زوال عقل یک بیماری مزمن است که می تواند ناتوان کننده باشد. از آنجایی که زوال عقل درمانی ندارد، مردم اغلب به این فکر می کنند که چه اقداماتی می توانند برای کاهش خطر ابتلا به زوال عقل انجام دهند. مطالعه اخیر منتشر شده در Neurology نشان داد که برای افراد مبتلا به دیابت، ترکیب برخی از عادات سبک زندگی سالم با کاهش خطر ابتلا به زوال عقل همراه است.
انواع دیابت
دو نوع اصلی دیابت وجود دارد – نوع 1 و نوع 2. نوع سوم، دیابت بارداری، به طور موقت در دوران بارداری رخ می دهد.
دیابت و زوال عقل چه مشترکاتی دارند؟
مطالعات نشان داده است که دیابت نوع 2 می تواند یک عامل خطرساز برای بیماری آلزایمر، زوال عقل عروقی و سایر انواع زوال عقل باشد.
به این دلیل که همان مشکلات قلبی عروقی که خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد، خطر زوال عقل را نیز افزایش می دهد.
این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- چاقی
- بیماری قلبی یا سابقه خانوادگی بیماری قلبی
- اختلال در عروق خونی
- مشکلات گردش خون
- کلسترول بالا
- فشار خون بالا
تحقیقات همچنین ثابت کرده است که مانند دیابت، گلوکز به درستی در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر مصرف نمی شود. این ممکن است به دلیل مرگ سلول های عصبی باشد که توانایی مغز در تفسیر پیام ها را کاهش می دهد. در مورد زوال عقل عروقی، سلول های مغز به دلیل کمبود اکسیژن می میرند و از ارتباط سلول های مغز با یکدیگر جلوگیری می کنند.
همچنین نشان داده شده است که پلاک های بتا آمیلوئید که در مغز افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ایجاد می شود. که از انجام کار گیرنده های انسولین در مغز جلوگیری می کند. این می تواند بر تولید انسولین تأثیر بگذارد. و باعث شود سلول های مغز نسبت به انسولین حساس شوند.
زوال عقل و عوامل خطرساز که منجر به آن می شود
دمانس یا زوال عقل یک اصطلاح گسترده برای اختلالاتی است که بر توانایی افراد برای به خاطر سپردن، تفکر و استدلال تأثیر می گذارد. معمولاً با گذشت زمان شدیدتر می شود. و می تواند به طور قابل توجهی با زندگی روزمره و توانایی زندگی مستقل افراد تداخل ایجاد کند.
آیا میتوان از زوال عقل و آلزایمر جلوگیری کرد؟
برخی از عوامل خطرساز ایجاد زوال عقل را نمی توان تغییر داد. مانند افزایش سن یا سابقه خانوادگی. با این حال، افراد می توانند سایر عوامل را برای کاهش ریسک ابتلا تغییر دهند. به عنوان مثال، سیگار کشیدن، چاقی و استفاده بیش از حد از الکل همگی از عوامل خطرناک ابتلا به بیماری آلزایمر و زوال عقل هستند.
ابتلا به دیابت به ویژه دیابت نوع دو یک عامل خطرساز برای زوال عقل است. افراد مبتلا به دیابت می توانند با پزشک خود برای مدیریت وضعیت خود و بهبود سلامت خود همکاری کنند. تحقیقات در مورد اینکه چگونه تغییرات سبک زندگی سالم می تواند شرایطی مانند دیابت را بهبود بخشد و خطر زوال عقل را کاهش دهد ادامه دارد.
دیابت نوع 2، زوال عقل و عوامل سبک زندگی تاثیرگذار
محققان در این مطالعه حاضر بررسی کردند که چگونه هفت عادت سبک زندگی سالم بر کاهش خطر زوال عقل تأثیر می گذارد. آنها بررسی کردند که چگونه این عادات به افراد مبتلا به دیابت و افراد بدون دیابت کمک می کند.
این عادات شامل موارد زیر است:
- سیگار نکشیدن
- نداشتن سوء مصرف الکل
- فعالیت بدنی منظم
- خوردن یک رژیم غذایی سالم
- داشتن مقدار کافی خواب
- کم تحرک نبودن
- داشتن روابط اجتماعی مکرر
جزئیات نحوه انجام این تحقیق
محققان از بیوبانک بریتانیا برای جمع آوری داده های خود استفاده کردند. داده های آنها شامل شرکت کنندگان 60 ساله یا بالاتر بدون زوال عقل در شروع مطالعه بودند. آنها به طور خاص افراد مبتلا به دیابت نوع یک را از جمع آوری داده ها حذف کردند تا بتوانند روی افراد مبتلا به دیابت نوع دو تمرکز کنند.
محققان بر اساس هفت عامل رفتاری فوق، نمره سبک زندگی سالم را به شرکت کنندگان اختصاص دادند. هر دسته تعریفی از آنچه که محققان به عنوان سالم طبقه بندی می کنند داشت. به عنوان مثال، اگر فردی «حداقل 150 دقیقه در هفته فعالیت متوسط یا 75 دقیقه در هفته فعالیت شدید یا ترکیبی معادل» داشته باشد، به عنوان فعال بدنی منظم طبقه بندی می شود.
این مطالعه شامل بیش از 160000 شرکت کننده از جمله بیش از 12000 مبتلا به دیابت بود. محققان شرکت کنندگان را به طور متوسط 12 سال دنبال کردند.
آنها دریافتند که عوامل سبک زندگی سالم با خطر کمتر ابتلا به زوال عقل مرتبط است. اما این کاهش خطر در میان شرکت کنندگان مبتلا به دیابت بارزتر بود.
نویسنده مطالعه، دکتر ینگلی لو، دکترا، از دانشکده پزشکی دانشگاه شانگهای جیائو تونگ در چین، اشاره کرد: یافته‌های ما نشان می‌دهد که اگرچه بیماران مبتلا به دیابت در مقایسه با افراد بدون دیابت در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به زوال عقل هستند، اما پیروی از یک سبک زندگی سالم میتواند تا حد زیادی این خطر را کاهش دهد.
اهمیت این یافته برای افراد مبتلا به دیابت
مهمترین یافته این مطالعه این است که پیروی از یک سبک زندگی سالم به طور قابل ملاحظه ای خطر ابتلا به زوال عقل را در بیماران دیابتی کاهش می دهد. بسیار بیشتر از زمانی که دیابت ندارید. این مساله با توجه به شیوع بیشتر زوال عقل در بین بیماران دیابتی مهم است. با این حال، با توجه به ماهیت داده‌ها و طرح تحقیق، ما باید در تفسیر این اثرات به عنوان رابطه علّی محتاط باشیم.
درمان شناختی برای بیماران در خطر زوال عقل
شناخت درمانی مداخله ای جاافتاده برای درمان سالمندان مبتلا به زوال عقل است. به طور خاص، آموزش مهارت ها مداخلات موثری برای معکوس کردن اختلال شناختی به نظر می رسد.
در مرکز سلامت مغز دانا، چه کمکی به فرد مبتلا به زوال عقل و آلزایمر می شود؟
در این مرکز، ابتدا شاخص های شناختی این افراد بررسی می شود. هدف این است که با استاندارد ترین و به روزترین روش ها، وضعیت حافظه فرد ارزیابی گردد. با ارزیابی دقیق نقایص شناختی فرد و نقاط قوت او، پزشک متخصص برنامه بازتوانی متناسب با همان فرد را برای او تجویز می کند. یعنی برای همه افراد مراجعه کننده یک نسخه واحد وجود نخواهد داشت و هدف درواقع پزشکی شخصی سازی شده است. به این صورت احتمال اینکه برنامه بازتوانی شناختی به نتیجه مطلوب برسد بیشتر خواهد بود.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.