مقدمه: فرزند بیش فعال
امروزه، به نظر می رسد که هر کودکی که به نوعی مشکل رفتاری دارد، به طور کلی با ADHD یا بیش فعالی تشخیص داده می شود. اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) اغلب به اشتباه درک می شود. به اشتباه معرفی می شود و به اشتباه تشخیص داده می شود. یک نگرانی قانونی سلامت روان برای میلیون ها کودک در سراسر کشور است. کودکان مبتلا به ADHD یا فرزند بیش فعال، ممکن است در ایجاد روابط مشکل داشته باشند. با تمرکز در مدرسه مشکل داشته باشند و عزت نفس پایین ایجاد کنند. اگر متوجه شدید که رفتار فرزندتان در حال تغییر است، ممکن است بخواهید او را نزد یک ارائه دهنده سلامت روان ببرید.
ADHD یا بیش فعالی و نقص توجه چیست؟
اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) یک اختلال رفتاری است. که با بی توجهی و/یا بیش فعالی مشخص می شود. بسیاری از اوقات، کودکانی که در کلاس «سیب‌های بد» در نظر گرفته می‌شوند، نیاز به نگاه دقیق‌تری دارند. رفتار آنها ممکن است نشانه‌ای از یک موضوع عمیق‌تر، مانند ADHD باشد.
وضعیت سلامت روان بر زندگی روزمره مانند مدرسه، تکالیف یا فعالیت های فوق برنامه تأثیر می گذارد. برای اکثر کودکان، بی توجهی، بیش فعالی یا تکانشی بودن هر چند وقت یکبار طبیعی است.
این مورد انتظار است و می توان آن را بر اساس میزان علاقه آنها به یک موضوع یا فعالیت خاص سنجید. کسانی که از ADHD رنج می برند در تمام تعاملات خود علائمی را تجربه می کنند.
برخی از کودکان مبتلا به ADHD با تمرکز در مدرسه، بازی در مکان‌های عمومی، یا محو کردن چیزهایی که از نظر اجتماعی نامناسب تلقی می‌شوند، مشکل دارند.
فرزندان بیش فعال معمولا نمی توانند به رفتار ضعیف کمک کنند یا تمایلات خود را کنترل کنند. اگر ADHD درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات رفتاری، شکاف‌های رابطه‌ای و انتخاب‌های پشیمان‌کننده شود.
سه دسته ADHD وجود دارد:
- بی توجهی
- تکانشگری
- بیش فعالی
کودکان مبتلا به ADHD ممکن است با هر یک یا همه دسته از علائم دست و پنجه نرم کنند. سه نوع اصلی عبارتند از: 1) ADHD، نوع عمدتا تکانشی/بیش فعال. 2) ADHD، عمدتاً از نوع بی توجه و حواس پرت. و 3) ADHD نوع ترکیبی.
#1. مثال‌هایی از بی‌توجهی:
- ناتوانی در انجام تکالیف
- مکرراً «فاصله‌گذاری»
- مدیریت زمان و/یا مهارت‌های برنامه‌ریزی ضعیف
- مشکل در تمرکز
- مشکل در انجام چند کار
- فراموش کردن مکرر چیزها
- از دست دادن مکرر چیزها
- به راحتی پرت شدن
- اجتناب از کارهایی که نیاز به تمرکز منظم دارند.
#2. نمونه هایی از تکانشگری:
- بی حوصلگی
- تحمل کم برای شرایط ناامید کننده
- بدون فکر کردن، تصمیم گیری نادرست
- قطع حرف دیگران
- آرام بازی کردن به سختی
#3. نمونه هایی از بیش فعالی:
- ناتوانی در نشستن در کلاس
- قطع حرف دیگران
- بی قراری مداوم
- دویدن بیش از حد و/یا بالا و پایین پریدن
- ناتوانی در صبر کردن
- صحبت کردن بیش از حد
فرزند بیش فعال و دارای نقص توجه
نشانه های ADHD می تواند از سن 7 سالگی شروع شود. علائم ADHD را می توان به سه دسته تقسیم کرد:
- شناختی، رفتاری و خلقی.
نمود شناختی شامل مشکل در تمرکز، ناتوانی در توجه، فراموش کردن سریع دستورالعمل ها و غیبت است.
علائم رفتاری ADHD عبارتند از: تحریک پذیری، بیش فعالی، تکانشگری، اشتباهات مکرر و پرخاشگری.
علائم خلقی کودکان مبتلا به ADHD شامل اضطراب، هیجان، عصبانیت، کسالت یا افسردگی است.
بیش فعالی و نقص توجه چگونه تشخیص داده می شود؟
متخصصان اطفال، روانپزشکان کودک و مشاوران معتبر سلامت روان می توانند کودکان مبتلا به ADHD را تشخیص دهند. به طور معمول، ارائه دهنده تاریخچه فرزند شما را با جزئیات بررسی می کند. اغلب بر رفتار او تمرکز می کند.
سوالاتی که ارائه دهنده ممکن است بپرسد این است:
- فرزند شما در تنظیمات رفتاری چگونه عمل می کند؟
- آیا کودک شما اغلب عصبانی می شود؟
- چگونه فرزند شما به شخصیت های معتبر مانند مربیان، والدین و معلمان پاسخ می دهد؟
- چه مدت طول می کشد تا فرزند شما هر شب تکالیف خود را انجام دهد؟
- آیا فرزند شما کارهای خانه، تکالیف و سایر وظایف را به موقع انجام می دهد؟
همچنین ممکن است پزشک شما را تشویق کند که با معلم، پرستار کودک یا هر فرد دیگری که مرتب مراقب کودک شماست، مشورت کنید. آنها ممکن است از شما بخواهند که از این شخص بپرسید که آیا متوجه رفتار غیرعادی فرزند شما شده است. علاوه بر این، “ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی از دستورالعمل های موجود در راهنمای تشخیصی و آماری انجمن روانپزشکی آمریکا، ویرایش پنجم (DSM-5)1 برای کمک به تشخیص ADHD استفاده می کنند.”
چگونه ADHD را درمان کنیم؟
محبوب ترین شکل درمان ADHD دارو است. پزشکان معمولاً یکی از دو نوع مختلف دارو را تجویز می کنند: محرک ها و غیر محرک ها. گفته می شود که “بین 70 تا 80 درصد از کودکان مبتلا به ADHD علائم ADHD کمتری هنگام مصرف [محرک ها] دارند.”
داروهای غیر محرک می توانند به همان اندازه موثر باشند. اگرچه نه به اندازه محرک ها سریع عمل می کنند. البته، مانند هر دارویی، داروهای تجویزی می توانند الگوی خواب، مصرف غذا و خلق و خوی کودک شما را تغییر دهند.
پزشک با شما و فرزندتان برای مدیریت این عوارض جانبی و سایر عوارض جانبی احتمالی همکاری خواهد کرد. سایر اشکال درمان ADHD عبارتند از:
- رفتار درمانی
- رفتار درمانی شناختی (برای بزرگسالان)
- رفتار درمانی دیالکتیکی (مورد استفاده برای بزرگسالان)
- مربیگری ADHD
- بازی درمانی
- موسیقی درمانی
- هنر درمانی
- آموزش مغز یا نوروفیدبک.
توجه به این نکته ضروری است که رفتار درمانی برای کودکان پیش دبستانی قبل از توسل به تجویز هر نوع دارویی توصیه می شود.
به عنوان یکی از والدین، مهم است که به نحوه تعامل فرزند کوچکتان با دنیای اطراف خود توجه کنید. به نحوه رفتار آنها در اطراف دوستان، اعضای خانواده، همکلاسی ها، مربیان و معلمان خود توجه کنید.
رفتار آنها می تواند سرنخی برای شما باشد تا در دنیای آنها تحقیق کنید. تماشای اینکه فرزندتان در انجام تکالیف خود ناکام می ماند، فراموش می کند کارهای خانه را انجام دهد یا صحبت معلمانش را قطع می کند، ممکن است خسته کننده باشد.
به یاد داشته باشید که اینها ممکن است علائم نیاز به درمان باشند. ADHD یک اختلال رفتاری جدی است که اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی برای کودک شما شود.
برای آشنایی با درمان بیش فعالی و دریافت مشاوره رایگان با ما در تماس باشید.
منبع: How to Know if Your Child Has ADHD | Achieve Medical Center
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.