درمان ADHD در بزرگسالان با هم بشنویم:
اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) یک اختلال رشدی عصبی است که با بی توجهی و/یا تکانشگری و بیش فعالی مشخص می شود. ADHD در دوران کودکی شروع میشود اما تا 60 درصد مواقع تا بزرگسالی ادامه می‌یابد. (منبع)
در بسیاری از موارد، ADHD در بزرگسالی پس از به فراموش سپردگی در کودکی، تشخیص داده میشود.
ADHD قابل درمان نیست، اما قابل کنترل است. به طور معمول، دارو خط اول درمان برای ADHD بزرگسالان است، اما همیشه ممکن نیست یا ترجیح داده نمیشود. ابزارهای مؤثر دیگری نیز وجود دارند که می تواند برای کنترل ADHD استفاده شود.
برای آشنایی با روش‌هایی که می‌توانند ADHD بزرگسالان را درمان (کنترل) کنند، ادامه این مطلب را بخوانید.
ADHD چیست؟
ADHD یک اختلال رشدی عصبی است که بر توانایی فرد برای مدیریت مؤثر یک کار، نقش یا موقعیت تأثیر می گذارد. افراد مبتلا معمولاً با خودتنظیمی مشکل دارند و در طول زمان در سازماندهی، شروع و حفظ اقدامات عملکردی با مشکل مواجه می شوند.
بزرگسالان مبتلا به ADHD احتمالا:
در تمرکز مشکل دارند
با سازمانبندی ها مشکل دارند
احساس بی قراری می کنند
در گوش دادن به دستورالعمل ها و/یا به خاطر سپردن جزئیات مشکل دارند
در تکمیل وظایف مشکل دارند
علائم و شدت آن می تواند در بین افراد متفاوت باشد. برای برخی، علائم ADHD ممکن است خفیف باشد، در حالی که برای برخی دیگر میتواند به شدت بر عملکرد روزانه‌شان تأثیر بگذارد.
ADD در مقابل ADHD
«ADD» (اختلال کمبود توجه) یک اصطلاح قدیمی است که به معنای ADHD بدون علائم بیش فعالی یا تکانشی است. اکنون، “ADHD” اصطلاحی است که برای این وضعیت به طور کلی با این سه زیرگروه استفاده می شود:
- در درجه اول بی توجه (که قبلاً ADD نامیده میشد)
- در درجه اول بیش فعال / تکانشی
- ترکیبی از بی توجهی و بیش فعالی/تکانشی
مزایای درمان ADHD
در حالی که معمولاً دارو به عنوان خط اول درمان برای این دسته بیماران توصیه میشود، اما همیشه امکان‌پذیر یا ارجح نیست.
برای برخی افراد، داروهای ADHD ممکن است:
عوارض جانبی داشته باشد
نامناسب/خطرناک باشد
موثر نباشد
ترجیح داده نشود
روش های دیگر می‌توانند به‌عنوان جایگزین یا مکمل دارو مؤثر باشد.
دارو و انواع دیگر درمان ممکن است مناطق مختلفی را هدف قرار دهد. دارو به کنترل علائم اصلی حواس‌پرتی، تمرکز کوتاه مدت، و تکانشگری کمک میکند، در حالی که درمان شناختی رفتاری (CBT) میتواند به عادات و مهارت‌های مورد نیاز برای خود مدیریتی و خودتنظیمی عاطفی و بین فردی کمک کند.
برای بزرگسالان مبتلا به ADHD معمول است که بیماری های همراه مانند افسردگی یا اختلالات اضطرابی را نیز داشته باشند. برخی از درمان‌های مورد استفاده برای ADHD نیز می‌توانند به درمان بیماری‌های روانی همراهشان کمک کنند.
انواع درمان ADHD
انواع مختلفی از درمان ها برای ADHD بزرگسالان وجود دارد.
درمان شناختی رفتاری (CBT)
درمان شناختی رفتاری (CBT) رایج ترین درمان غیردارویی برای ADHD است. تحقیقات اثرات مثبت CBT را بر علائم اولیه بزرگسالان مبتلا نشان می دهد.
درمان شناختی رفتاری یا CBT برای بزرگسالان مبتلا به ADHD شامل موارد زیر است:
- اصلاح شناختی (تغییر طرز فکر شما در مورد چیزها)
- اصلاح رفتار و مهارت های مقابله ای (انجام کارها به گونه ای متفاوت)
- پذیرش، ذهن آگاهی یا افزایش پشتکار
- استراتژی های پیاده سازی این مهارت ها در زندگی روزمره
برنامه های CBT به طور خاص برای بزرگسالان مبتلا به ADHD ایجاد شده است. این برنامه ها به حل چالش های عملکردهای روزانه، مدیریت زمان، سازماندهی و برنامه ریزی می پردازند. سایر تمرکزهای این نوع درمان عبارتند از خود تنظیمی هیجانی، کنترل تکانشگری، و مدیریت استرس.
CBT همچنین می تواند اضطراب و اختلالات افسردگی را که در جامعه ADHD بزرگسالان رایج است، برطرف کند.
درباره درمان شناختی رفتاری یا CBT بیشتر بدانید
شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT)
درمان شناختی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT) مداخلات رفتاری شناختی مرسوم را با مراقبه ذهن آگاهی ترکیب می کند.
ذهن آگاهی حالت ذهنی باز و هوشیار را ارتقا می دهد که در آن توجه فرد در لحظه حال باقی می ماند. افکار و احساساتی که در طول تمرینات ذهن آگاهی به وجود می آیند شناسایی می شوند اما مورد قضاوت قرار نمی گیرند.
تحقیقات نشان می دهد که مدیتیشن ذهن آگاهی می تواند برخی از عملکردهای مغز را که در ADHD نقش دارند، از جمله کنترل توجه و تنظیم احساسات، بهبود بخشد.
با واحد مدیتیشن هندسی بر پایه دینامیک مغز در انستیتو سلامت مغز دانا بیشتر آشنا شوید
کار درمانی
کاردرمانی به افرادی که نیازهای لازم برای شرکت در فعالیت های روزمره زندگی مانند مراقبت از خود، کار یا اوقات فراغت دارند، کمک می کند. این فرآیند ممکن است مستلزم ایجاد مهارت و/یا اصلاح محل کار یا محیط شخص باشد تا بتواند بهتر درگیر شود.
در حالی که تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، به نظر می رسد کار درمانی یک مداخله امیدوارکننده برای افراد مبتلا به ADHD باشد.
کاردرمانی برای بزرگسالان مبتلا به ADHD بر موارد زیر تمرکز می کند:
سازماندهی:
کاردرمانی می تواند به ایجاد ساختار، ایجاد روال و تعیین اولویت برای موارد ضروری کمک کند.
تعامل اجتماعی و آگاهی:
روش های کاردرمانی می تواند تعاملات اجتماعی ایده آل و کنترل شده را ترویج دهد، که ممکن است شامل ایفای نقش و/یا آموزش اعضای خانواده در مورد تجربیات و رفتارهای فرد باشد.
تکنیک های مدیریت استرس:
پروسه کاردرمانی می تواند تکنیک هایی را برای برنامه ریزی و مدیریت موثر زمان آموزش دهد. که شامل تنظیم “حالت برنامه ریزی” به جای “حالت واکنش” است. ممکن است شامل تکنیک های آرامش بخش نیز باشد.
نظارت و تنظیم تحریک حسی:
کاردرمانی می تواند به شناسایی موقعیت هایی که در آن واکنش های بیش فعال حسی ممکن است رخ دهد کمک کند و تلاش هایی را برای به حداقل رساندن اثراتش بر علائم ADHD انجام دهد.
با واحد کاردرمانی عصبی در انستیتو سلامت مغز دانا بیشتر آشنا شوید
مربیگری ADHD
در حالی که مربیگری ADHD یک روش سنتی درمان نیست، مربی رفتاری می تواند به بزرگسالان مبتلا به ADHD کمک کند تا راه حل های عملی برای موانع زندگی روزمره را بیاموزند.
کوچینگ ADHD برای حل موانعی مانند موارد زیر به کار برده میشود:
برنامه ریزی
مدیریت زمان
تعیین هدف
سازماندهی
حل مساله
یک مربی ADHD به فرد کمک می کند تا مهارت های عملی را بیاموزد و این تغییرات را در زندگی روزمره خود آغاز کند:
شناسایی اهداف
حفظ تمرکز برای دستیابی به این اهداف
تعیین گام های عملی برای حرکت به سمت اهداف
ایجاد انگیزه
کوچینگ شامل یک جلسه بررسی عمیق اولیه، یک تا دو ساعته است، و به دنبال آن جلسات مربیگری منظم و بررسی‌ها به صورت حضوری، آنلاین یا تلفنی، انجام میشود. جلسات معمولا نیم ساعت تا یک ساعت طول می کشد.
پس از پایان دوره قرارداد، یک جلسه ارزیابی برای بررسی پیشرفت انجام شده و مراحل بعدی وجود دارد. فرد مبتلا ممکن است انتخاب کند که مربیگری را با همان برنامه زمانی یا بازتنظیم شده ادامه دهد یا جلسات مربیگری را متوقف کند.
موارد دیگری که ممکن است به ADHD بزرگسالان کمک کند:
ورزش
خواب با کیفیت بالا
عادات غذایی سالم
تمرینات آرامش بخش، مانند یوگا
شبکه های حمایت کننده، چه با دوستان و خانواده
چه کسی به درمان ADHD نیاز دارد؟
بزرگسالان مبتلا به ADHD که در مدیریت علائم خود با یا بدون دارو مشکل دارند، می توانند از درمان ADHD بهره مند شوند.
اغلب، افراد مبتلا به ADHD می دانند که برای سازماندهی، برنامه ریزی و تمرکز باید چه کاری انجام دهند، اما در عملی کردن آن مشکل دارند. درمان ADHD می تواند با اجرای استراتژی هایی برای مدیریت بهتر زندگی کمک کند.
چیزهایی که باید در نظر بگیرید
اینکه کدام نوع درمان را انتخاب کنید یک تصمیم فردی است. در حالی که CBT مستندترین شواهد را برای حمایت از اثربخشی دارد، رویکرد دیگری ممکن است برای شما بهتر عمل کند.
دارو و دیگر درمان هایی که در این جا آورده شد، از هم جدا نیستند. در صورت امکان، وقتی با هم استفاده می شوند، می توانند کاملاً مؤثر باشند.
همچنین مجبور نیستید به یک نوع درمان پایبند باشید. ممکن است دریابید که ترکیبی مانند CBT و کاردرمانی برای شما خوب است.
حرف آخر
اگر داروی ADHD برای شما مناسب نیست، یا متوجه شدید که دارو به تنهایی به اندازه کافی موثر نیست، انواع دیگر درمان ممکن است به شما در مدیریت ADHD کمک کند. انواع مختلفی از روش های درمانی وجود دارد که می توانید از بین آنها انتخاب کنید. انستیتو سلامت مغز دانا با ارائه به روز ترین و موثرترین تکنیک های درمانی در این راه میتواند به شما کمک کند. برای اطلاعات بیشتر تماس بگیرید.
منابع
- Bachmann K, Lam AP, Philipsen A. Mindfulness-based cognitive therapy and the adult adhd brain: a neuropsychotherapeutic perspective. Front Psychiatry. 2016;7. doi:10.3389/fpsyt.2016.00117
- Children and Adults with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (CHADD). Cognitive-behavioral therapy.
- Studies. 2016;15(3):198-211. doi:10.1177/1534650115614098
- American Professional Society of ADHD and Related Disorders Conference. CBT for Adult ADHD: Getting patients to do what they know they need to do.
- https://www.verywellhealth.com/adhd-therapy-for-adults-5217992
- Adamou M, Asherson P, Arif M, et al. Recommendations for occupational therapy interventions for adults with ADHD: a consensus statement from the UK adult ADHD network. BMC Psychiatry. 2021;21(1):72. doi:10.1186/s12888-021-03070-z
- Children and Adults with Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder (CHADD). Coaching.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.