فصل اول مرد شنی-اقتباس نتفلیکس از کتاب کمیک نیل گیمن- مورفیوس (تام استوریج)، مرد شنی افسانه ای و سلطان رویاها و کابوس ها را معرفی می کند. مورفئوس مسئول ایجاد و کنترل رویاهایی است که افراد هنگام خواب تجربه می کنند، یک کارکرد اساسی در انسان. با این حال، رویاها و کابوس‌هایی که او خلق میکند می‌توانند در دنیای بیداری نیز سرکش باشند.
در حالی که این نمایش توضیحی خارق‌العاده برای اینکه چرا خواب میبینیم و محتوای رویاها از کجا می‌آید ارائه می‌دهد، واقعیت این است که محققان هنوز در مورد اینکه چرا می‌خوابیم یا خواب میبینیم توافق کاملی ندارند. اگرچه همه ما به خواب نیاز داریم و همه ما خواب می بینیم – چه رویاهایمان را به خاطر بیاوریم یا نه – حوزه علم خواب و رویا هنوز نسبتاً جوان است.
در اینجا چیزی است که ما تاکنون در مورد چرایی خواب دیدن می دانیم آورده شده است.
هشدار اسپویل! این مقاله حاوی اسپویل فصل اول سریال مرد شنی The Sandman است.
چرا رویا می بینیم؟
تئوری های زیادی در مورد اینکه چرا خواب می بینیم وجود دارد، از جمله اینکه اصلاً دلیلی وجود ندارد، اما به گفته دکتر مایکل بروس، روانشناس بالینی و متخصص خواب، دو مورد از معتبرترین کارکردهای علمی خواب دیدن عبارتند از:
- در تنظیم عاطفی به ما کمک میکند
- با انتقال اطلاعات جدیدی که در طول روز یاد گرفتیم از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت به تقویت حافظه و یادگیری کمک میکند.
همانطور که می خوابیم، چهار مرحله خواب را به طور مکرر در طول شب طی می کنیم. طی کردن هر چهار مرحله تقریباً 90 تا 100 دقیقه طول می کشد. در حالی که ما می‌توانیم در هر نقطه‌ای از این مراحل رویا ببینیم، به احتمال زیاد در مرحله 4 که خواب REM (حرکت سریع چشم) را تجربه میکنیم، رویا میبینیم.
روانشناس سلامت و متخصص استرس و بی خوابی جولیا کوگان، خاطرنشان می کند که در طول خواب REM است که ما احساسات خود را پردازش می کنیم و به کاهش استرس و بهبود خلق و خوی خود کمک می کنیم.
اگر رویاها به ما کمک می کنند تا خاطرات خود را تثبیت کنیم و احساسات خود را تنظیم کنیم، چرا آنها اغلب اینقدر عجیب هستند؟
در بسیاری دیگر از فیلم ها، رویاها به عنوان داستان های خارق العاده اما منسجمی ارائه می شوند که مانند یک فیلم در ضمیر ناخودآگاه ما آشکار می شوند.
برای مثال، در فیلم The Sandman، جید (ادی کارانجا) به عنوان یک ابرقهرمان قدرتمند در رویاهای خود به ماجراجویی می‌پردازد. این رویاها به عنوان راهی برای رهایی پسر از آزاری که در ساعات بیداری از دست والدین رضاعی خود متحمل می شود، ارائه می شود.
با این حال، شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد رویاهای ما واحه ای از زندگی بیداری ما هستند. در واقع، زندگی بیداری ما احتمالاً با محتوای رویاهای ما، علی رغم عجیب بودن آنها، ارتباط دارد.
در طول روز، اطلاعات زیادی از طریق حواس پنج گانه ما وارد می شود. رویاپردازی عبارت است از غربال کردن اطلاعات. آنچه شما نیاز دارید و آنچه نیاز ندارید. و سپس یافتن راهی برای حفظ آنچه نیاز دارید.
اما…
مشکل اینجاست: اطلاعات بسیار زیادی وجود دارد که مغز شما در واقع نمی‌تواند آنها را به یکباره یا به روشی که می‌خواهد ذخیره کند. بنابراین گاهی اوقات همه چیز کمی به هم می‌ریزد. بنابراین اساساً رویاهای ما کمی دیوانه وار می شوند که منعکس کننده خاطراتی هستند که ضمیر ناخودآگاه ما در حین تثبیت آنها را مرتب می کند. این می تواند منجر به رویاهای بسیار عجیب شود.
علاوه بر این، محتوای رویاها معمولاً شامل مضامین مرتبط با چیزهایی است که در طول روز تجربه می کنیم، حتی اگر آنها کپی دقیقی از آن تجربیات نباشند. بنابراین در حالی که ممکن است از خاطرات، احساسات و تجربیات خود برای خلق رویاهای خود استفاده کنیم، به نظر می رسد ناخودآگاه ما یک موضوع و ساختاری را به آنها تحمیل می کند که به ما چیزی در مورد آنچه که در بیداری می گذرد می گوید.
رویاهای تکراری
یکی از شکل‌های بسیار قوی رویاها که ممکن است به ما در درک زندگی بیداری خود کمک کند، رویاهای تکرار شونده هستند.
از بین شخصیت هایی که رویاهایشان در مرد شنی نشان داده شده است، به نظر می رسد بسیاری از آنها رویاهای تکراری دارند. به عنوان مثال، شخصیت باربی (لیلی تراورز) یک رویای تکراری می بیند که در آن با یک جانور در یک سرزمین افسانه ای آرام قدم می زند و درباره یک ماجراجویی خارق العاده بحث می کند.
در همین حال، شخصیت کن (ریچارد فلیشمن)، شوهر باربی در خواب می بیند که باربی خشمگین او را در حال خیانت دستگیر کرده است و او باید در حالی که در ماشین اسپرتش نشسته است از او طلب بخشش کند.
در حالی که دلایل زیادی برای رویاهای تکرار شونده وجود دارد، اما شایع ترین دلیل رویاهای تکراری استرس است. معمولاً [رویاهای تکرار شونده] نشان می‌دهد که عوامل استرس‌زا یا چیزهایی در جریان هستند که احتمالاً در طول روز پردازش نمی‌شوند. اساساً اگر ما نتوانیم استرس را در بیداری برطرف کنیم، ذهن راهی برای رسیدگی به آن پیدا خواهد کرد.
سناریوهای رایج رویاهای تکراری
چندین سناریو رایج برای رویاهای استرسی مکرر وجود دارد، از جمله افرادی که خواب می بینند دندان هایشان در حال افتادن است، زیر آب هستند، تعقیب می شوند یا در حال افتادن هستند.
در حالی که مشخص نیست که چرا افراد به دلیل استرس رویاهای مشابهی را تجربه می کنند، یک احتمال این است که افراد به دلیل مسائل رایج تحت استرس هستند. که باعث می شود ضمیر ناخودآگاه ما در پاسخ به این عوامل استرس زا به محتوای رویایی مشابهی برسد.
تعبیر خواب و رویا درمانی
مرد شنی هرگز توضیح نمی دهد که چرا کسی یکی از رویاهایی را که مورفیوس می‌سازد به جای خواب دیگری میبیند، اما مهم نیست که چه نوع رویایی در شب میبینیم، ما تمایل داریم که مجذوب محتوای آنها و مهمتر از آن، معنای آن محتوا شویم. .
مردم در طول تاریخ به رویاهای خود و دیگران معنا بخشیده اند. حتی یکی از مشهورترین کتاب های زیگموند فروید تعبیر رویاها نام دارد. با این حال، هیچ مدرک علمی محکمی برای تعبیر خواب وجود ندارد.
هر چیزی که در رویای شما اتفاق می افتد، شما کاملاً همه چیزهایی را که در رویا گفته می شود می دانید. در نتیجه، “رویاهای شما فقط برای شما معنی دارد.” با این حال، اگرچه رویاها ممکن است در سطحی چیزی را که نمی دانید به شما نگویند، آنها می توانند سرنخ های ارزشمندی در مورد احساس شما ارائه دهند، به خصوص اگر رویاهای استرس زا یا کابوس های مکرر را تجربه می کنید.
توجه به ریشه خواب های استرس آور تکرار شونده
اگر به خواب‌های استرس‌زای مکرر توجه کنیم، به‌ویژه احساسی که در طول آنها داریم به جای محتوای آنها، می‌تواند به ما کمک کند تشخیص دهیم که چه زمانی از مسائلی در زندگی روزمره که باعث احساس اضطراب می‌شوند اجتناب کنیم. و افراد باید زمینه‌هایی را در زندگی‌شان بررسی کنند که این استرس می‌تواند از آنجا ناشی شود.
اگر نه تنها در رویاهای خود استرس دارید، بلکه کابوس هایی می بینید که از خواب میپرید، ممکن است زمان آن فرا رسیده باشد که به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید، به ویژه فردی که در زمینه خواب تخصص دارد. درمان مشکلات خواب می تواند به ویژه برای افرادی که از کابوس های شبانه ناشی از اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) رنج می برند، ارزشمند باشد.
برای اطلاعات بیشتر واحد اختلالات خواب انستیتو سلامت مغز دانا را ببینید:
تاثیرات منفی کم خوابی
اگر می خواهید رویاهای خوب و سالم داشته باشید، باید خواب خوب و سالم داشته باشید. متاسفانه امروزه بسیاری از افراد از کم خوابی رنج می برند. ما از لحاظ جسمی، شناختی و عاطفی در زمان کم خوابی تحت تاثیر قرار می گیریم که منجر به پیامدهای منفی فراوانی می شود.
برخی از این پیامدها عبارتند از:
فیزیکی:
کارایی ما کمتر می شود، زمان واکنش ما کند می شود و تستوسترون و سایر هورمون ها به خطر می افتند.
شناختی:
در توجه و تمرکز مشکل پیدا میکنیم و در به خاطر سپردن چیزها مشکل ایجاد می شود. افراد ممکن است بیشتر ریسک کنند.
عاطفی:
اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات سلامت روان بدتر می شوند.
واضح است که خواب برای عملکرد سالم جسمی، ذهنی و روانی حیاتی است. با این حال، اینکه یک فرد چقدر به خواب نیاز دارد، مختص خود فرد است.
اگر فقط هفت ساعت در شب می خوابید اما با طراوت و شادابی بیدار میشوید، لازم نیست نگران کمبود خواب باشید.
از طرف دیگر، اگر حداقل هفت ساعت خوابیده اید و همچنان خسته و بی حال هستید، استراحت کافی ندارید.
در ادامه بخوانید: چند ساعت خواب کافی است؟ چرا من همیشه خوابم میاد؟
چگونه خواب خود را بهبود ببخشیم
برخلاف مرد شنی، هیچ پادشاهی از رویاها وجود ندارد که بتواند رویاهای ما را تنظیم کند و به ما کمک کند راحت تر استراحت کنیم. در نتیجه، کسانی که امیدوارند تجربه پربارتری در سرزمین رویایی مورفیوس داشته باشند، باید از برخورداری از خواب کافی و باکیفیت اطمینان داشته باشند.
گاهی اوقات می تواند به سادگی خاموش کردن وسایل الکترونیکی و رفتن زودتر به رختخواب باشد. با این حال، چیزهای زیادی وجود دارد که خواب ما را مختل می کند، از خوردن وعده های غذایی سنگین قبل از خواب گرفته تا مصرف کافئین و الکل.
حتی برخی داروهای بازدارنده بازجذب سروتونین یا SSRI ها، داروهایی که معمولاً برای افسردگی تجویز می شوند، می توانند خواب را مختل کنند. خواب را اغلب می توان با تغییر داروها یا کاهش زمان و میزان مصرف غذا یا ماده ای که مصرف می کنیم، بهبود بخشید. البته روش های موثر و جدیدتری نیز برای درمان افسردگی وجود دارند. اگر میخواهید راجع به آن ها بیشتر بدانید، این مطلب را از دست ندهید:
اختلالات خواب
برخی افراد نیز از اختلالات خواب مانند بی خوابی و آپنه رنج می برند. البته این اختلالات قابل درمان هستند.
توجه نکردن به اختلالات خواب و درمان نکردن آنها نه تنها به کارآیی پایین افراد، بلکه به تبعات قابل توجه جسمی و عصب روانشناختی منجر می شود، چنانچه هر یک از ما درجاتی از اختلالات خواب را تجربه می کنیم، ممکن است ارزیابی از سوی متخصص اختلالات خواب و اقدامات تشخیصی و درمانی در مورد ما ضرورت بالینی جدی داشته باشد.
بیش از 80 نوع اختلال خواب وجود دارد که می توانند به طور موثر درمان شوند. مشکلات مرتبط با به خواب رفتن یا خواب آلودگی در طول روز تقریباً 30 درصد از جمعیت بزرگسال ایران را سالانه تحت تأثیر قرار می دهد و یکی از دلایل مهم مرگ و میر است. با این حال به درمان و مدیریت اختلالات خواب اغلب بی‌توجهی میشود.
در انستیتو سلامت مغز دانا مفتخریم با ارائه تکنیک‌های علمی به بهبود خواب شما کمک کنیم. اگر میخواهید درباره روش‌هایی که می‌توانید مغز خود را به سلامت بهینه برگردانید، بیشتر بدانید، با ما تماس بگیرید.
(درباره واحد خواب انستیتو سلامت مغز دانا بیشتر بدانید)
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.