تومورهای مغزی
بیش از 120 نوع مختلف تومور مغزی، ضایعات و کیست وجود دارد. اینها بر اساس محل وقوع و نوع سلول‌هایی که ساخته شده‌اند، از هم متمایز می‌شوند. انواع خاصی از تومورها معمولاً خوش خیم (غیر سرطانی) هستند. در حالی که برخی دیگر معمولاً بدخیم (سرطانی) هستند. برخی دیگر ممکن است پنجاه درصد احتمال سرطانی شدن داشته باشند. برخی از انواع تومور های مغزی، ممکن است از استخوان یا انواع دیگر بافت‌های خارج از مغز ایجاد شوند. بنابراین ممکن است “تومورهایی با منشا جمجمه” نیز نامیده شوند. با این حال، نزدیکی آنها به مغز باعث می شود که آنها بر ساختارهای مغز تأثیر بگذارند. درمان های تومورهای بدخیم مغزی قاعدتا دشوار بوده و از جمله چالش های اصلی پیش روی پزشکان است.
یک کلاه مغناطیسی در اولین آزمایش جهانی، یک مورد تومور مغزی کشنده را کوچک کرد.
دانشمندان با کمک نوعی کلاه خاص و هوش مصنوعی می توانند تومورهای مغزی را تشخیص دهند دیگر خبر جدیدی نیست. خبر هیجان انگیز این است که آنها یک کلاه جدید با قابلیت درمانی ساخته اند. متخصصان از کلاه خاصی استفاده کردند. کلاه یک میدان مغناطیسی تولید می کند و تا یک سوم تومور مغزی کشنده را کوچک کند.
برای گلیوبلاستوما (GBM)، شایع ترین تومور بدخیم مغز در بزرگسالان، نتیجه درمان همچنان ناخوشایند است. در بیش از 40 سال، متاسفانه همچنان شانس بقای بیمار در حد متوسط است و درمان های استاندارد نیز اغلب تأثیری منفی بر کیفیت زندگی دارند. درمان ها شامل پرتودرمانی و شیمی درمانی بوده که آسیب زیادی به بیمار وارد می کنند. غالباً بیماران تحمل اتمام چرخه شیمی درمانی تجویز شده را ندارند. بنابراین، تلاش برای کشف درمان موثر با رویکرد درمانی کاملاً متفاوت با نتیجه بهتر و آسیب کمتر ادامه دارد.
درمان جدید مورد تایید FDA
یک درمان جدید تأیید شده توسط FDA، استفاده از میدان های الکتریکی متناوب در 200 کیلوهرتز است. این روش اکنون برای GBM عودکننده بصورت مونوتراپی و در ترکیب با تموزولومید برای GBM تازه تشخیص داده شده در دسترس است. همچنین در آزمایشات بالینی برای سایر سرطان ها نیز در حال آزمایش است. مکانیسم عملکرد آن شامل برهم زدن دیمرهای توبولین، دوکهای میتوزی و تقسیم سلول توسط میدان الکتریکی و دی الکتروفورز است. این روش نیز اثر متوسطی بر بقا دارد. بقای کلی را 0/6 ماه در GBM عودکننده و در GBM تازه تشخیص داده شده، 31 درصد افزایش می دهد. حتی این تأثیر متوسط برای بیماران مبتلا به تومور مغزی کشنده دلگرم کننده است.
دستگاه Onco-magnetic
مطالعات نشان داده است که میدانهای الکترومغناطیسی در شرایط آزمایشگاهی، اثرات ضدسرطانی دارند. محققان اخیرا آزمایشات بالینی جدیدی را با یک دستگاه پوشیدنی غیرتهاجمی جدید موسوم به دستگاه Onco-magnetic انجام داده اند. این دستگاه با چرخش آهنرباهای دائمی قوی، میدان های مغناطیسی نوسانی (OMF) تولید می کند. اجزای سازنده OMF دستگاه را، می توان به کلاه ایمنی متصل کرد. همچنین درمان با این دستگاه نیازی به تراشیدن سر ندارد. با استفاده از انکولاتورهای دستگاه و الگوهای خاص طراحی شده از چرخش آهنربا، آنها اثرات ضد سرطانی انتخابی شدیدی در مدل های موش GBM و زنوگرفت مشتق شده از بیمار ایجاد کردند. نکته مهم این است که این روش، اثرات سوئی بر سلول های طبیعی نداشت. مکانیسم عملکرد OMF شامل اختلال در انتقال الکترون در زنجیره تنفسی میتوکندریایی است که باعث افزایش گونه های اکسیژن فعال و مرگ سلولهای سرطانی وابسته به کاسپاز می شود.
در این مطالعه گزارش موردی، اولین بیماری که مبتلا به نوع کشنده GBM در ناحیه پیشانی بود با این روش تحت درمان قرار گرفت.
ارزیابی بالینی و تصویربرداری عصبی
در این مطالعه، ارزیابی بافت مغز فرد 53 ساله که به نوع خاصی از تومور مغزی کشنده مبتلا بود، نشان داد که این روش در مدت زمان کوتاهی 31 درصد از توده تومور را از بین برده است. این آزمایش اولین درمان غیرتهاجمی برای یک نوع کشنده از سرطان مغز شناخته شده به عنوان گلیوبلاستوما است.
این کلاه ایمنی دارای سه آهن ربای دوار است که به یک کنترل کننده الکترونیکی مبتنی بر ریزپردازنده متصل شده و با باتری قابل شارژ کار می کند. به عنوان بخشی از درمان، بیمار به مدت پنج هفته در کلینیک و سپس در خانه با کمک همسرش از دستگاه استفاده کرد. در نتیجه، میدان مغناطیسی ایجاد شده توسط کلاه ایمنی به مدت دو ساعت آغاز به کار کرد و سپس حداکثر تا شش ساعت در روز افزایش یافت. در طول دوره، حجم تومور بیمار تقریباً یک سوم کاهش یافت. به نظر می رسد جمع شدن و کاهش اندازه تومورهای بدخیم مغزی با دوز درمان ارتباط دارد.
بیمار در هر 3 روز درمان در کلینیک و 7، 16، 30 و 44 روز پس از شروع درمان، توسط پزشک معالج مورد ارزیابی بالینی قرار گرفت. تصاویر MRI در روزهای 1، 3، 7، 16، 30 و 44 انجام شد. اسکن روز 1 قبل از شروع درمان و سایر اسکن ها پس از شروع درمان تهیه شد. اثر درمان بر روی کنتراست تقویت شده تومور (CET)، با توجه به ارزیابی پاسخ در معیارهای عصب- انکولوژی (RANO) برای آزمایشات بالینی بررسی شد. علاوه بر این، برای محاسبه عینی حجم CET از روشی مبتنی بر نرم افزار خودکار استفاده شد.
یافته های بالینی
پس از 3 روز درمان تحت نظارت اولیه، بیمار مجدداً در روز 7 توسط پزشک معالج در کلینیک سرپایی معاینه شد. معاینه بالینی روز شانزدهم نشان داد که وی جلسات درمانی را به خوبی تحمل می کند، بنابراین دوشنبه تا جمعه و تعطیلات آخر هفته این جلسات به مجموع 3 ساعت در روز (با یک ساعت افزایش با 5 دقیقه وقفه) افزایش یافت. در ویزیت روز 30، بیمار گزارش کرد که سردردهایی دارد که البته قبل از شروع این روش، برای درمان آنها دارو مصرف می کرد. پزشک معالج برای مشکل پرفشاری خون بیمار، از داروی والزارتان استفاده کرد. بیمار در روز 36 ام به دلیل یک حادثه و سقوط، از ناحیه سر به شدت آسیب دید و درمانش متوقف شد.
اینکه آیا سقوط از هر نظر به درمان مربوط بوده یا خیر، قطعی نیست. شایان ذکر است، بیمار قبل از شروع درمان چندین سقوط را تجربه کرده بود. در آخرین پیگیری در روز 44 ام، بیمار برای ارزیابی آسیب به سر در واحد مربوطه بستری شد و مورد ارزیابی دقیق قرار گرفت. هیچ عارضه جانبی جدی در طول درمان گزارش نشده است. مراقبان بیمار، گفتند که وی از نظر گفتار و عملکرد شناختی بهبود چشمگیری داشته است.
یافته های تصویر برداری MRI
ارزیابی اسکن MRI بالینی T1 پس از کنتراست به دست آمده قبل از شروع درمان، نشان دهنده پیشرفتی مطابق با معیارهای RANO بود. با توجه به این معیارها، همه اسکن های به دست آمده در طول درمان بیماری، پایدار بودند. برای ارزیابی کمی عینی از حجم CET، دانشمندان از یک اسکریپت خودکار مبتنی بر نرم افزار MATLAB استفاده کردند. این تجزیه و تحلیل، تغییرات قابل توجهی در حجم CET را همزمان با درمان نشان داد. بررسی ها نشان داد تومور در 3 قبل از شروع درمان به میزان قابل توجهی رشد کرده است.
در 3 روز اول درمان، روند معکوس شد و حجم توموربه مقدار قابل توجهی کاهش یافت. کاهش حجم CET پس از شروع درمان، در روز 30 ام به میزان قابل توجهی معنا دار بود. این درمان در روز 37 متوقف شد. پس از مکث، آنها شاهد تغییر روند و افزایش حجم CET در روز 44 بودند.
به نظر می رسد درمان OMF یک روش درمانی جدید، ایمن و کارآمد در برابر GBM است. به طور بالقوه مزایای بسیاری نسبت به درمان های موجود دارد. مطالعات دیگر برای بررسی این روش در تعداد بیماران بیشتر، اطلاعات بیشتری در مورد ایمنی و اثربخشی آن فراهم می کند. این روش باید طی مطالعات بعدی در ارتباط با انواع تومورهای بدخیم مغزی بررسی گردد.
مخترعین دستگاه ادعا می کنند که با کمک این کلاه خاص، روزی می توانند بدون پرتودرمانی یا شیمی درمانی به درمان سرطان مغز کمک کنند. نویسنده مسئول مقاله در موسسه عصبی متدیست هیوستون می گوید جزئیات این روش در مجله Frontiers in Oncology منتشر شده است. پژوهشگران می گویند یک قدم به درمان تومورهای بدخیم مغزی نزدیک شده ایم.
منبع: https://doi.org/10.3389/fonc.2021.708017
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.