در مطالعه بیماران مبتلا به صرع، محققان فعالیت الکتریکی هزاران سلول به نام نورون ها را از مغز فردی تحت نظر قرار دادند، در حین این که بیماران آزمایش حافظه را انجام می دادند. آنها دریافتند که الگوهای شلیک سلولها که در هنگام یادگیری یک جفت کلمه اتفاق افتاد، قبل از یادآوری موفقیت آمیز این جفت کلمه، دوباره در کسری از ثانیه پخش شدند.
این مطالعه بخشی از کارآزمایی مرکز کلینیک NIH برای بیماران مبتلا به صرع مقاوم به دارو بود که تشنج آنها با دارو قابل کنترل نیست.
نویسنده ارشد این مطالعه توضیح می دهد:”حافظه نقش اساسی در زندگی ما دارد. به نظر می رسد که مغز ما حافظه ها را در “الگوهای شلیک عصبی” ذخیره می کند که می توانند بارها و بارها دوباره پخش شوند.”
این تیم در حال ثبت جریان الکتریکی بیماران صرع مقاوم به دارو به طور موقت با الکترودهای کاشته شده در جراحی هستند، که برای نظارت بر فعالیت مغز به امید شناسایی منبع تشنج بیمار، این کار را انجام می دهند.
این دوره همچنین فرصتی برای مطالعه فعالیت عصبی در طول حافظه فراهم می کند. در این مطالعه، این تیم فعالیت مورد استفاده برای ذخیره خاطرات از تجربیات گذشته ما را که دانشمندان آن را خاطرات اپیزودیک می نامند، بررسی کردند.
در سال 1957، پرونده بیمار صرع H.M. راهی برای دستیابی به موفقیت در تحقیقات حافظه باز کرد. H.M پس از عمل جراحی برای از بین بردن تشنج، نتوانست تجربه های جدیدی را به خاطر آورد. از آن زمان، تحقیقات به این ایده اشاره کرده اند که حافظه های اپیزودیک، به عنوان الگوهای فعالیت عصبی ذخیره می شوند و یا رمزگذاری می شوند. مثل زمانیکه توسط چیزهایی مانند یک رایحه آشنا یا صدای یک تن موسیقی خاطرات در ذهن شما تداعی می شوند. اما دقیقاً چگونگی این اتفاق ناشناخته بود.
در طی دو دهه گذشته، مطالعات جوندگان نشان می دهد که مغز ممکن است خاطرات را در توالی های شلیک عصبی منحصر به فرد ذخیره کند. این ایده در انسان نیز آزمایش شده است.
“ما فکر کردیم که اگر داده های جمع آوری شده از بیماران را با دقت بررسی کنیم، می توانیم ارتباطی بین حافظه و الگوهای شلیک عصبی در انسان پیدا کنیم که مشابه آنچه در جوندگان مشاهده می شود، باشد.”
برای این کار آنها الگوهای شلیک نورون های فردی واقع در لوب تمپورال قدامی، مرکز زبان مغز را مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند. زمانی که بیماران مقابل یک صفحه می نشینند، جریان ها ثبت می شد و از آنها خواسته می شد که جفت های کلماتی مانند “کیک” و “روباه” را بیاموزند.
محققان دریافتند که الگوهای شلیک منحصر به فرد نورون های فردی با یادگیری هر الگوی کلمه جدید همراه است. بعداً، وقتی به بیمار کلمه “کیک” نشان داده شد، الگوی شلیک بسیار مشابهی دوباره قبل از آنکه بیمار کلمه همراه با آن یعنی “روباه” را به یاد بیاورد، فقط در کسری از ثانیه الگوهای منحصر به فرد هر سلول پخش شد.
“این نتایج نشان می دهد که مغز ما ممکن است از توالی های متمایزی از فعالیت های عصبی برای ذخیره کردن خاطرات استفاده کند و سپس هنگامی که یک تجربه گذشته را به خاطر می آوریم آنها را دوباره پخش کنیم.”
سال گذشته، تیم وی نشان داد که سیگنال الکتریکی، به نام موج، ممکن است درست در عرض چند ثانیه قبل از اینکه چیزی را به یاد بیاوریم، در مغز پدیدار شود.
در این مطالعه، تیم پیوندی بین موج های ثبت شده در لوب تمپورال قدامی و الگوهای شلیکی که هنگام یادگیری و حافظه دیده می شود، کشف کرد. آنها همچنین نشان دادند که موجهای ثبت شده در ناحیه دیگری به نام لوب تمپورال میانی کمی قبل از پخش الگوهای شلیک دیده شده در لوب تمپورال قدامی هنگام یادگیری، وجود دارد.
“نتایج ما از این ایده پشتیبانی می کند که خاطرات شامل هماهنگی مجدد الگوهای شلیک عصبی در مغز هستند.” “مطالعه نحوه شکل گیری و بازیابی خاطرات ممکن است به ما کمک کند درک کنیم چگونه مدارهای عصبی در اختلالات حافظه شکسته می شوند.”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
NIH/National Institute of Neurological Disorders and Stroke
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.