اختلال وسواسی جبری (OCD) یک اختلال اضطرابی در مغز و رفتار است که اغلب با افکار مزاحمی مشخص می شود که زندگی با آن بسیار دشوار است. علائم می تواند باعث ایجاد احساس ناراحتی، ترس، نگرانی و استرس شود.
مدیریت این بیماری شامل دارو درمانی، رفتار درمانی و درمان شناختی رفتاری است. در حال حاضر بنیاد بین المللی OCD کمک های مالی و تحقیقاتی را برای یافتن مؤثرترین روش های درمانی برای افرادی که با OCD زندگی می کنند تأمین می کند.
دو کلمه ساده می تواند زندگی شما را نابود کند. هر دقیقه، هر ثانیه، هر ساعت تنها چیزی که می شنوید این است: “اگر … بشود چه میشود؟” هر موقعیتی بالقوه خطرناک است. اگر به OCD مبتلا هستید قلب و ذهن شما با هم متحد می شوند و تبدیل به یک شیطان شرور می شوند که قصد دارد شما را نابود کند و شما را پایین بکشد.
ساده ترین چیزها در زندگی تبدیل به کوه های عظیمی میشوند که بالا رفتن از آنها غیرممکن است. یک تعطیلات خانوادگی، یک شب بیرون رفتن با دوستان، یا یک پیاده روی مثل یک تله مرگ زجرآور است.
چرا افکار وسواسی به وجود می‌آیند
وسواس فکری افکاری هستند که در یک چرخه تکراری گیر می کنند. وقتی مغز دنده را آنطور که باید عوض نمی کند. این تصاویر ذهنی ناخواسته هستند و متوقف نمی شوند.
آن وقت است که اجبارها شروع می شوند. افراد دچار OCD مکرراً رفتارهایی را انجام می دهند که سعی کنند تصاویر ذهنی ترسناک را که از بین نمی روند پاک کند. این رفتارها ممکن است شامل شستن بیش از حد دست، تمیز کردن، شمارش یا چک کردن باشد. حتی با وجود اینکه فرد مبتلا به OCD می داند که اینها بی اثر هستند، این میل شدید و طاقت فرسا است، بنابراین تسلیم آن می شوند.
چه با آن متولد شده باشید، چه بعداً به آن مبتلا شوید، زندگی با OCD یک جهنم واقعی است. مغز آنها نمی تواند با سرعت عادی بین افکار جابجا شود.
افکار گیر می کنند و مدام مانند همستری که در قفسی به دام افتاده است می دوند و بی انتها روی چرخش می چرخند. OCD با مسئولیت‌ها تداخل پیدا می کند: شغل، روابط، وقت شناسی، یا فقط اینکه بتوانند با خود و عزیزانشان زندگی راحت داشته باشند.
اکثر مردم با رایج ترین انواع OCD مانند چک کردن وسایل و درها، ترس از میکروب هایی که ممکن است باعث بیماری یا مرگ شوند، و افکار هجومی مکرر آشنا هستند. با این حال، OCD چیزی بیش از این است.
به گفته دکتر جفری شوارتز، نویسنده کتاب «قفل مغز: رهایی از اختلال وسواس فکری-اجباری»، «OCD یک مشکل بیوشیمیایی است که در آن مغز قفل میکند و شروع به ارسال پیام‌های نادرست میکند که به عنوان نادرست شناخته نمی‌شوند». مغز دنده‌اش گیر می کند و نمی تواند به فکر بعدی برود.
خبر خوب این است که می توانید در مغز خود تغییر ایجاد کنید.
در اینجا 18 مورد وجود دارد که به شما کمک می کند تا فرد مورد علاقه خود را که مبتلا به این بیماری است درک کنید:
آنها یک چرخه تکراری در مغز خود دارند که نمی توانند آن را کنترل کنند.
آنها می خواهند “فقط متوقف شوند”، اما هر چه تلاش می کنند نمی توانند. از آنجایی که مغز OCD قفل شده است، وظایف را با سرعت عادی انجام نمی دهد.
از عادت هایی که بعضی افراد از آن لذت میبرند لذتی نمیبرند
افرادی که قمار، خرید کردن یا مصرف مواد را دوست دارند از انجام یک مراسم خاص لذت می برند. افرادی که OCD دارند این کارها را نمی کنند.
فاجعه‌سازی می کنند.
صحنه هایی که در ذهن آنها ظاهر می شود برای ایده گرفتن برای ساخت یک فیلم ترسناک مناسب است.
آنها چک می کنند، دوباره چک می کنند و نمی توانند این چک کردن را متوقف کنند.
درها یا اجاق گاز را چک می کنند تا از قفل بودن و خاموش بودن آنها قبل از خواب مطمئن شوند. ممکن است فراموش کرده باشید که پس از پاسخ دادن به پیام های خود، اجاق گاز را ببندید. اما هنگامی که یک فرد مبتلا به OCD چک می کند، اعتمادی به چک کردن خود ندارد، بنابراین دوباره و دوباره چک می کند. شاید آنها اشتباه میکنند، یا شاید اجاق گاز به طور جادویی دوباره روشن شده است؟
آیا درها قفلند و لوازم خانگی خاموش هستند؟ آیا آن دست انداز در جاده، شخصی بود که با آن تصادف کردم؟ من در آن ایمیل چه گفتم؟ تعداد چک کردن‌هایشان هرگز قابل باور نیست. مهم نیست که چند بار چک می کنند، به آخرین بررسی خود (در پارکینگ، قفل ماشین، از برق کشیدن اتو و…) اعتماد ندارند. تنها وقتی خیالشان راحت میشود که اتو را در کیف خود قرار دهند و آن را با خود سرکار ببرند تا مطمئن شوند آن را از برق کشیده‌اند.
افکار آزاردهنده ای در مورد آسیب رساندن به خود یا عزیزانشان دارند.
یک فکر کوچک می تواند به یک چشم انداز ذهنی وحشتناک از رویدادهای غم انگیزی تبدیل شود که ممکن است آنها باعثش شوند یا ممکن است اتفاق بیفتند.
نگران نگران‌شدن هستند.
خود نگرانی به کنار، بیماران OCD نگران این هستند که چرا اینقدر نگران هستند. آنها از نگرانی در مورد چیزهایی که ارزش نگرانی ندارند، احساس اضطراب می کنند.
از اشیا، موقعیت ها یا محیط های خاصی اجتناب می کنند.
یک شخص، مکان یا چیزی می تواند آتش سوزی مخربی را در ذهن آنها تداعی کند. فرد مبتلا به OCD از ترس افکار وسواسی، پنج کیلومتر راه خود را منحرف می کند تا از یادآوری چیزی که می تواند باعث ایجاد تفکر وسواسی شود، اجتناب کند.
با شک، ناامنی و عدم اطمینان دائمی زندگی می کنند.
چک کردن اطمینان‌بخش نیست. نگرانی آزاردهنده است. زندگی در شک و تردید دائمی باعث اضطراب و ناراحتی می شود.
Mental health illustration
ممکن است خرافاتی باشند.
مرتبط کردن یک رویداد در گذشته به یک کلمه، یک تکه لباس یا یک مکان. یک فرد مبتلا به OCD می تواند فکر کند که ارتباطی بین آن اشیا و اتفاقات بد وجود دارد. آنها همچنین معتقدند هر اقدامی که انجام دهند به دلیل آن کلمه، آیتم یا مکان خاص اثر مثبت یا منفی خواهد داشت. آنها روی خط کاشی های کف خیابان پایشان را نمیگذارند، از عبور از یک مکان خاص اجتناب میکنند، یا حتی لباس یکسانی را برای یک ماه می‌پوشند. آنها می توانند روی اعداد گیر کنند. آدرس یا تاریخ می تواند خوش شانس یا بدشانس به نظر برسد، بنابراین از آن اجتناب می کنند یا تسلیم قدرت آن می شوند.
نیاز به اطمینان‌بخشی دارند.
چه کسی نیازی به شنیدن “همه چیز درست خواهد شد” در هنگام احساس عصبی بودن ندارد؟ اما یک فرد مبتلا به OCD نیاز به اطمینان بیشتری نسبت به یک مساله دارد.
آنها هیچ مفهومی از زمان در روتین‌هایشان ندارند.
حتی زمانی که آب حمام سرد است، دوش گرفتن ممکن است یک ساعت طول بکشد. تعجب می کنید که چرا مسواک زدن یا شستن صورتش اینقدر طول می کشد. هر اقدامی باید با نظم خاصی و با جزئیات دقیق انجام شود. گویی که دارند آخرین مدل تسلا را برای نمایش در نمایشگاه خودروی 2022 آماده میکنند.
ممکن است احتکار کننده باشند.
لباس های کهنه، کیف، کفش و کاغذها را نمی توان دور ریخت. شاید در آینده به کارشان بیاید.
از دستشویی عمومی استفاده نمی‌کنند.
میکروب ها به قدری ترسناک هستند که مهم نیست بدن آنها چقدر نیاز به تخلیه دارد، تا رسیدن به دستشویی‌ای که در آن احساس راحتی کنند صبر می کنند.
آنها اشیاء را طوری قرار می دهند که کاملاً در یک راستا قرار گیرند.
تقارن مهم است، نظم هم مهم است. کاغذهای روی میز، تصاویر روی دیوار، یا موهای روی سرشان. همه چیز باید درست باشد. یک لبه ناهموار روی ناخن می تواند باعث یک ساعت ناخن جویدن شود و سعی می کنند لبه دندانه دار را صاف کنند. آنها می توانند ساعت ها صرف لباس پوشیدن، انتخاب لباس یا مرتب کردن موهای خود کنند. هرگز احساس نمی کنند که “دیگه خوبن”. ده لباس مختلف را امتحان می کنند تا زمانی که لباس مناسب را پیدا کنند. این افراد اغلب به سر کار یا جشن‌ها دیر می آیند.
آنها به طور مکرر به اشیاء خاصی دست می زنند، می مالند یا ضربه می زنند.
در تلاش برای آرام کردن ذهن خود به دور از افکار ناراحت کننده، ممکن است جوششان را بکنند، با تلفن خود بازی کنند یا موهای خود را با انگشتشان تاب بدهند.
غذای خود را با دقت بررسی می کنند.
می ترسند اگر غذا تازه یا کاملاً پخته نشده باشد، بیمار شوند. هر گونه کبودی کوچک روی میوه ها ممکن است نشانه یک بیماری قارچی باشد. ممکن است ده دقیقه طول بکشد تا یک همبرگر را قبل از گاز زدن آن بررسی و آماده خوردن کنند.
از بیماری می ترسند.
آنها می ترسند که هر بیماری را که می خوانند یا می شنوند، گرفتار باشند. دچار خودبیمار انگاری می شوند.
آنها هرگز احساس نمی کنند که چیزی به اندازه کافی تمیز است.
فرد مبتلا به OCD با احساس اینکه هر قابلمه، ظرف یا لباسی آلوده است، به طور مکرر آنها را تمیز می کند.
زندگی با فرد دچار OCD
به همان اندازه که زندگی با OCD یا فردی که آن را دارد دشوار است، مزایایی نیز دارد. به احتمال زیاد با ضریب هوشی بالاتر از متوسط، افراد مبتلا به OCD ریاضیدانان، آماردانان و تحلیلگرانی هستند که آخرین فناوریها و داروها را درست میکنند و فضانوردان را به فضا می‌فرستند. آنها در تلاش برای رسیدن به کمال، در زمینه هایی که نیاز به تمرینات تکراری دارند مانند دو و میدانی و موسیقی عالی هستند. و این احتمال وجود دارد که فردی که بیماریتان را مداوا میکند و پل هایی که از رویش عبور میکنید را ساخته هم OCD داشته باشد.
آیا اختلال وسواسی جبری قابل درمان است؟
خبر خوب این است که هنگامی که OCD با عملکرد عادی روزانه تداخل پیدا می کند، آنها می توانند یاد بگیرند که با خودکنترلی به رفتار خود فرمان دهند. یک فرد مبتلا به OCD می تواند کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد. آنها دیگر مجبور نیستند رنج بکشند. با درمان مناسب رفتاردرمانی شناختی و با استفاده از روش مواجهه و پاسخ، و یادگیری گفتن “این من نیستم، این OCD من است”، زندگی آرام تر و شادتر امکان پذیر است.
در انستیتو سلامت مغز دانا انواع تکنیک‌های توان بخشی شناختی برای بهبود این اختلال وجود دارد.برای اطلاعات بیشتر واحدهای مربوطه را در سایت ببینید یا برای گرفتن اطلاعات بیشتر تماس بگیرید.
منابع
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/obsessive-compulsive-disorder-ocd#:~:text=Obsessive%2DCompulsive%20Disorder%20(OCD),to%20repeat%20over%20and%20over.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.