در قسمت اول این مقاله به انواع حمله خواب یا نارکولپسی، علائم نارکولپسی و عوارض آن اشاره کردیم. در این قسمت به علل ایجاد نارکولپسی، روش های تشخیص و درمان خواهیم پرداخت.
علت حمله خواب یا نارکولپسی چیست؟
تحقیقات برای آشکارسازی جزئیات زیست شناسی زمینه ای حمله خواب آغاز شده است. اما اطلاعات بیشتری در مورد NT1(نوع اول نارکولپسی) نسبت به NT2 (نوع دوم نارکولاپسی) شناخته شده است. حتی با افزایش دانش، علل دقیق و عوامل خطر برای هر بیماری به طور کامل شناخته نشده است.
NT1
حمله خواب نوع 1 با از دست دادن سلول های عصبی در مغز که مسئول ساخت hypocretin شناخته شده است. orexin ، یک ماده شیمیایی که بیداری و خواب را تنظیم می کند. افراد مبتلا به NT1 90 درصد یا بیشتر از تعداد طبیعی نورونهای هیپوکرتین ساز را از دست می دهند .
یک فرد مستعد ژنتیکی ممکن است پس از یک محرک محیطی، به طور خود ایمنی به این نورون ها آسیب برساند .
برخی شواهد نشان می دهد که NT1 به صورت فصلی با ارتباط احتمالی با ویروس آنفولانزا (آنفولانزا) در نوسان است. افزایش NT1 نیز پس از همه گیری H1N1 و با مارک خاصی از واکسن مورد استفاده برای H1N1 مشاهده شد. ارتباطات احتمالی با انواع دیگر عفونت ها نیز یافت شده است.
بر اساس این داده ها ، یک نظریه در مورد NT1 این است که یک محرک خارجی سیستم ایمنی بدن را به گونه ای فعال می کند. که باعث می شود به سلول های عصبی مغز که هیپوکرتین می سازند حمله کند. با این حال، این پاسخ خود ایمنی به طور ناسازگار رخ می دهد و بنابراین تنها علت نیست.
نقش ژنتیک
محققان دریافته اند که 98 درصد از افراد مبتلا به NT1 دارای ژن متفاوتی به نام DQB1*0602 هستند. این ژن در عملکرد سیستم ایمنی نقش دارد. بنابراین این تنوع می تواند باعث ایجاد حساسیت ژنتیکی به NT1 شود. اگرچه این توضیح NT1 به طور گسترده پذیرفته شده است، اما هنوز به طور قطعی اثبات نشده است.
حتی اگر محققان بیش از هر زمان دیگری از NT1 اطلاع داشته باشند، اغلب موارد فردی بدون علت روشن و مستقیم رخ می دهند. افرادی که سابقه خانوادگی NT1 دارند در حدود 1 تا 2 درصد احتمال ابتلا به این بیماری را دارند. این موضوع به طور کلی یک خطر کوچک است، اما افزایش قابل توجهی در مقایسه با افرادی که سابقه خانوادگی ندارند.
در موارد نادر، NT1 به دلیل یک بیماری دیگر رخ می دهد که باعث آسیب به قسمتهایی از مغز می شود. که حاوی نورونهای تولید کننده هیپوکرتین است. این ممکن است به عنوان نارکولپسی ثانویه شناخته شود. و ممکن است در اثر ضربه مغزی یا عفونت در سیستم عصبی مرکزی ایجاد شود.
NT2
اطلاعات کمی در مورد بیولوژی عوامل خطر یا NT2 وجود دارد. برخی از کارشناسان معتقدند که NT2 به سادگی از دست دادن نورونهای تولید کننده هیپوکرتین کمتر است. اما افراد مبتلا به NT2 معمولاً کمبود هیپوکرتین ندارند. برخی دیگر فکر می کنند NT2 ممکن است در درجه اول پیش ساز NT1 باشد. اما کاتاپلکسی فقط در حدود 10٪ موارد افرادی که در ابتدا با NT2 تشخیص داده شده بودند ایجاد شد.
در برخی موارد، NT2 به دنبال عفونت ویروسی گزارش شده است. اما اکثر موارد علت مشخصی ندارند. همانطور که در موردNT1، NT2 می تواند به دلیل سایر شرایط پزشکی مانند ضربه به سر، مولتیپل اسکلروزیس و سایر بیماریها ایجاد شود.
نارکولپسی چگونه تشخیص داده می شود؟
تشخیص نارکولپسی نیاز به تجزیه و تحلیل دقیق توسط پزشک آشنا با این بیماری دارد. از آنجا که این بیماری نادر است و علائم ممکن است به اشتباه به علل دیگر نسبت داده شوند، نارکولپسی می تواند سالها تشخیص داده نشود.
فرایند تشخیص با مرور علائم و سابقه پزشکی شروع می شود. این مرحله به پزشک کمک می کند تا عادات خواب بیمار و ماهیت EDS (خواب آلودگی بیش از حد روزانه) او را درک کند. در بسیاری از موارد، به ویژه در مورد کودکان، اعضای خانواده به منظور ارائه زمینه بیشتر در مورد علائم بیمار درگیر می شوند.
ممکن است آزمایشاتی برای ارزیابی EDS و خواب انجام شود. آزمایشی به نام مقیاس خواب آلودگی Epworth (ESS) بر اساس احساس ذهنی بیمار از علائم آن است. پلی سومنوگرافی (PSG) ، یک آزمایش دقیق که در آن سنسورها فعالیت مغز و بدن را کنترل می کنند، ممکن است لازم باشد. این نوع مطالعه خواب یک شب در کلینیک تخصصی انجام می شود.
از آزمون دیگری به نام Multiple Sleep Latency Test (MSLT) می توان برای ارزیابی عینی خواب آلودگی استفاده کرد. در طولMSLT ، به بیمار دستور داده می شود که سعی کند در پنج فواصل مختلف بخوابد. در حالی که به سنسورهای مورد استفاده در PSG متصل است. افراد مبتلا به نارکولپسی تمایل دارند سریع بخوابند و به سرعت خواب REM را در طول MSLT شروع کنند.
ممکن است برای تست مایع مغزی نخاعی (CSF) و ارزیابی سطح هیپوکرتین آن از آزمایش دیگری استفاده شود. این کار با روشی به نام سوراخ کمری انجام می شود. سطوح پایین هیپوکرتین نشان دهنده NT1 است و به تشخیص آن از NT2 کمک می کند.
معیارهای تشخیص نارکولپسی
پزشکان از معیارهای استاندارد برای تشخیص اختلالات خواب پیروی می کنند. استانداردسازی به اطمینان از تشخیص دقیق و تمایز بینNT1، NT2، هایپرخوابی و سایر شرایطی که باعث EDS می شوند، کمک می کند.
معیارهای NT1 و NT2 هر دو به EDS قابل توجهی نیاز دارند که حداقل سه ماه طول می کشد. در موردNT1، بیمار باید سطوح پایین هیپوکرتین در CSF خود داشته باشد. یا علائم کاتاپلکسی به علاوه مدت کوتاهی برای به خواب رفتن و خوابیدن REM در MSLT وجود داشته باشد. در موردNT2، بیمار باید نتایج مشابهی در MSLT داشته باشد. اما نمی تواند کاتاپلکسی یا سطوح پایین هیپوکرتین داشته باشد.
سایر اختلالات خواب علائم مشابهی با NT2 دارند که تشخیص آنها را دشوار می کند. به همین دلیل، لازم است پزشک با تجزیه و تحلیل دقیق نتایج آزمایش و علائم بیمار، سایر شرایط را رد کند.
راه های درمان نارکولپسی چیست؟
هیچ درمانی قطعی برای نارکولپسی نوع 1 یا نوع 2 وجود ندارد. اهداف درمان نارکولپسی بهبود ایمنی بیمار، کاهش علائم و افزایش کیفیت زندگی است.
برای بسیاری از افراد مبتلا به نارکولپسی، این بیماری به طور کلی در طول زمان ثابت می ماند. در برخی موارد، علائم خاصی ممکن است با افزایش سن بهبود یابد. به ندرت، بهبود علائم ممکن است خود به خود اتفاق بیفتد. تا کنون، کارشناسان نمی دانند که چرا این بیماری در افراد مختلف به شکل متفاوتی ظاهر می شود.
درمان NT1 و NT2 مشابه است با این تفاوت که NT2 شامل مصرف بالقوه هیچ گونه دارویی برای کاتاپلکسی نیست.
ترکیبی از رویکردهای پزشکی و رفتاری می تواند علائم را به میزان قابل توجهی کاهش دهد، اما از بین نمی برد. برخی از سطوح EDS به طور معمول با وجود درمان باقی می ماند. همه درمانها باید تحت هدایت پزشکی انجام شود که بهترین برنامه درمانی را با شرایط خاص بیمار مطابقت دهد.
روشهای رفتاری روشهای درمانی غیرپزشکی هستند. و روشهای متعددی وجود دارد که می توان آنها را در عادات روزانه افراد مبتلا به نارکولپسی گنجاند.
اکثر افراد مبتلا به نارکولپسی نیز برای کنترل یک یا چند علامت تحت درمان با داروها قرار می گیرند. داروهای نارکولپسی اغلب علائم را بهبود می بخشند. اما می توانند عوارض جانبی نیز ایجاد کنند. این داروها نیاز به نسخه دارند و باید با دقت و طبق دستورالعمل های ارائه شده توسط پزشک و داروساز مورد استفاده قرار گیرند.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.