اضطراب یک احساس ناخوشایند هراس، ترس و تنش است که در موقعیت های پرفشار زندگی به فرد دست می دهد. بایستی توجه داشت که اضطراب با ترس فرق دارد؛ زیرا در ترس منشأ ناراحتی معلوم می‌باشد ولی در اضطراب چنین نیست. تجربه اضطراب میتواند بخشی عادی از زندگی باشد با این حال، افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی غالباً از نگرانی و ترس شدید و مداوم در مورد شرایط روزمره خود رنج می برند. در برخی از افراد، اضطراب میتواند باعث حملات ناگهانی پانیک شود که در عرض چند دقیقه به اوج خود می رسد و با علائم شدید جسمی مانند درد قفسه سینه میتواند همراه شود.این احساس اضطراب و وحشت با فعالیت های روزانه فرد تداخل داشته و کنترل آنها دشوار است، به گونه ای که می تواند برای مدت طولانی ادامه یابد. علائم اضطراب ممکن است در دوران کودکی یا نوجوانی شروع شده و تا بزرگسالی ادامه یابد.اختلالات اضطرابی فوق العاده شایع هستند. بر اساس گزارش انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا برآورد می شود که حدود 40 میلیون نفر را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار میدهد.
اختلالات اضطرابی چیست؟
اختلالات اضطرابی شرایطی است که در آن فرد دچار اضطرابی میشود که از بین نمی رود و می تواند با گذشت زمان نیز بدتر شود. علائم می تواند در فعالیتهای روزانه مانند عملکرد شغلی ، تکالیف مدرسه و روابط فرد تاثیر گذار باشد.
علت اختلالات اضطرابی چیست؟
علت اضطراب ناشناخته است. عواملی مانند ژنتیک، بیولوژی و شیمی مغز، استرس و محیط زندگی و همچنین تجربیات زندگی مانند حوادث آسیب زا ممکن است در این امر نقش داشته باشند.
علل پزشکی
در برخی از افراد، اضطراب ممکن است با یک مشکل اساسی در سلامت آنها مرتبط باشد. در برخی موارد، علائم و نشانه های اضطراب اولین شاخص های یک بیماری پزشکی هستند. اگر پزشک شما مشکوک است که اضطراب شما ممکن است علت پزشکی داشته باشد، ممکن است آزمایشاتی را برای یافتن نشانه های مشکل تجویز کند.
نمونه هایی از مشکلات پزشکی که می توانند با اضطراب ارتباط داشته باشند عبارتند از:
- بیماری قلبی
- دیابت
- مشکلات تیروئید ، مانند پرکاری تیروئید
- اختلالات تنفسی مانند بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) و آسم
- سوء استفاده یا ترک مواد مخدر
- قطع مصرف الکل، داروهای ضد اضطراب (بنزودیازپین ها) یا سایر داروها
- درد مزمن یا سندرم روده تحریک پذیر
- تومورهای نادر که برخی هورمون ها از جمله آدرنالین و کورتیزول را تولید می کنند
گاهی اوقات اضطراب می تواند عوارض جانبی برخی از داروها باشد.
این احتمال وجود دارد که اضطراب شما به دلیل یک بیماری زمینه ای باشد اگر:
- شما هیچ گونه خویشاوند خونی (مانند والدین یا خواهر و برادر) مبتلا به اختلال اضطرابی ندارید.
- شما در کودکی اختلال اضطرابی نداشتید.
- شما به دلیل اضطراب از برخی موارد یا موقعیت ها اجتناب نمی کنید.
- شما به طور ناگهانی دچار اضطراب می شوید که به نظر نمی رسد با رویدادهای زندگی ارتباط داشته باشد و سابقه اضطراب قبلی را نداشته اید.
انواع اختلالات اضطرابی چیست؟
انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی وجود دارد، از جمله:
- اختلال اضطراب فراگیر: افراد مبتلا به این نوع اضطراب نگران مسائل عادی مانند سلامتی، درآمد، پول، کار و خانواده هستند. اما نگرانی های آنها بیش از حد است و تقریبا به مدت 6 ماه و هر روزه این اضطراب را با خود دارند.
- اختلال هراس: افراد مبتلا به اختلال هراس دچار حملات پانیک می شوند که شامل دوره های ناگهانی و مکرر ترس شدید است در حالی که هیچ خطری در واقعیت وجود ندارد. حملات به سرعت اتفاق می افتد و می تواند چند دقیقه یا بیشتر طول بکشد. در این اختلال فرد دچار تنگی نفس، درد قفسه سینه، یا تپش قلب سریع وشدید میشود. این حملات پانیک ممکن است منجر به نگرانی در مورد تکرار مجدد آنها یا اجتناب از موقعیت هایی شود که حملات در آنها رخ داده است.
- ناکامی انتخابی: عبارت است از شکست مداوم کودکان در صحبت کردن در شرایط خاصی مانند مدرسه و یا حتی زمانی که آنها در موقعیت های دیگر، مانند خانه با اعضای نزدیک خانواده صحبت میکنند. این نوع اضطراب در مدرسه، کار و عملکرد اجتماعی آنها میتواند اختلال ایجاد کند.
- اختلال اضطراب جدایی: یک اختلال دوران کودکی است که با اضطراب بیش از حد برای سطح رشد کودک مشخص می شود و مربوط به جدایی از والدین یا افرادی است که نقش والدین را برای آنها دارند.
- اختلال اضطراب اجتماعی (هراس اجتماعی): شامل سطوح بالای اضطراب، ترس و اجتناب از موقعیت های اجتماعی به دلیل احساس خجالت، خودآگاهی و نگرانی در مورد قضاوت یا نگرش منفی دیگران است.
- اختلال اضطراب ناشی از مواد: با علائم اضطراب یا وحشت شدید مشخص می شود که نتیجه مستقیم سوء مصرف داروها، قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا ترک مواد مخدر است.
محرک های اضطرابی و راهکارهای پیشنهادی
مسائل بهداشتی
تشخیص شرایط سلامتی دشوار، مانند سرطان یا بیماری مزمن، ممکن است باعث ایجاد اضطراب یا بدتر شدن آن شود.
_ شما می توانید با پیشگیری و مشورت با پزشک خود به کاهش اضطراب ناشی از مسائل مربوط به سلامتی کمک کنید. صحبت با یک درمانگر نیز ممکن است مفید باشد، زیرا آنها می توانند به شما در یادگیری مدیریت احساسات کمک کنند.
داروها
برخی از داروهای تجویزی و بدون نسخه (OTC) ممکن است علائم اضطراب را تحریک کنند. این به این دلیل است که مواد فعال موجود در این داروها ممکن است باعث ایجاد نگرانی یا ناراحتی در شما شوند. این احساسات می توانند مجموعه ای از رویدادها را در ذهن و بدن شما ایجاد کنند که ممکن است منجر به علائم اضافی اضطراب شود.
داروهایی که ممکن است باعث ایجاد اضطراب شوند عبارتند از:
- قرص های ضد بارداری
- داروهای سرفه و احتقان
- داروهای کاهش وزن
_ با پزشک خود در مورد احساس این داروها صحبت کنید و به دنبال موارد جایگزینی باشید که اضطراب شما را تحریک نکند یا علائم شما را بدتر نکند.
کافئین
بسیاری از افراد برای بیدار شدن از نوشیدن یک فنجان قهوه استفاده کنند، اما طبق گزارش مطالعه ای که اخیرا انجام گرفته است کافئین میتواند باعث تشدید اضطراب شود. همچنین طبق نتایج مطالعات افراد مبتلا به اختلال هراس و اختلال اضطراب اجتماعی به ویژه بر اثرات اضطرابی کافئین حساس هستند .
_ تا جایی که ممکن است با جایگزینی گزینه های بدون کافئین ، مصرف کافئین خود را کاهش دهید.
حذف وعده های غذایی
وقتی غذا نمی خورید، ممکن است قند خون شما افت کند. این می تواند منجر به لرزش دستها و صدای شکم شود که می تواند باعث ایجاد اضطراب شود.
_ خوردن وعده های غذایی متعادل به دلایل زیادی مهم است. انرژی و مواد مغذی مهمی را برای شما فراهم می کند. اگر نمی توانید برای سه وعده غذایی در روز وقت بگذارید، میان وعده های سالم یک راه عالی برای جلوگیری از کاهش قند خون، احساس عصبی بودن یا آشفتگی و اضطراب است. به یاد داشته باشید غذا می تواند بر روحیه شما تأثیر بگذارد .
تفکر منفی
ذهن شما قسمت اعظم بدن شما را کنترل می کند و این مطمئناً در مورد اضطراب صادق است. وقتی ناراحت یا ناامید هستید، کلماتی را که با خود می گویید میتواند احساسات اضطرابی بیشتری را در شما ایجاد کند.
_ اگر تمایل دارید در هنگام فکر کردن درباره خود از کلمات منفی زیادی استفاده کنید، یادگیری تمرکز مجدد و کنترل احساسات خود هنگام شروع این مسیر مفید است. همکاری با درمانگر می تواند در این فرایند فوق العاده مفید باشد.
نگرانی های مالی
در این حالت نگرانی در مورد پس انداز پول یا داشتن بدهی می تواند باعث ایجاد اضطراب شود.
_ یادگیری مدیریت این نوع محرک ها ممکن است مستلزم کمک حرفه ای مانند مشاور مالی باشد. احساس اینکه در این راه یک همراه و راهنما دارید، ممکن است نگرانی شما را برطرف کند.
تعارض
مشکلات در روابط، مشاجرات، اختلاف نظرها، تعارضات همگی می توانند باعث ایجاد یا تشدید اضطراب شوند.
_ اگر تعارض به طور خاص شما را تحریک می کند، ممکن است لازم باشد استراتژی های حل تعارض را بیاموزید. همچنین ، با یک درمانگر یا سایر متخصصان بهداشت روانی صحبت کنید تا نحوه مدیریت احساساتی را که این درگیری ها ایجاد می کند بیاموزید.
استرس
استرس های روزانه مانند ترافیک یا دیر رسیدن به محل کار، نگرانی برای سر وقت انجام دادن کارها می تواند باعث نگرانی هر فردی شود. اما استرس طولانی مدت یا مزمن می تواند منجر به اضطراب طولانی مدت و بدتر شدن علائم و همچنین سایر مشکلات سلامتی شود. استرس همچنین می تواند منجر به رفتارهایی مانند حذف وعده های غذایی، نوشیدن الکل یا خواب ناکافی شود. این عوامل نیز می توانند باعث تحریک یا تشدید اضطراب شوند.
_ درمان و پیشگیری از استرس اغلب مستلزم یادگیری مکانیسم های مقابله است. یک درمانگر یا مشاور می تواند به شما کمک کند یاد بگیرید که چگونه منابع استرس خود را بشناسید و در مواقعی که مشکل ساز می شوند، آنها را کنترل کنید.
رویدادها یا اجراهای عمومی
سخنرانی در جمع، صحبت کردن در برابر رئیس خود، اجرای مسابقه یا حتی خواندن با صدای بلند محرک متداول اضطراب است.
_ اگر شغل یا سرگرمی شما به این موارد نیاز دارد، پزشک یا درمانگر شما می تواند با شما همکاری کند تا راه هایی را برای راحتی بیشتر در این موارد بیاموزید. همچنین انرژی مثبت و پشتیبانی دوستان و همکاران می تواند به شما کمک کند احساس راحتی و اعتماد به نفس بیشتری کنید.
محرک های شخصی
تشخیص عوامل محرک فرد، ممکن است دشوار باشد. این محرکها ممکن است با یک بو، یک مکان یا حتی یک آهنگ شروع شوند. محرک های شخصی شما را آگاهانه یا ناخودآگاه، به یاد یک خاطره بد یا رویداد آسیب زا در زندگی شما می اندازد. افراد مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) اغلب محرک های اضطرابی ناشی از عوامل محیطی را تجربه می کنند.
_شناسایی عوامل محرک ممکن است زمانبر باشد، اما مهم است که بتوانید بر آنها غلبه کنید و از یک متخصص در این زمینه بهره بگیرید.
ضربه
کودکانی که در معرض سوءاستفاده یا آسیب روحی قرار گرفته و یا شاهد رویدادهای آسیب زا بوده اند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به اختلال اضطرابی در برخی از مراحل زندگی خود هستند همچنین بزرگسالانی که یک رویداد آسیب زا را تجربه می کنند نیز می توانند دچار اختلالات اضطرابی شوند.
_ در این مورد نیز مشورت با یک درمانگر یا مشاور میتواند به شما کمک کند.
اختلالات اضطرابی چگونه تشخیص داده می شوند؟
برای تشخیص اختلالات اضطرابی، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما در مورد علائم و سابقه پزشکی شما سوال می کند. همچنین ممکن است یک معاینه فیزیکی و آزمایشات آزمایشگاهی انجام دهید تا مطمئن شوید که مشکل دیگری از سلامتی، علت علائم شما نیست. اگر مشکل سلامتی دیگری ندارید، یک ارزیابی روانشناختی دریافت خواهید کرد.
مقابله با اضطراب شدید
زندگی با اضطراب می تواند چالش های زیادی را به همراه داشته باشد، اما استراتژی هایی وجود دارد که می توانید از آنها برای مدیریت علائم خود استفاده کنید.
حمایت اجتماعی پیدا کنید
داشتن افرادی که از شما حمایت می کنند برای بهزیستی روانشناختی بسیار مهم است، اما هنگامی که با مشکلی مانند اضطراب شدید روبرو می شوید، بسیار مهم است در مورد علائم خود با یک فرد مورد اعتماد صحبت کنید. همچنین گزینه های پشتیبانی دیگری از جمله گروه های پشتیبانی اضطراری آنلاین و آفلاین در دسترس هستند. صحبت کردن در مورد احساسات خود با افراد دیگری که در کنار شما بوده اند، راهی عالی برای یافتن حمایت، مراقبت و تشویق است.
تمرین ذهن آگاهی
ذهن آگاهی شامل تمرکز بر لحظه حال و عدم نگرانی از مشکلات گذشته یا آینده است. این روش می تواند راهی برای آرام کردن افکار مضطرب ، آرام کردن بدن و کسب آگاهی بیشتر باشد. مطالعه ای که در سال2021 در ژورنال Anxiety Disorders منتشر شد نشان داد که ذهن آگاهی باعث سطوح پایین تر اضطراب میشود.
تنفس عمیق
اضطراب اغلب می تواند منجر به تنفس کوتاه و سریع شود. تحقیقات نشان داده است که تکنیک های تنفس آرام می تواند مزایای مفیدی برای سلامتی، از جمله کاهش علائم اضطراب را داشته باشد.
رفتارهای اجتنابی را محدود کنید
در حالی که اجتناب از مواردی که شما را مضطرب می کند می تواند باعث تسکین کوتاه مدت شود، این استراتژی در بلندمدت باعث تشدید اضطراب می شود. به جای اجتناب از عوامل محرک خود، روی برخورد تدریجی با آنها تمرکز کنید. از راه کوچک شروع کنید و از استراتژی های مقابله ای برای کاهش احساس اضطراب استفاده کنید. از استراتژی های آرامش مانند تنفس عمیق استفاده کنید و به خود یادآوری کنید که افکار مضطرب فقط افکار هستند نه واقعیت!
درمان اختلالات اضطرابی چیست؟
درمانهای اصلی اختلالات اضطرابی عبارتند از روان درمانی (گفتاردرمانی) ، داروها یا هر دو است:
- درمان شناختی- رفتاری (CBT) نوعی روان درمانی است که اغلب برای درمان اختلالات اضطرابی مورد استفاده قرار می گیرد.CBT روش های مختلف تفکر و رفتار را به شما آموزش می دهد. این روش می تواند به شما در تغییر نحوه واکنش به چیزهایی که باعث ایجاد ترس و اضطراب می شوند کمک کند.هدف این روش این است که شما با ترس های خود مقابله کنید تا بتوانید کارهایی را که از آنها اجتناب می کردید، انجام دهید.
- پذیرش و تعهد درمانی (ACT): در پذیرش و تعهد درمانی هدف این است که فرد عملکرد خویش را بهبود بخشد و علیرغم اضطراب و افکار منفی، عملکرد مثبتی را از خود نشان دهد.
- دیالکتیکی رفتار درمانی (DBT): این روش درمانی بر مهارت تکیه دارد و فرد با کسب ذهن آگاهی و کنترل احساسات، یاد می گیرد که چگونه اضطراب خود را مدیریت کند.
- تکنیک های مختلف تحریک مغز مانند tDCS یا تحریک فراجمجمه ای مغز با جریان متناوب نیز برای کاهش اضطراب کمک کننده است.
- نوروفیدبک و بیوفیدبک نیز روشهای درمانی مکمل برای درمان های دارویی و روانشناختی محسوب می گردد. این روش در درمان اختلال های نظیر ADHD، جلوگیری از عود در سوء مصرف مواد، اختلال های اضطرابی نظیر اختلال استرس پس از سانحه مفید است.
- داروهای درمان اختلالات اضطرابی شامل داروهای ضد اضطراب و داروهای ضد افسردگی خاص است. برخی از انواع داروها ممکن است برای انواع خاصی از اختلالات اضطرابی بهتر عمل کنند. بهتر است با یک روانپزشک مشورت کنید تا مشخص کند کدام دارو برای شما مناسب است. ممکن است لازم باشد تا روانپزشک قبل از یافتن داروی مناسب ، بیش از یک دارو را امتحان کند.
در مرکز سلامت مغز دانا، ما با روش های نوین و کارآمد، در کنار شما هستیم تا به شما در درمان اضطراب کمک کنیم. برای اطلاعات بیشتر با مرکز سلامت مغز دانا در تماس باشید و از خدمات آن بهره مند شوید.
زهرا اسماعیلی هستم. پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب و نویسنده وبسایت انستیتو سلامت مغز دانا.
ما در اینجا با انتشار مطالب علمی تلاش میکنیم سهم کوچکی در افزایش آگاهی یکدیگر در شناخت مغز داشته باشیم.
ممنونم که با ما همراه هستید..