درمان اختلال خواب – درمان بیماری آلزایمر!

آلزایمر و مشکلات خواب

افراد مبتلا به آلزایمر اغلب مشکلات خواب دارند یا ممکن است تغییراتی در برنامه خواب خود داشته باشند. دانشمندان به طور کامل نمیدانند که چرا این اختلالات خواب رخ می دهد. همانند تغییرات در حافظه و رفتار، تغییرات خواب نیز به نوعی ناشی از تاثیر آلزایمر بر مغز است. هنگام مدیریت تغییرات خواب، همیشه باید راهبردهای عدم استفاده از دارو را امتحان کرد.

بسیاری از افراد مبتلا به آلزایمر تغییراتی در الگوی خواب خود تجربه می کنند که به نوعی ناشی از تاثیر آلزایمر بر مغز است. بسیاری از افراد مسن بدون زوال عقل نیز متوجه تغییراتی در خواب خود می شوند. اما این اختلالات خواب در افراد مبتلا به آلزایمر شدیدتر می شود. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد تغییرات خواب در مراحل بعدی بیماری شایع‌تر است. اما برخی مطالعات نیز این تغییرات را در مراحل اولیه پیدا کرده‌اند.

تغییرات خواب در آلزایمر

بسیاری از افراد مبتلا به آلزایمر بیشتر از خواب بیدار می شوند و در طول شب مدت بیشتری بیدار می مانند. مطالعات امواج مغزی نشان می دهد که در هر دو مرحله خواب دیدن و خواب غیر رویاپردازی کاهش می یابد. کسانی که نمی توانند بخوابند ممکن است بیقرار باشند. نمیتوانند بی حرکت دراز بکشند یا فریاد میزنند و خواب مراقبانشان را مختل میکنند.

افراد معمولا در طول روز احساس خواب آلودگی زیادی دارند و سپس قادر به خوابیدن در شب نیستند. آنها ممکن است در اواخر بعد از ظهر یا اوایل شب بی قرار یا آشفته شوند. چیزی که تحت عنوان سندرم غروب آفتاب نامیده می شود. در مراحل پایانی آلزایمر، افراد حدود 40 درصد از زمان خود را شب بیدار در رختخواب می گذرانند. بیماران بخش قابل توجهی از زمان خود را در طول روز می خوابند. در موارد شدید، افراد ممکن است تغییر کاملی از الگوی معمول خواب/بیداری در طول روز و شب داشته باشند.

عوامل پزشکی کمک کننده

فردی که اختلالات خواب را تجربه می کند باید به طور کامل معاینه شود. معاینه پزشکی کامل برای شناسایی هر گونه بیماری قابل درمان که ممکن است به این مشکل کمک کند. برخی شرایط که در ادامه ذکر می شود می توانند مشکلات خواب را بدتر کنند.

افسردگی، سندرم پاهای بی قرار (احساس «خزیدن» یا «گزگز» در پاها) که باعث تمایل به حرکت دادن پاها می شود. آپنه خواب، یک الگوی تنفس غیرطبیعی است. در این مورد، برای مدت کوتاهی تنفس فرد چندین بار در شب متوقف می شود. در نتیجه کیفیت خواب پایینی دارند.

برای تغییرات خواب، عمدتاً به دلیل بیماری آلزایمر، رویکردهای غیر دارویی و دارویی برای درمان وجود دارد. اکثر متخصصان و مؤسسه ملی بهداشت (NIH) استفاده از اقدامات غیردارویی را به شدت به جای دارو توصیه می کنند. براساس شواهد، داروهای خواب به طور کلی کیفیت خواب را برای افراد مسن بهبود نمی بخشد.

درمان های غیر دارویی اختلال خواب بیماران آلزایمر

استفاده از داروهای خواب با احتمال بیشتر زمین خوردن و خطرات دیگری در بیماران آلزایمر مرتبط است. هدف از درمان های غیر دارویی بهبود روال خواب و محیط خواب و کاهش چرت زدن در طول روز است. راهبردهای مقابله غیر دارویی همیشه باید قبل از مصرف داروها امتحان شوند. زیرا برخی از داروهای خواب می توانند عوارض جانبی جدی ایجاد کنند. باید یک محیط خواب دلپذیر و استراحت مناسب برای فرد مبتلا به آلزایمر در نظر گرفته شود. زمان های منظمی را برای وعده های غذایی و برای خوابیدن و بیدار شدن داشته باشید. به دنبال قرار گرفتن در معرض نور خورشید صبحگاهی باشید و به طور منظم ورزش کنید. حداکثر چهار ساعت قبل از خواب از الکل، کافئین و نیکوتین خودداری کنید. هر گونه دردی را درمان کنید. از مصرف داروهایی مانند دونپزیل، ریواستگمین یا گالانتامین قبل از خواب خودداری کنید. دما و نور اتاق مناسب باشد.

مطالعات جدید انجام شده

اختلالات خواب با افزایش تجمع پروتئین‌های آمیلوئید بتا در مغز، خطر ابتلا به بیماری آلزایمر (AD) را افزایش می‌دهد. مطالعه روی مدل حیوانی، توسط تیمی به سرپرستی محققان کالج پزشکی بیلور انجام شد. نتایج این مطالعه که در ژورنال Science Translational   Medicine منتشر شده است.

در این پژوهش، دانشمندان با بازگرداندن خواب طبیعی، عملکرد بهتر مغزی را مشاهده کردند. هسته مشبک تالاموسی یا TRN در این حیوانات هدف درمانی قرار گرفته بود. نکته مهم این بود که خواب پایدار، تجمع پلاک های  آمیلوئید بتا را در مغز کاهش می دهد. بنابراین TRN ممکن است در علائم مرتبط با آلزایمر نقش محرکی داشته باشد. همچنین، بازگرداندن فعالیت طبیعی آن می‌تواند یک رویکرد درمانی بالقوه برای این وضعیت شدید باشد.

هسته مشبک تالاموس در بیماری آلزایمر فعالیت نمی کند.

دکتر جین چین،گفت: « ما به مطالعه TRN در زمینه بیماری آلزایمر علاقه داریم. در یک مدل حیوانی مشاهده کردیم که فعالیت TRN به طور کلی در مقایسه با حالت آلزایمر تغییر می کند. وقتی می‌خوابیم، TRN به طور کلی فعال‌تر از زمانی است که بیدار هستیم. این افزایش فعالیت TRN درک اطلاعات حسی محیطی را کاهش می دهد. پس، زمانی که می‌خوابیم، از صداها، نورها و سایر حس‌ها آگاه نیستیم، به ما کمک می‌کند خواب خوبی داشته باشیم”. «با این مشاهده، این احتمال را بررسی کردیم که یک TRN آرام می‌تواند دلیلی برای وقفه‌های خواب باشد. یعنی موردی که در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر رایج است”.

محققان تعیین کردند آیا موش‌های مبتلا به آلزایمر بیشتر از موش‌های سالم در ساعات خواب عادی بیدار می‌شوند یا خیر. با استفاده از یک سیستم بی سیم فعالیت مغز حیوانات ثبت شد.

نتایج

محققان دریافتند که در واقع، موش های آلزایمری 50 درصد بیشتر از موش های غیر آلزایمری بیدار می شوند. علاوه بر این، موش‌های آلزایمری کمتر از مقدار طبیعی، خواب با اموج آهسته داشتند. یعنی خواب عمیق ترمیمی که طی آن مواد زائد و متابولیت‌ها از مغز پاک می‌شوند. این موارد در مراحل اولیه پیشرفت بیماری، قبل از اینکه حیوانات دچار نقص حافظه شوند، مشاهده شد.

«این یافته به وضعیت انسان مربوط است. زیرا تکه تکه شدن خواب و سایر اختلالات خواب در افراد، با افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است. موش‌های آلزایمری بزرگتر شدند و به حدود سه تا پنج ماه رسیدند. خواب آنها همچنان مختل می‌شد و همچنین دچار نقص حافظه شدند.

فعالیت کم هسته مشبک تالاموسی با تجمع پلاک های آمیلوئید بتا ارتباط دارد

در موشهای آلزایمری، سطح قابل سنجش آمیلوئید بتا زمانی که موش‌ها به سن یک ماهگی رسیدند در مغز مشاهده شد. آمیلوئید بتا در حدود شش ماهگی شروع به رسوب در پلاک‌ها کردند. «ما موش‌ها را در شش تا هفت ماهگی ارزیابی کردیم. ارتباط تکه تکه شدن خواب و کاهش خواب موج آهسته  با تجمع آمیلوئید بتا بررسی کردیم. یعنی اختلال خوابی که در مدل موش آلزایمری خود مشاهده کردیم. ما دریافتیم که میزان تکه تکه شدن خواب، مستقیماً با افزایش پلاک در مغز موش‌های شش ماهه آلزایمری مرتبط است.

روی هم رفته، این یافته ها نشان می دهد که موش های آلزایمری اختلالاتی در خواب دارند. اینها می تواند بر تجمع پروتئین های دخیل در پیشرفت بیماری تأثیر بگذارد. همچنین بافت های پس از مرگ بیماران آلزایمری با اختلال شناختی خفیف یا افراد سالم را نیز بررسی کردند.

نتایج فعال کردن مجدد TRN

مغز بیماران مبتلا به آلزایمر، با کمترین فعالیت TRN،  دارای بالاترین رسوب آمیلوئید بتا بود. یافته ها از رابطه بین کاهش فعالیت TRN و افزایش تجمع پروتئین های بیماری زا در آلزایمر پشتیبانی می کند.

آیا فعال کردن مجدد TRN می تواند وضعیت را بهبود بخشد؟

این تیم از یک سیستم کموژنتیک، استفاده کرد. فناوری که به فرد اجازه می‌دهد تا سلول‌های خاصی را از نظر شیمیایی فعال کند. آنها نورون‌های TRN را در مدل حیوانی فعال کردند. پس از یک دور فعال‌سازی  TRN، موش‌های آلزایمری کمتر از خواب بیدار می‌شدند. در واقع موش های بیمار، زمان بیشتری در خواب موج آهسته سپری می‌کردند که نشانه‌هایی از بهبود فعالیت خواب است.

«مشاهده این موضوع هیجان‌انگیز بود که پس از فعال‌سازی TRN ، روزانه به مدت یک ماه، خواب بهبود پیدا کرد. در نتیجه تجمع آمیلوئید بتا به طور قابل توجهی کاهش پیدا کرد”.

نکات مهم

“اختلالات خواب با تعدادی از اختلالات مرتبط است ناشی از دلایل مختلفی است و فقط به TRN ربط ندارد.”  در صورتی که اختلال خواب به دلایل نامرتبط باشد. مثلا به دلیل آپنه انسدادی خواب یا سندرم پای بیقرار، هدف قرار دادن TRN ممکن است آنقدر موثر نباشد. «یافته‌های ما تأیید می‌کند که فعال‌سازی انتخابی TRN یک مداخله درمانی امیدوارکننده است. مداخله ای که با آن بتوان با بهبود اختلالات خواب، در نهایت تجمع آمیلوئید بتا را در آلزایمر کاهش داد”.

خلاصه

اختلالات خواب باعث افزایش آمیلوئید بتا و تائو در مغز و افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر می شود. اما مکانیسم دقیقی که منجر به اختلالات خواب می شود هنوز تعریف نشده است. هسته مشبک تالاموس (TRN) برای حفظ خواب و تنظیم خواب موج آهسته (SWS) ضروری است. ما TRN را در موش‌های تراریخته که پروتئین پیش‌ساز آمیلوئید انسانی جهش یافته (APP) را بیان می‌کنند، بررسی کردیم. متوجه کاهش فعالیت عصبی، افزایش تکه تکه شدن خواب و کاهش زمان SWS در مقایسه با همزادهای غیرتراریخته شدیم. فعال‌سازی انتخابی TRN با استفاده از DREADD‌های تحریک‌کننده، حفظ خواب را بازسازی کرد. زمان SWS را افزایش داد و بار پلاک آمیلوئید را در هیپوکامپ و قشر مغز کاهش داد. یافته های ما نشان می دهد که TRN ممکن است نقش عمده ای در علائم مرتبط با آلزایمر داشته باشد. افزایش فعالیت TRN ممکن است یک استراتژی درمانی امیدوارکننده برای آلزایمر باشد.

منبع: https://neurosciencenews.com/sleep-trn-amyloid-19603/

آلزایمر با رژیم های غذایی داری پروتئین یا فاقد پروتئین چه ارتباطی دارد؟ (danabrain.ir)

Dr.Kh.Rahimi Jaberi

درباره نویسنده

خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.