکن است باعث زمین خوردن شوند.
تشنج کلونیک
این تشنج ها فقط شامل تکان دادن مکرر عضلانی یا حرکات کلونیک می شوند.
تشنج نهان
تشنج نهان که قبلاً تشنج پتی مال نامیده می شد، اغلب با خیال پردازی اشتباه گرفته می شود.
دو نوع وجود دارد:
- تشنج نهان معمولی. این تشنج باعث علائم و مشخصات ناگهانی مانند خیره شدن نگاه و بال زدن پلک ها می شود. معمولا کمتر از 10 ثانیه طول می کشد.
- تشنج غیر معمول. این تشنج باعث ایجاد علائمی می شود که به کندی ایجاد می شود، از جمله خیره شدن خالی، پلک زدن چشم، حرکت دست و بال زدن پلک ها. معمولاً 20 ثانیه یا بیشتر طول می کشد و اغلب بخشی از سندرم صرع عصبی رشدی است.
لازم به ذکر است تشنج نهان در کودکان شایع تر از نوزادان یا بزرگسالان است.
تشنج میوکلونیک
تشنج میوکلونیک باعث تکان ناگهانی عضلات بدون اختلال در هوشیاری می شود. معمولاً عضلات دو طرف بدن را درگیر می کند. به طور کلی، این تشنج ها 1 یا 2 ثانیه طول می کشد. آنها اغلب چندین بار در یک روز یا چند روز رخ می دهند.
تشنج آتونیک
در تشنج آتونیک یا حمله قطره ای، شما به طور ناگهانی تون عضلانی را از دست می دهید. علائم و نشانه ها عبارتند از:
- افتادن از حالت ایستاده
- افتادن ناگهانی سر
- ناتوانی در پاسخگویی
اسپاسم نوزادی یا صرعی
اسپاسم صرعی شامل باز کردن یا خم شدن کوتاه بازو، پا یا سر است. معمولاً کودکان زیر 2 سال را مبتلا می کند. اگر در یک نوزاد رخ دهد، اغلب به آن اسپاسم نوزادی می گویند .
این اسپاسم ها 1 تا 3 ثانیه طول می کشد. آنها معمولاً هر چند ثانیه در عرض 10 دقیقه تکرار می شوند، که می تواند چندین بار در روز اتفاق بیفتد.
در قسمت دوم مقاله، به سایر علائم و انواع تشنج و کمک‌های اولیه مرتبط خواهیم پرداخت.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.