بررسی اجمالی
مغز یک اندام بسیار پیچیده است. همه چیز را از حرکت انگشتان تا ضربان قلب شما کنترل و هماهنگ می کند. مغز همچنین نقش مهمی در نحوه کنترل و پردازش احساسات خود دارد.
کارشناسان هنوز سوالات زیادی در مورد نقش مغز در طیف وسیعی از احساسات دارند. اما آنها منشأ برخی از احساسات رایج از جمله ترس، خشم، شادی و عشق را مشخص کرده اند. برای اطلاعات بیشتر در مورد اینکه کدام قسمت از مغز احساسات را کنترل می کند، ادامه مطلب را بخوانید.
احساسات از کجا می آیند؟
سیستم لیمبیک گروهی از ساختارهای به هم پیوسته است که در اعماق مغز قرار دارند. این بخشی از مغز است که مسئول پاسخ های رفتاری و احساسی است. دانشمندان در مورد لیست کامل ساختارهایی که سیستم لیمبیک را تشکیل می دهند به توافق نرسیده اند. اما ساختارهای زیر به طور کلی به عنوان بخشی از این گروه پذیرفته شده اند:
هیپوتالاموس.
هیپوتالاموس علاوه بر کنترل واکنش های احساسی، در پاسخ های جنسی، ترشح هورمون و تنظیم دمای بدن نیز نقش دارد.
هیپوکامپ.
هیپوکامپ به حفظ و بازیابی خاطرات کمک می کند. همچنین در چگونگی درک ابعاد فضایی محیط خود نقش دارد.
آمیگدال.
آمیگدال به هماهنگ کردن پاسخ ها به چیزهایی در محیط شما کمک می کند. به ویژه آنهایی که باعث ایجاد واکنش عاطفی می شوند. این ساختار نقش مهمی در ترس و خشم دارد.
قشر لیمبیک.
این قسمت شامل دو ساختار شکنج سینگولیت و شکنج پاراهیپوکامپ است. آنها با هم بر روحیه، انگیزه و قضاوت تأثیر می گذارند.
کدام قسمت از مغز ترس را کنترل می کند؟
از دیدگاه بیولوژیکی، ترس یک احساس بسیار مهم است. این احساس به شما کمک می کند تا به موقعیت های تهدید کننده ای که می تواند به شما آسیب برساند، واکنش مناسب نشان دهید.
این پاسخ با تحریک آمیگدال و به دنبال آن هیپوتالاموس ایجاد می شود. به همین دلیل است که برخی از افراد مبتلا به آسیب مغزی که آمیگدال آنها را تحت تأثیر قرار می دهد، همیشه به سناریوهای خطرناک واکنش مناسب نشان نمی دهند.
هنگامی که آمیگدال هیپوتالاموس را تحریک می کند، پاسخ جنگ یا گریز را آغاز می کند. هیپوتالاموس برای تولید هورمون هایی مانند آدرنالین و کورتیزول سیگنال هایی را به غدد فوق کلیوی ارسال می کند. هنگامی که این هورمون ها وارد جریان خون می شوند، ممکن است متوجه برخی تغییرات فیزیکی مانند افزایش در موارد زیر شوید:
- ضربان قلب
- تنفس سریع
- افزایش قند خون
- تعریق
آمیگدال علاوه بر شروع پاسخ جنگ یا گریز، در یادگیری ترس نیز نقش دارد. این درواقع به فرآیندی اشاره دارد که از طریق آن بین موقعیت‌های خاص و احساس ترس ارتباط برقرار می‌کنید.
کدام قسمت از مغز خشم را کنترل می کند؟
خشم نیز مانند ترس پاسخی به تهدیدها یا عوامل استرس زا در محیط شماست. وقتی در موقعیتی قرار می گیرید که خطرناک به نظر می رسد و نمی توانید فرار کنید، احتمالاً با عصبانیت یا پرخاشگری پاسخ می دهید.
می توانید واکنش خشم و دعوا را به عنوان بخشی از پاسخ جنگ یا گریز در نظر بگیرید. ناامیدی، مانند مواجهه با موانع در حین تلاش برای رسیدن به یک هدف، نیز می تواند واکنش خشم را تحریک کند.
خشم با تحریک آمیگدال هیپوتالاموس شروع می شود. دقیقاً مانند واکنش ترس. علاوه بر این، بخش هایی از قشر جلوی مغز نیز ممکن است در خشم نقش داشته باشد. افرادی که به این ناحیه آسیب می رسانند اغلب در کنترل احساسات خود به ویژه عصبانیت و پرخاشگری مشکل دارند.
بخش‌هایی از قشر جلوی مغز نیز ممکن است به تنظیم واکنش خشم کمک کنند. افرادی که در این ناحیه از مغز آسیب دیده اند، گاهی اوقات در کنترل احساسات خود، به ویژه عصبانیت و پرخاشگری، مشکل دارند.
کدام قسمت از مغز شادی را کنترل می کند؟
شادی به حالت کلی رفاه یا رضایت اشاره دارد. وقتی احساس خوشبختی می کنید، عموماً افکار و احساسات مثبتی دارید. مطالعات تصویربرداری نشان می دهد که پاسخ شادی تا حدی در قشر لیمبیک منشاء می گیرد.
ناحیه دیگری به نام precuneus نیز نقش دارد. پراکونئوس در بازیابی خاطرات، حفظ حس خود، و تمرکز توجه شما در حین حرکت در اطراف خود نقش دارد. یک مطالعه در سال 2015 نشان داد که افراد با حجم ماده خاکستری بزرگتر در ناحیه پراکونئوس سمت راست خود شادتر هستند.
متخصصان فکر می کنند پراکونئوس اطلاعات خاصی را پردازش می کند و آن را به احساس شادی تبدیل می کند. برای مثال، تصور کنید یک شب فوق‌العاده را با کسی که به او علاقه دارید گذرانده‌اید. در ادامه، وقتی این تجربه و موارد مشابه آن را به یاد می آورید، ممکن است احساس شادی را تجربه کنید.
کدام قسمت از مغز عشق را کنترل می کند؟
ممکن است عجیب به نظر برسد. اما آغاز عشق رمانتیک با پاسخ استرس ناشی از هیپوتالاموس شما همراه است. وقتی به هیجان عصبی یا اضطرابی فکر می کنید که هنگام عاشق شدن با کسی احساس می کنید، منطقی تر است.
با رشد این احساسات، هیپوتالاموس باعث ترشح هورمون های دیگری مانند دوپامین، اکسی توسین و وازوپرسین می شود. دوپامین با سیستم پاداش بدن شما مرتبط است. این کمک می کند تا عشق به یک احساس مطلوب تبدیل شود.
یک مطالعه کوچک در سال 2005 به شرکت کنندگان تصویری از کسی نشان داد که عاشقانه عاشق او بودند. سپس عکس یکی از آشنایان را به آنها نشان دادند. هنگامی که عکسی از کسی که دوستش داشتند نشان داده شد، شرکت کنندگان در بخش هایی از مغز که سرشار از دوپامین است، فعالیت بیشتری داشتند.
اکسی توسین
اغلب به عنوان “هورمون عشق” شناخته می شود. این بیشتر به این دلیل است که وقتی کسی را در آغوش می گیرید یا به ارگاسم می رسید افزایش می یابد. در هیپوتالاموس تولید شده و از طریق غده هیپوفیز شما آزاد می شود. با پیوند اجتماعی نیز مرتبط است. این برای اعتماد و ایجاد رابطه مهم است. همچنین می تواند احساس آرامش و رضایت را افزایش دهد.
وازوپرسین به طور مشابه در هیپوتالاموس شما تولید می شود و توسط غده هیپوفیز آزاد می شود. همچنین در پیوند اجتماعی با شریک زندگی دخیل است.
نکته پایانی
مغز اندام پیچیده ای است که محققان هنوز در تلاش برای رمزگشایی آن هستند. اما کارشناسان، سیستم لیمبیک را به عنوان یکی از بخش های اصلی مغز که احساسات اولیه را کنترل می کند، شناسایی کرده اند.
همانطور که تکنولوژی تکامل می‌یابد و دانشمندان نگاه بهتری به ذهن انسان می‌یابند، احتمالاً درباره منشأ احساسات پیچیده‌تر بیشتر خواهیم آموخت.
هدف ما در انستیتو سلامت مغز دانا، کمک به بهبود سلامت روان شماست.
منبع: Cannon-Bard Theory of Emotion: Definition and Examples (healthline.com)
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.