یک اختلال شناختی زمانی است که مغز شما پس از آسیب دیدگی مغزی (TBI) به درستی کار نکند. TBI اغلب به قسمت جلوی مغز شما آسیب می زند، بخشی از مغز که برای تفکر و حافظه مورد استفاده قرار می گیرد. شما ممکن است در انجام کارهایی قبل از TBI انجام داده اید، مشکل داشته باشید.
علائم اختلال شناختی چیست؟
علائم شما می تواند بهبود یابد، بدون تغییر باقی بماند یا با گذشت زمان بدتر شود. حتی ممکن است این اختلالات از بین بروند و دوباره برگردند. اختلالات شناختی شامل:
ذهنی
مشکل در توجه
در فکر کردن واضح یا انجام 2 کار به طور همزمان مشکل دارید
مشکلات حافظه
کاهش سرعت و توانایی یادگیری
جسمی
مشکل در خوابیدن
تغییر در اشتها
تعادل ضعیف
سردرد یا دردهای دیگر
اختلال در توانایی بو کردن، مزه ، شنیدن یا دیدن
حفظ دمای متعادل بدن
عاطفی
اضطراب
افسردگی
بی حوصلگی
مشکل در کنترل احساسات، اعمال و رفتار
اختلالات شناختی چگونه تشخیص داده می شوند؟
مغز شما پس از TBI برای ماه ها بهبود می یابد. ارائه دهندگان خدمات بهداشتی ممکن است برای نظارت بر عملکرد مغز شما نیاز به آزمایش منظم داشته باشند.
- ممکن است از یک تست آگاهی برای سنجش حرکت یا صحبت کردن استفاده شود. همچنین، تست هایی برای بررسی حافظه شما انجام می شوند.
- سی تی اسکن یا MRI ممکن است از مغز شما گرفته شود تا آسیب را نمایان کند. گاهی برای نشان دادن بهتر آسیب در تصاویر، از رنگ کنتراست استفاده کنید. اگر تاکنون واکنش آلرژیک نسبت به رنگ کنتراست داشته اید، به ارائه دهنده خدمات بهداشتی اطلاع دهید. با هیچ فلزی وارد اتاق MRI نشوید. فلز می تواند صدمه جدی ایجاد کند. در صورت داشتن فلز در بدن خود به پزشک معالج بهداشت و درمان بگویید.
اختلالات شناختی چگونه بهبود می یابند؟
درمان بستگی به شدت وضعیت شما دارد. ممکن است برای کاهش علائم مانند سردرد یا سایر دردها، به داروها نیاز داشته باشید.
چگونه می توانم علائم خود را مدیریت کنم؟
- به فیزیوتراپی، گفتار یا کاردرمانی مراجعه کنید. یک فیزیوتراپی به شما می آموزد که ورزش هایی را برای کمک به بهبود حرکت و قدرت و کاهش درد انجام دهید. متخصص گفتاردرمانی روشهای بهبود گفتار خود را به شما یاد می دهد. یک متخصص کاردرمانی مهارتهایی را برای کمک به فعالیتهای روزانه خود به شما یاد می دهد.به رفتار درمانی نیز مراجعه کنید. یک درمانگر می تواند به شما در مقابله با احساسات بعد از TBI کمک کند.
- حافظه خود را بهبود بخشید. موارد را اغلب بنویسید. از یک تقویم یا یک دفتر استفاده کنید تا به شما یادآوری کند که چه کارهایی را باید هر روز انجام دهید. کارهای روزمره را تنظیم کنید.
- به اندازه کافی بخوابید و استراحت کنید. در انجام کارهای روزانه خود عجله نکنید.
برای بهبود توانایی پردازش و درک اطلاعات چه کاری می توان انجام داد؟
توجه کامل خود را بر روی آنچه می خواهید بفهمید، قرار دهید. حواس پرتی ها را کاهش دهید.
زمان بیشتری به خودتان دهید و قبل از ادامه کار در مورد اطلاعات فکر کنید.
اطلاعات مورد نیاز را دوباره بخوانید. یادداشت بردارید و خلاصه نویسی کنید.
در صورت لزوم، از مردم بخواهید صحبت خود را تکرار کنند، به روشی متفاوت بگویند یا کندتر صحبت کنند. آنچه که شما شنیده اید را تکرار کنند تا مطمئن شوید که آن را به درستی درک کرده اید.
چه موقع باید با ارائه دهنده خدمات درمانی تماس بگیرم؟
احساس خواب آلودگی می کنید و یا بیدار شدن از خواب دشوارتر از حد معمول است.
علائم شما با گذشت زمان بدتر شود.
بازوها یا پاهای شما احساس ضعف کند، یا احساس بخشی از بدن را از دست داده اید.
با حفظ تعادل و حرکت مشکل دارید.
بیش از 6 هفته بعد از TBI علائم هنوز وجود دارند.
در مورد وضعیت خود سؤال یا نگرانی دارید.
چه موقع باید مراقبت فوری انجام داد؟
خون یا مایع شفافی از گوش یا بینی شما بیرون می آید.
مردمک چشمان شما از نظر اندازه برابر نیستند.
از پاسخ دادن به دیگران خودداری می کنید یا تشنج دارید.
گفتار شما بریده بریده است یا معنی واضحی ندارد.
گیج هستید یا نمی توانید به روشنی فکر کنید.
درد شدید دارید
استفراغ شدید دارید
می خواهید به خود یا دیگران آسیب بزنید.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منابع:
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.