فکر و و خیال زیاد یا بیش از حد فکر کردن یا overthinking می‌تواند مشکلات جسمی و روانی را برای افراد به همراه داشته باشد. در این مقاله، ابتدا به تعریف بیش از حد فکر کردن پرداخته، سپس به موانعی که ممکن است برای تحقق آرامش و استراحت در ذهن فرد وجود داشته باشد، اشاره می‌کنیم. در انتها راه‌هایی را برای کم کردن فکر و خیال زیاد معرفی خواهیم کرد.
تعریف بیش از حد فکر کردن:
فکر و خیال زیاد به معنای تمرکز بیش از حد درباره مسائل و مشکلات است که ممکن است باعث ایجاد استرس و نگرانی در ذهن فرد شود. این مسئله معمولاً باعث می‌شود که فرد برای یافتن پاسخ‌های مطلوب، مسائل را تحلیل کند و با استفاده از فرضیات و تخیلات خود، به نتایجی نامطلوب برسد.
موانعی که ممکن است برای آرامش و استراحت در ذهن وجود داشته باشد:
فکر و خیال زیاد می‌تواند نتیجه‌ی چندین عامل باشد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- فشار کاری و زندگی: فشار کاری و زندگی روزمره می‌تواند باعث ایجاد نگرانی و استرس در ذهن فرد شود.
- ترس از انتخاب نادرست: ترس از انتخاب نادرست می‌تواند باعث تمرکز بیش از حد بر فکر کردن و پیش‌بینی‌های نامطلوب در ذهن فرد شود.
- فرضیات خود: ممکن است فرد بر اساس فرضیات و تخیلات خود به نتایج نامطلوب برسد.
- ناراحتی‌های قبلی: ناراحتی‌های قبلی می‌تواند باعث تمرکز بیش از حد بر فکر کردن و ترس در ذهن فرد شود.
- شرایط جوی: شرایط جوی مثل بارش باران، تاریکی شب و همچنین روزهای سرد ممکن است باعث افزایش فکر و خیال زیاد فرد شود.
- ساعات خواب نامناسب: عدم خوابیدن کافی یا خواب بیش از حد می‌تواند باعث تمرکز بیش از حد بر فکر کردن در ذهن فرد شود.
- نوع شخصیت فرد: برخی افراد بر اساس شخصیت خود، به شدت به تحلیل مسائل علاقه دارند و به راحتی ممکن است با فکر کردن بیش از حد درگیر شوند.
راه‌هایی برای کم کردن بیش از حد فکر کردن:
- حرکت کردن: فعالیت‌هایی مثل پیاده‌روی، دویدن و ورزش می‌تواند باعث کاهش فکر کردن بیش از حد شود.
- مدیتیشن: تمرین مدیتیشن می‌تواند باعث آرامش و استراحت در ذهن شود.
- خواندن کتاب: خواندن کتاب می‌تواند باعث تمرکز بر چیز دیگری شود و از فکر کردن بیش از حد جلوگیری کند.
- صحبت کردن با دوستان: صحبت کردن با دوستان و خانواده می‌تواند باعث آرامش و خوشبختی در ذهن فرد شود.
- تغییر شیوه‌ی فکر کردن: برخی از افراد با تغییر شیوه‌ی فکر کردن، می‌توانند از فکر و خیال زیاد جلوگیری کنند. به عنوان مثال، به جای فکر کردن درباره مشکلات، به دنبال راه‌حل‌هایی برای حل مشکلات باشید.
- دستورالعمل‌های تنفسی: تمرین دستورالعمل‌های تنفسی می‌تواند باعث کاهش استرس و فشار در ذهن فرد شود.
- کاهش میزان مصرف قهوه و الکل: مصرف زیاد قهوه و الکل می‌تواند باعث افزایش فعالیت ذهنی شود و باعث فکر و خیال زیاد شود.
- تمرینات یوگا: تمرینات یوگا می‌تواند باعث آرامش در ذهن و جسم شود و باعث کاهش فکر کردن بیش از حد شود.
- کاهش میزان استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی: استفاده بیش از حد از دستگاه‌های الکترونیکی می‌تواند باعث افزایش فعالیت ذهنی شود و باعث بیش از حد فکر کردن شود. بنابراین، توصیه می‌شود که در ساعات خاص، مثل قبل از خواب، از دستگاه‌های الکترونیکی دوری کرد.
- جستجوی راه‌حل: در برخی موارد، فکر کردن بیش از حد ممکن است باعث شود که فرد به دنبال راه‌حل نباشد و به جای آن، فقط درگیر مسئله باشد. بنابراین، بهتر است به دنبال راه‌حل‌هایی برای مشکلات باشید تا از بیش از حد فکر کردن جلوگیری شود.
در نهایت، اگر فکر می‌کنید که از فکر و خیال زیاد رنج می‌برید و به سادگی نمی‌توانید آن را کنترل کنید، بهتر است با ما در تماس باشید.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.