سکته مغزی زمانی رخ می دهد که خونریزی یا انسداد جریان خون در بخشی از مغز متوقف شود یا کاهش یابد.
اگرچه برخی از افراد بهبودی کامل پیدا می‌کنند، اما بسیاری از بازماندگان از سکته مغزی اثرات ماندگاری را تجربه می‌کنند و درمعرض خطر سکته‌های بعدی قرار دارند.
تصور می شود که تغییرات در عروق خونی کوچک فراتر از انسداد باعث آسیب مغزی پس از سکته می شود.
یک مطالعه جدید تغییرات متعددی را در فعالیت ژن در عروق خونی کوچک آسیب‌دیده در مغز پیدا کرده است که ممکن است اهدافی رابرای درمان دارویی برای بهبود ریکاوری پس از سکته ایجاد کند.
سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که یک سرخرگ مغز مسدود شده یا می‌ترکد. سلول های مغزی فراتر از انسداد یا خونریزی، از اکسیژنو مواد مغذی محروم هستند، بنابراین آسیب می بینند یا می‌میرند.
دانشمندان در تلاش بوده اند تا راه هایی برای به حداقل رساندن آسیب های ناشی از سکته مغزی و تسریع ریکاوری بیابند.
اکنون، مطالعه‌ای که توسط دانشمندانی از Weill Cornell Medicine انجام شده است، تغییراتی را در فعالیت ژن در رگ‌های خونیکوچک پس از سکته نشان داده است. یافته‌ها نشان می دهد که این تغییرات می تواند با داروهای موجود یا آینده برای کاهش آسیبمغزی یا بهبود ریکاوری سکته مغزی مورد هدف قرار گیرد.
این مطالعه در ژورنال PNAS منتشر شده است.
نویسنده اصلی این مقاله، دکتر ترزا سانچز، استادیار پاتولوژی و پزشکی آزمایشگاهی در ویل کورنل، می‌گوید:
“مطالعه ما درک ما از پاتوفیزیولوژی سکته مغزی را با ارائه یک پلت فرم از تغییرات مولکولی در عروق ریز مغزی که برای توسعهاستراتژی‌های درمانی جدید برای این وضعیت ویرانگر حیاتی است، بهبود بخشیده است.”
این یافته‌ها راه جدیدی را در تحقیقات سکته مغزی باز می‌کنند.
بیشتر تمرکز فعلی بر روی اثرات حاد سکته مغزی و درمان های حاد بودهاست. اثرات مزمن سکته مغزی، به ویژه بر اختلال عملکرد شناختی مزمن، بسیار نادیده گرفته شده است. این کار پتانسیل‌های موجود دراین زمینه را روشن می‌کند.
بیشتر سکته‌های مغزی، سکته‌های مغزی ایسکمیک هستند، جایی که یک لخته خون رگ منتهی به مغز را مسدود می‌کند و از رسیدناکسیژن و مواد مغذی به سلول‌های مغز جلوگیری می‌کند.
علائم فوری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سکته مغزی زمانی رخ می دهد که خونریزی یا انسداد جریان خون در بخشی از مغز متوقف شود یا کاهش یابد.
اگرچه برخی از افراد بهبودی کامل پیدا می‌کنند، اما بسیاری از بازماندگان از سکته مغزی اثرات ماندگاری را تجربه می‌کنند و درمعرض خطر سکته‌های بعدی قرار دارند.
تصور می شود که تغییرات در عروق خونی کوچک فراتر از انسداد باعث آسیب مغزی پس از سکته می شود.
یک مطالعه جدید تغییرات متعددی را در فعالیت ژن در عروق خونی کوچک آسیب‌دیده در مغز پیدا کرده است که ممکن است اهدافی رابرای درمان دارویی برای بهبود ریکاوری پس از سکته ایجاد کند.
سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که یک سرخرگ مغز مسدود شده یا می‌ترکد. سلول های مغزی فراتر از انسداد یا خونریزی، از اکسیژنو مواد مغذی محروم هستند، بنابراین آسیب می بینند یا می‌میرند.
دانشمندان در تلاش بوده اند تا راه هایی برای به حداقل رساندن آسیب های ناشی از سکته مغزی و تسریع ریکاوری بیابند.
اکنون، مطالعه‌ای که توسط دانشمندانی از Weill Cornell Medicine انجام شده است، تغییراتی را در فعالیت ژن در رگ‌های خونیکوچک پس از سکته نشان داده است. یافته‌ها نشان می دهد که این تغییرات می تواند با داروهای موجود یا آینده برای کاهش آسیبمغزی یا بهبود ریکاوری سکته مغزی مورد هدف قرار گیرد.
این مطالعه در ژورنال PNAS منتشر شده است.
نویسنده اصلی این مقاله، دکتر ترزا سانچز، استادیار پاتولوژی و پزشکی آزمایشگاهی در ویل کورنل، می‌گوید:
“مطالعه ما درک ما از پاتوفیزیولوژی سکته مغزی را با ارائه یک پلت فرم از تغییرات مولکولی در عروق ریز مغزی که برای توسعهاستراتژی‌های درمانی جدید برای این وضعیت ویرانگر حیاتی است، بهبود بخشیده است.”
این یافته‌ها راه جدیدی را در تحقیقات سکته مغزی باز می‌کنند. بیشتر تمرکز فعلی بر روی اثرات حاد سکته مغزی و درمان های حاد بودهاست. اثرات مزمن سکته مغزی، به ویژه بر اختلال عملکرد شناختی مزمن، بسیار نادیده گرفته شده است. این کار پتانسیل‌های موجود دراین زمینه را روشن می‌کند.
بیشتر سکته‌های مغزی، سکته‌های مغزی ایسکمیک هستند، جایی که یک لخته خون رگ منتهی به مغز را مسدود می‌کند و از رسیدناکسیژن و مواد مغذی به سلول‌های مغز جلوگیری می‌کند.
علائم فوری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- گیجی و مشکلات گفتاری
- سردرد، احتمالاً با تغییر هوشیاری یا استفراغ
- بی حسی یا ناتوانی در حرکت دادن قسمت هایی از بدن، به ویژه در یک طرف
- مشکلات بینایی
- سرگیجه، عدم هماهنگی و مشکل در راه رفتن.
تشخیص و درمان سریع برای به حداقل رساندن اثرات طولانی مدت حیاتی است. با این حال، بسیاری از بازماندگان سکته مغزی اثراتفیزیکی و عاطفی پایداری دارند.
بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، سالانه بیش از 795000 نفر در ایالات متحده دچار سکته مغزی میشوند و سکته مغزی یکی از علل اصلی ناتوانی طولانی مدت است.
تصور می‌شود که بسیاری از این ناتوانی‌ها ناشی از اثرات بلندمدت است.
آسیب طولانی مدت ناشی از سکته مغزی
اگرچه حدود 10 درصد از افراد تقریباً به طور کامل پس از سکته بهبود می یابند، بازماندگان اغلب با طیف وسیعی از علائم باقی میمانند، از جمله:
- فلج و/یا ضعف در یک طرف بدن.
- مشکلات در تفکر، حافظه و گفتار.
- مشکل در جویدن و بلعیدن.
- مشکلات کنترل مثانه و روده.
- افسردگی.
بسیاری از این علائم ناشی از التهاب و تغییرات طولانی مدت در رگ های خونی کوچک در مغز است که منجر به محدود شدن جریانخون به سلول های مغز و نشت از طریق سد خونی مغزی می شود.
این مطالعه جدید تغییرات پس از سکته مغزی را در فعالیت ژن در ریز عروق در موش ثبت کرد. همچنین تغییرات مشابهی را در بیمارانسکته مغزی در انسان شناسایی کرد.
این مطالعه اساساً تغییرات مولکولی بالقوه‌ای را که در عروق میکرووسکولار مغز به دنبال سکته مغزی ایسکمیک رخ می‌دهد، شناساییکرد. با مقایسه مشخصات RNA پیام رسان موش های مدل با انسان هایی که دچار سکته مغزی شده اند، دانشمندان درک بهتری ازاینکه کدام ژن ها و پروتئین های دقیق ممکن است در سد خونی مغزی پس از سکته های ایسکمیک تحت تاثیر قرار گیرند، پیدا می کنند.
تغییرات در فعالیت ژن پس از سکته مغزی
محققان با یافتن 541 ژن که فعالیت آنها به طور مشابه در موش ها و انسان‌ها به دنبال سکته مغزی تغییر کرده بود، چندین خوشه از ژنها را با نقش‌های متفاوت شناسایی کردند.
کار آنها همچنین تغییرات رونوشت مشترک بین سکته مغزی انسان و موش را روشن کرده و تغییرات رایج در مسیرهای مرتبط با اختلالعملکرد عروق/اندوتلیال، متابولیسم اسفنگولیپید و سیگنال‌دهی را شناسایی کرده است.
آنها ژن‌های دخیل در التهاب عمومی، التهاب مغز، بیماری‌های عروقی و نوع اختلال عملکرد عروقی را که باعث نشتی رگ‌های کوچک مغزمی‌شود، شناسایی کردند. این رگ‌های نشتی سپس سد خونی مغزی را که حرکت مواد بین خون و سلول‌های مغز را تنظیم می‌کند،تضعیف می‌کنند.
محققان دریافتند که پس از سکته مغزی، فعالیت مولکول هایی که کنترل کننده سد خونی مغزی هستند تغییر کرد.
سکته مغزی باعث ایجاد تغییرات شدید در ژن‌های حاکم بر سد خونی مغزی و فعال‌سازی اندوتلیال می‌شود، یعنی تنظیم مثبت ژنها کهمنجر به نشت سد خونی مغزی می‌شود و ژن‌های محافظت کننده از سد خونی مغزی را کاهش می‌دهد.
آنها همچنین کشف کردند که فعالیت ژن‌های کنترل کننده سطوح اسفنگولیپیدها – مولکول‌های چربی که در محدوده پیچیده‌ای ازفرآیندهای بیولوژیکی از جمله التهاب درگیر هستند – به دنبال سکته مغزی مختل شد.
راه‌های درمانی بالقوه
محققان پیشنهاد می کنند که برخی از این تغییرات مولکولی می توانند اهداف جدیدی برای درمان دارویی باشند. آنها سطوح افزایشیافته اسفنگولیپیدها در عروق مغزی را برجسته می کنند و نشان می دهد که هدف قرار دادن آنها ممکن است پتانسیل درمانی پس ازسکته داشته باشد.
هدف از درمان‌ها جلوگیری از این تغییرات است یا ترمیم آسیب‌های وارده؟
هر دو، زیرا اختلال عملکرد اندوتلیال یک علت اصلی سکته مغزی است و در عین حال، ایسکمی مغزی ناشی از سکته باعث آسیباضافی به اندوتلیوم می شود که جریان خون مغزی را بیشتر به خطر می اندازد و آسیب مغزی را تشدید می کند.
این یافته ها ممکن است منجر به پیشرفت در درمان سایر اختلالات عصبی شود:
مانند زوال عقل
تحقیقات بیشتری مورد نیاز است
بنابراین، یافته‌ها ممکن است به مسیرهای جدیدی برای درمان اشاره کنند، اما تحقیقات بیشتری لازم است:
محدودیت اصلی این مطالعه این است که مدل‌های ژنوم موش همیشه قابل تعمیم به انسان نیست. با این حال، این مطالعه یک مسیرسیگنالینگ سلولی که قبلا مطالعه نشده بود را روشن می کند که بدون شک راهی برای تحقیقات آینده است.
دکتر سانچز و تیم او اکنون در حال پیگیری آزمایش‌های بالینی با استفاده از داروهای کاندید یا روش‌های ژنتیکی برای معکوس کردنبرخی از تغییرات میکروواسکولار خاص شناسایی‌شده در مطالعه خود هستند تا بررسی کنند که آیا این می‌تواند برای بیماران سکتهمغزی مفید باشد یا خیر.
توانبخشی عصب روانشناختی بعد از سکته در انستیتو سلامت مغز دانا
مهارت های شناختی چیست و بعد از سکته چگونه تحت تاثیر قرار میگیرند؟
مهارت های شناختی به عنوان توانایی های ذهنی اساسی، از جمله طیف گسترده ای از فرآیندهای ذهنی مشخص می شوند. به عنوان مثال، ادراک، حافظه، حل مسئله، توجه، آگاهی از بدن و بسیاری موارد دیگر. توانایی های شناختی را می توان به عنوان فرآیندهای اساسی درک کرد زیرا آنها می توانند یادگیری اجتماعی، عاطفی و همچنین تحصیلی را شکل دهند.
در افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند، این مهارت‌ها ممکن است تغییر کند و منجر به نقص در چندین زمینه عملکردی مانند ارتباطات، مراقبت از خود، بهره‌وری و اوقات فراغت شود.
توانبخشی شناختی شامل خدمات پزشکی و درمانی است که به طور خاص با هدف بازیابی هرچه بیشتر عملکردهای شناختی با راهبردهای جبرانی متفاوت برای مقابله کاملتر با نقایص شناختی انجام می شود.
چرا بعد از سکته از توانبخشی شناختی بهره ببریم؟
اختلال شناختی، مشکلی که ذهن را درگیر می کند، پس از سکته مغزی بسیار رایج است. انواع مختلفی از اختلالات شناختی، مانند فراموشی، سردرگمی، و/یا سرگردانی وجود دارد که می تواند در ایمنی، بهره وری، استقلال و روابط شخصی تداخل ایجاد کند.
توانبخشی شناختی توسط پزشکان، دانشمندان و متخصصان سلامت برای بهبود عملکرد شناختی ایجاد شده است. این درمان همچنین با هدف کمک به افراد مبتلا به اختلال عملکرد شناختی با تأثیری که بر زندگی آنها می گذارد، کمک می کند. با کمک توانبخشی شناختی، بسیاری از افراد می توانند پس از سکته مغزی، زندگی پربار و رضایت بخشی داشته باشند.
از کمک گرفتن دریغ نکنید و بدانید سلامت مغز شما مهم ترین چیز است.
در انستیتو سلامت مغز دانا مفتخریم با ارائه تکنیک‌های علمی به بهبود عملکرد مغز شما کمک کنیم.مغز ما تا حد زیادی تعیین می کند که چه کسی هستیم، چه کاری انجام می دهیم و چگونه رفتار می‌کنیم. برنامه های جامع توانبخشی عصب روانشناختی ما می تواند به شما کمک کند تا سلامت مغز خود را ارتقا بخشید. اگر می‌خواهید درباره روش‌هایی که می‌توانید مغز خود را به سلامت بهینه برگردانید، بیشتر بدانید، با ما تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توانبخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.