همه چیز درباره راه رفتن در خواب، آیا خوابگردی یک اختلال خواب است؟

همه چیز درباره راه رفتن در خواب، آیا خوابگردی یک اختلال خواب است؟ با هم بشنویم:

راه رفتن در خواب 

 این اختلال شامل بلند شدن و راه رفتن در اطراف در حالت خواب است.  راه رفتن در خواب معمولاً در سنین نوجوانی دیده می شود. حوادث مجزای راه رفتن در خواب اغلب نشان دهنده هیچ مشکل جدی یا نیاز به درمان نیست. با این حال، راه رفتن مکرر در خواب ممکن است نشان دهنده یک اختلال خواب زمینه ای باشد. در یک مکالمه عادی، اصطلاح راه رفتن در خواب ممکن است برای توصیف کمبود انرژی یا تمرکز استفاده شود. اما برخی از کودکان و بزرگسالان، واقعا در خواب راه می روند که می تواند عواقب قابل توجهی داشته باشد. راه رفتن در خواب، به طور علمی somnambulism گفته می شود، یک اختلال رفتاری است که در هنگام خواب عمیق ایجاد می شود.

فرد ممکن است در خواب راه برود یا حتی کارهای پیچیده دیگری انجام دهد.

این بیماری در کودکان بیشتر از بزرگسالان شایع است. اگر شخصی در خانواده سابقه اختلال خواب داشته باشد یا به طور مکرر در خواب بیدار شود مستعد این مشکل نیز خواهد بود.

آیا خوابگردی، نوعی اختلال خواب است؟

خوابگردی نوعی اختلال خواب است که به پاراسومنیا یا خواب پریشی معروف است. پاراسومنیا رفتاری غیرطبیعی است و در حقیقت، حد فاصل خواب و بیداری است. به همین دلیل اعمالی که در دوره های پاراسومنیا اتفاق می افتد غیرطبیعی هستند.

پاراسومنیا را می توان بر این اساس که در کدام بخش از چرخه خواب اتفاق می افتد، دسته بندی کرد. راه رفتن در خواب در هنگام خواب غیر REM  یا NREM اتفاق می افتد. این اختلال معمولاً در مرحله III چرخه خواب که به خواب عمیق نیز معروف است دیده می شود. این اختلال همراه با پاراسومنیاهای دیگر مانند صحبت کردن در خواب، تحریکات گیج کننده و وحشت در خواب، به عنوان یک اختلالات خواب NREM طبقه بندی می شود.

علائم راه رفتن در خواب چیست؟

علائم خوابگردی می تواند شامل انواع مختلفی از اقدامات ساده یا پیچیده باشد. فرد در حالی که بیشتر در خواب است آنها را انجام می دهد. ممکن است یک فرد چشمان شیشه ای باز (glassy eyes) و صورت خسته داشته باشد. منظور از چشمان شیشه ای یعنی حالتی که فرد انگار به نقطه دور نگاه می کند درحالیکه چیزی نمی بیند.

خوابگردی فقط به همین حرکت محدود نمی شود. فرد حتی ممکن است در خواب شروع به دویدن کند، کارهای روزمره ای مانند لباس پوشیدن انجام دهد. این افراد حتی در خواب شروع به جابجایی وسایل می کنند و یا در در مکان های نامناسب ادرار می کنند. در موارد معدودی نیز فرد رفتار خشونت آمیزی نشان میدهد و حتی در خواب تلاش می کند رانندگی انجام دهد.

خوابگردی ممکن است چند ثانیه تا نیم ساعت طول بکشد و در بیشتر موارد تا 10 دقیقه تمام می شود.

ممکن است فرد به رختخواب برگردد و دوباره بخوابد و یا در حالی که هنوز از رختخواب خارج نشده است گیج و بیدار شود. یکی از علائم اصلی راه رفتن در خواب و سایر پاراسمونیا های NREM این است که فرد در هنگام بیدار شدن عملاً هرگز خاطره ای از این قسمت ندارد. به همین دلیل، آنها اغلب در مورد راه رفتن در خواب خود، از یکی از اعضای خانواده یا یکی از هم خانه هایشان می شنوند. یکی دیگر از عناصر رایج پاراسومنیای NREM این است که آنها معمولاً در نیمه اول شب رخ می دهد که فرد تمایل دارد درصد بیشتری از زمان را در مراحل عمیق خواب NREM بگذراند.

راه رفتن در خواب چقدر رایج است؟

مطالعات نشان داده است که 29٪ از کودکان، از حدود 2 تا 13 سالگی راه رفتن در خواب را تجربه کرده اند. بیشترین میزان بروز آن بین سنین 10 تا 13 سالگی است. در بزرگسالان، شیوع آن تا 4٪  تخمین زده شده است.

این واقعیت که فرد هیچ چیزی از آن عملکرد پیچیده را بیاد نمی آورد بسیار چالش برانگیز و عجیب است.

خطرات راه رفتن در خواب چیست؟

این اختلال ممکن است عواقب جدی برای سلامتی به همراه داشته باشد. اگر شخصی هنگام راه رفتن یا دویدن، زمین بخورد یا با چیزی برخورد کند، آسیب می بیند. سوء استفاده از اشیاء تیز یا تلاش برای رانندگی با ماشین می تواند تهدید کننده زندگی باشد. رفتار خشونت آمیز هم باعث آسیب رساندن به خوابگر یا اطرافیان شود. علاوه برآن فرد ممکن است بدلیل رفتار نامناسب جنسی یا ادرار کردن، بعد از آگاهی دچار آسیب روانی و احساس شرم شود.

مطالعات نشان داده است که افرادی که در خواب راه می روند در طول روز احساس خواب آلودگی می کنند و دارای علائم بی خوابی هستند. مشخص نیست که آیا این مشکلات به دلیل اختلالات واقعی راه رفتن در خواب بوجود می آیند یا مشکلی اساسی در خواب آنها وجود دارد. علاوه بر همه این موارد، این اختلال سبب مشکلات خواب برای اطرافیان نیز می شود.

دلایل راه رفتن در خواب چیست؟

متخصصان خواب معتقدند که عوامل مختلفی در احتمال وقوع این نوع بیداری جزئی تأثیر دارند:

ژنتیک و سابقه خانوادگی

مطالعات نشان می دهد که افراد خاصی از نظر ژنتیکی مستعد راه رفتن در خواب و سایر پاراسومنیاهای NREM هستند. حدود 22٪ از کودکانی که والدینشان سابقه راه رفتن در خواب ندارند، این وضعیت را تجربه می کنند. در مقابل، اگر یکی از والدین سابقه آن را داشته باشد، 47٪ از کودکان در خواب راه می روند. در صورت وجود سابقه در هر دو والد، 61٪ از کودکان دچار این اختلال می شوند.

کمبود خواب، داروها، الکل، آسیب مغزی، تب

کمبود خواب با افزایش خطر راه رفتن در خواب ارتباط دارد. ممکن است یه این دلیل باشد که فرد مدت زمان کمتری را به طور عمیق می خوابد. داروهای آرام بخش ممکن است افراد را به سمت نوعی خواب سوق دهند که احتمال ابتلای آنها به اختلال راه رفتن در خواب را افزایش می دهد. نوشیدن الکل در شب می تواند در مراحل خواب فرد بی ثباتی ایجاد کند و ممکن است خطر راه رفتن در خواب را افزایش دهد. شرایطی از جمله تورم مغز، ممکن است منجر به راه رفتن در خواب شود. در کودکان مشخص شده است که تب راه در رفتن خواب را بیشتر می کند.

آپنه انسدادی خواب (OSA) و سندرم پای بی قرار (RLS)

 OSA نوعی اختلال خواب است که در آن راه هوایی مسدود می شود و باعث ایجاد نفس های کوتاه مدت در هنگام خواب می شود. این مکث ها که ممکن است ده ها بار در شب اتفاق بیفتد، باعث ایجاد وقفه در خواب می شود که ممکن است باعث راه رفتن در خواب شود.

RLS  RLS نوعی اختلال خواب است که باعث می شود هنگام خوابیدن، فرد تمایل داشته باشد اندام ها، به ویژه پاهایش را حرکت دهد. این امر سبب برانگیختگی های شبانه شده و ممکن است فرد از طریق آن تحریک به راه رفتن در خواب شود.

استرس

انواع مختلف استرس می تواند خواب را تحت تأثیر قرار دهد. استرس می تواند جسمی باشد، مانند درد، یا احساسی باشد. برخی از انواع استرس ممکن است مربوط به ناراحتی یا تغییراتی مانند خوابیدن در یک مکان ناآشنا باشد. مطالعات نشان داده است که انواع مختلف استرس می تواند منجر به راه رفتن در خواب شود. کودکانی که در خواب راه می روند، ممکن است با افزایش سن آن را متوقف کنند و یا به این مشکل ادامه دهند. درست است که راه رفتن در خواب، بیشتر از کودکی شروع می شود، اما این شرایط می تواند در بزرگسالی نیز آغاز شود.

خوابگردی چگونه درمان می شود؟

درمان خواب گردی، به سن بیمار، تعداد دفعات بروز آن و میزان خطرناک بودن آن بستگی دارد. برای کودکان و بزرگسالان، بهتر است نگرانی در مورد خوابگردی را با پزشک متخصص خواب مطرح کنید.

در بسیاری از موارد، خوابگردی به درمان فعال نیاز ندارد زیرا دوره های آن نادر است و خطر کمی برای فرد خواب گرد یا اطرافیان دارد. بنابراین برای برخی از افراد، راه رفتن در خواب به خودی خود برطرف می شود.

رویکردهایی برای کاهش خطرات خواب گردی:

• قفل کردن درب خروجی منزل و دور از دسترس نگه داشتن اشیاء تیز یا سلاح ها
• بستن پنجره ها
• رفع خطرات احتمالی کف اتاق
• نصب چراغ ها با سنسورهای حرکتی
• در صورت لزوم، استفاده از دزدگیر درب یا دزدگیر تختخواب که در صورت بلند شدن فرد از رختخواب هشدار می دهد.
• علل زمینه ای را درمان کنید

برای مثال اگر راه رفتن در خواب فرد به یک اختلال اساسی مانند OSA یا RLS گره خورده باشد، درمان آن ممکن است سبب برطرف کردن مشکل شود. اگر استفاده از داروهای آرامبخش یا سایر داروها در خوابگردی موثر باشد، پزشک ممکن است با تغییر دوز دارو یا تغییر نوع دارو بتواند مشکل را برطرف کند.

بیداری پیش بینی شده

بیداری پیش بینی شده یعنی بیدار کردن کسی کمی قبل از وقوع احتمالی راه رفتن در خواب. از آنجا که خواب گردی به مرحله خاصی از خواب مربوط است، اغلب هر شب تقریباً در همان ساعت اتفاق می افتد. بیدار شدن از خواب بلافاصله قبل از آن زمان می تواند مانع از خواب گردی فرد شود. بیداری پیش بینی شده در کمک به بسیاری از کودکان در جلوگیری از خوابگردی موثر است. ممکن است برای سایرین نیز مفید باشد اما در بیماران بزرگسال به دقت مورد بررسی قرار نگرفته است.

بهداشت خواب را بهبود ببخشید

این مورد به محیط و عادات مربوط به خواب فرد اشاره دارد. بهداشت نامناسب خواب، از جمله داشتن برنامه خواب نامنظم، نوشیدن کافئین یا الکل نزدیک به زمان خواب یا داشتن تشک ناراحت کننده، می تواند به اختلالات خواب و کمبود خواب کمک کند. بهبود بهداشت خواب، منجر به خواب پایدار و مفید می شود. علاوه براین، خطر کمبود خواب را که می تواند منجر به خوابگردی شود نیز کاهش می یابد.

رفتار درمانی شناختی

رفتار درمانی شناختی (CBT)، نوعی درمان است که افکار و اعمال منفی را خنثی می کند. CBT برای بی خوابی (CBT-I) سبب بهبود خواب می شود. درمانگر در این روش اغلب با تغییر فرم تفکر فرد در مورد خواب پیش می رود. با استفاده دقیق از CBT، میزان استرس و اضطراب را کاهش داده و اختلال خوابگردی را به حداقل رسانید.

دارو درمانی

هنگامی که سایر درمان ها موثر نباشند، ممکن است داروهایی در نظر گرفته شود که با این اختلال مقابله کنند. به عنوان مثال می توان به بنزودیازپین ها و داروهای ضد افسردگی اشاره کرد. تحقیقات اولیه نشان داده است که ملاتونین همچنین می تواند در مورد درمان راه رفتن در خواب مفید باشد. هر دارویی، چه با نسخه پزشک و چه بدون نسخه، فواید و خطرات بالقوه ای دارد و پزشک تصمیم می گیرد بهترین روش درمانی را پیش ببرد.

آیا بیدار کردن شخصی که در خواب راه می رود کار ایمن و درستی است؟

اکثر کارشناسان توصیه می کنند فردی که در حال خوابگردی است را بیدار نکنید. از آنجا که آنها از وضعیت خود آگاهی ندارند، یک بیداری تکان دهنده ممکن است ترس، گیجی یا خشم را تحریک کند و حتی در مواردی که بیمار دچار ترس و اضطراب است منجر به تشنج گردد.

در صورت امکان، می توانید سعی کنید فرد را به راحتی از خطرات احتمالی دور کرده و به رختخواب برسانید. صدای آرام و آرامش بخش و لمس سبک ممکن است در جهت دهی به آنها مفید باشد. اگر لازم است شخصی را که در حال خوابگردی است را بیدار کنید، سعی کنید این کار را به روشی تا حد ممکن ملایم انجام دهید و توجه داشته باشید که به احتمال زیاد با بیدار شدن از خواب بسیار سردرگم می شود.

برطرف کردن اختلالات خواب به عنوان یکی از مهم ترین مسائلی که سلامت مغز را تامین می کند ضروری است. در صورت داشتن هرگونه اختلال خواب، ما در مرکز سلامت مغز دانا در کنارتان هستیم. با ما درتماس باشید.

 

منبع: https://www.sleepfoundation.org/parasomnias/sleepwalking