روز 25 سپتامبر 2019 مصادف با سوم مهر 1398، روز جهانی ریه است و موضوع امسال “ریه های سالم برای همه” است. جهت ارتقاء سطح آگاهی، جوامع پزشکی و سایر سازمان ها، میزبان تعدادی از رویدادها و کمپین های رسانه های اجتماعی هستند و برای حمایت از سلامت جهانی ریه، مجلات مطالب بی نظیری را منتشر می کنند.
طبق Forum of International Respiratory Societies یا به اختصار (FIRS)، بیماری های ریه تعداد قابل توجهی از مردم در سراسر جهان را درگیر کرده است. در حال حاضر:
- 384 میلیون بیمار با بیماری COPD زندگی می کنند و سالانه 3 میلیون نفر بر اثر این بیماری جان خود را از دست می دهند.
- در سطح جهان، 334 میلیون نفر مبتلا به آسم هستند – یک بیماری مزمن که 14٪ از کودکان را مبتلا می کند.
- سرطان ریه، در حال حاضر مرگبارترین سرطان در جهان است.
- ده میلیون نفر مبتلا به سل هستند و سالانه 1.6 میلیون نفر در اثر آن فوت می کنند.
- ذات الریه که هر سال جان میلیون ها نفر را می گیرد، یکی از مهمترین دلایل مرگ و میر در افراد جوان و بسیاری از افراد مسن است.
- از جمعیت جهان، 91٪ در مکانهایی زندگی می کنند که کیفیت هوا از حد خطرناکی که توسط سازمان بهداشت جهانی (WHO) تعریف شده، فراتر رفته است.
چند روز پیش، سازمان ملل متحد یک جلسه سطح بالا در زمینه پوشش بهداشت جهانی ، که به دلیل افزایش شیوع بیماری های مرتبط با ریه و همچنین به دلیل موضوع روز جهانی ریه امسال، برگزار شد.
“پوشش بهداشت جهانی به ویژه برای افراد مبتلا به بیماری تنفسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. به عنوان مثال، قطع مصرف دارو برای بیماران مبتلا به سل می تواند باعث ایجاد مقاومت در برابر دارو شود، که عواقب جدی را به همراه دارد. در دسترس نبودن ناگهانی داروهای آسم، می تواند باعث رنج شدید و حتی مرگ شود.
همچنین بیماری های ریوی و تنفسی می تواند عملکرد سایر ارگان های بدن را نیز مختل کند. به مناسبت “روز جهانی ریه” و همچنین اختلالاتی که ممکن است در اثر این مشکلات در سلامت خواب افراد به وجود بیاید، این مقاله به ارتباط ناهنجاری “انسداد مزمن ریوی”(COPD) و آپنه انسدادی خواب می پردازد.
سندروم همپوشانی: ارتباط بین (COPD + Sleep Apnea)
ترکیب این دو اختلال تنفسی می تواند باعث اختلال در خواب شود.
به تنهایی، اختلال انسداد مزمن ریوی (COPD) می تواند به اندازه کافی چالش برانگیز باشد. این بیماری ریوی باعث می شود کیسه های هوا نتوانند عمل جذب اکسیژن را به درستی انجام دهند و شخص نفس نفس می زند. افراد مبتلا به COPD معمولاً کارهای ساده و یا بالا رفتن از چند پله را به سختی انجام میدهند.
با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به COPD با مشکلات دیگری هم دست و پنجه نرم می کنند: آپنه انسدادی خواب، یک اختلال خواب که بیش از 18 میلیون نفر در ایالات متحده به آن مبتلا هستند.
مارگاریتا اوکس، فوق تخصص روانشناسی در بیمارستان لنوکس هیل و سلامت نورثول می گوید: “اغلب اوقات، آپنه خواب و COPD می توانند با هم وجود داشته باشند.” “یک سندرم همپوشانی وجود دارد که اکنون ما قصد داریم درک بهتری از این موضوع داشته باشیم، زیرا ممکن است برخی از گروه ها شیوع بالایی از هر دو اختلال با هم را داشته باشند.”
افراد مبتلا به آپنه انسدادی خواب در حقیقت تنفس را به صورت دوره ای در طول شب متوقف می کنند. مکثها می توانند تا 10 ثانیه ادامه داشته باشند و بعد از آن تنفس غالباً با خروپف از سر گرفته می شود. تنفس متوقف شده می تواند به دلیل اختلال عضلات در پشت گلو (انسداد خواب) یا مغز، که به هنگام خواب تنفس را به طور صحیح کنترل نمی کند (آپنه خواب مرکزی) ایجاد شود.
وقتی در هنگام خواب، اکسیژن لازم را دریافت نمی کنید، مغز به طور خودکار شما را از خواب بیدار می کند. در نتیجه، افرادی که دچار آپنه خواب هستند، اغلب کاهش کیفیت خواب را تجربه می کنند و در نتیجه، حتی بعد از هشت ساعت خواب کامل، دچار خواب آلودگی می شوند.
دکتر اوکس اظهار می کند “افرادی که مبتلا به COPD هستند از قبل مشکل ریه دارند.” “تنفس آنها در شب سخت تر می شود، بنابراین در هنگام خواب نمی توانند به درستی نفس بکشند و خسته تر می شوند.”
فرد مبتلا به این “سندرم همپوشانی” ممکن است همیشه متوجه نشود که از خواب بیدار می شود. در بسیاری موارد، این امر توسط شریک خواب آنها مشاهده می شود. به عنوان مثال، ممکن است آنها خروپف این افراد را (با مکث های گاه به گاه) مشاهده کنند، یا متوجه شوند که به طور دوره ای، افزایش و کاهش حجم قفسه سینه شریک خواب آنها، متوقف می شود.
در حالی که درمان بستگی به نوع و شدت آپنه خواب شما دارد، متداول ترین درمان آپنه خواب یک دستگاه CPAP یا دستگاه فشار هوای پیوسته است.
چه به COPD مبتلا باشید یا نه، شروع به درمان آپنه خواب، می تواند مزایای اصلی برای کیفیت زندگی و سلامت کلی شما باشد. دکتر اوکس بیان میکند: “اگر نگران آپنه خواب هستید، با پزشک خود مشورت کنید.” “معمولاً پزشک شما را برای آزمایش بیشتر جهت تشخیص هر نوع آپنه خواب ارجاع می دهد.”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا، به ویژه واحد سلامت و اختلالات خواب مراجعه کنید.
منابع:
- HealthiNation
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.