میکروگناتیا وضعیتی است که در آن کودک با فک پایین کوچکتر از حد طبیعی متولد می شود. این وضعیت می تواند مشکلاتی را در تغذیه و تنفس ایجاد کند. مشکلات تنفس ممکن است آشکار به عنوان آپنه انسدادی خواب(OSA)، ارزیابی شود. آپنه اندادی یک اختلال خواب است که انرژی و کیفیت کلی زندگی فرد را سطح پایین می آورد. OSA در میان جمعیت عمومی نسبتاً نادر است اما در بین افراد مبتلا به میکروگناتیا بسیار شایع است. تقریباً 88٪ از کودکان مبتلا به میکروگناتیا ممکن است OSA شدید داشته باشند. در حالی که این رقم در کل کودکان فقط 2٪ است.
میکروگناتیا چیست؟
میکروگناتیا که به عنوان هیپوپلازی فک پایین نیز شناخته می شود. وضعیتی است که در آن فرد فک پایینی بسیار کوچکتر از بقیه قسمت های صورت خود دارد. تعریف میکروگناتیا به ” فک پایین کوچک ” ترجمه می شود.
علائم میکروگناتیا شامل مشکل در تغذیه یا تنفس، مکث در تنفس (شاخص آپنه خواب)، مشکلات شنوایی و مشکلات خواب است. حدود 84 درصد از کودکان مبتلا به میکروگناتیا ممکن است در تغذیه مشکل داشته باشند. در حالی که 88 درصد مبتلا به آپنه خواب هستند. رفلاکس معده به مری نیز در میان افراد مبتلا به میکروگناتیا شایع تر است.
میکروگناتیا ممکن است با رشد کودک، به ویژه در دوران بلوغ، خود به خود برطرف شود. با این حال، در حالی که این بیماری هنوز وجود دارد، میکروگناتیا می تواند عوارضی ایجاد کند که بر رشد تأثیر می گذارد. ممکن است شیرخوار در تغذیه مشکل داشته باشد، دندان هایش به درستی رشد نکند. و ممکن است در تنفس مشکل داشته باشد که منجر به آپنه انسدادی خواب می شود.
میکروگناتیا و آپنه انسدادی خواب
آپنه انسدادی خواب (OSA) باعث ایجاد وقفه موقت در تنفس در طول خواب می شود. کیفیت خواب فرد را مختل می کند و خطر ابتلا به شرایط نامطلوب قلبی عروقی، عصبی-رفتاری و متابولیک را افزایش می دهد. OSA زمانی اتفاق می‌افتد که راه‌های هوایی در طول خواب مسدود شوند. و باعث خفگی، نفس نفس زدن یا صداهای بلند خروپف می‌شود. حتی اگر فرد در طول یک دوره آپنه از خواب بیدار نشود، کیفیت خواب او آسیب می بیند. و باعث علائم کم خوابی مانند اختلال خلق و خو، تمرکز و انرژی می شود.
در موارد OSA کودکان، کم خوابی می تواند منجر به افزایش سردرد، بیش فعالی و مشکلات یادگیری و رفتاری شود. OSA همچنین سطوح اشباع اکسیژن خون را به زیر 90 درصد کاهش می دهد. که ممکن است بر رشد کودکان مبتلا به این اختلال تأثیر بگذارد.
OSA می تواند از یک وضعیت فیزیکی مانند چاقی، بزرگ شدن لوزه ها یا میکروگناتیا ایجاد شود. با میکروگناتیا، اندازه کوچکتر فک پایین باعث می شود که زبان فرد به سمت عقب بیفتد. و راه هوایی مسدود شود و علائم آپنه خواب ایجاد شود.
شدت OSA با تعداد دوره های آپنه ای که فرد در طول شب تجربه می کند اندازه گیری می شود. کودکان مبتلا به میکروگناتیا نه تنها به طور کلی خطر آپنه خواب بالاتری دارند. بلکه احتمال ابتلای آنها به یک مورد شدید OSA نیز بیشتر است. یک کودک به طور متوسط در هر ساعت تنها سه بار آپنه را تجربه می کند. در حالی که یک کودک مبتلا به میکروگناتیا 20 مورد را تجربه می کند که تقریباً هفت برابر افزایش می یابد.
چه چیزی باعث میکروگناتیا می شود؟
اکثر کودکان مبتلا به میکروگناتیا با آن متولد می شوند. میکروگناتیا ممکن است توسط بیش از 700 جهش ژنتیکی یا شرایط ارثی ایجاد شود. که باعث ناهنجاری های جمجمه-صورتی مانند فک های کوچک پایین می شود، از جمله:
- شکاف لب یا کام
- سندرم جنین الکل
- سکانس پیر رابین
- سندرم راسل-سیلور
- تریزومی 9
- تریزومی 13
بسیاری از شرایط ژنتیکی که باعث میکروگناتیا می شوند نادر هستند. به عنوان مثال، توالی پیر رابین از هر 8500 تا 14000 نوزاد، 1 نفر را تحت تأثیر قرار می دهد. در حالی که از هر 16000 نوزاد، 1 نوزاد تریزومی دارد.
میکروگناتیا چگونه تشخیص داده می شود؟
میکروگناتیا معمولاً در دوران نوزادی تشخیص داده می شود، البته اگر زودتر نباشد. در بسیاری از موارد، میکروگناتیا را می توان از طریق سونوگرافی در سه ماهه اول بارداری تشخیص داد.
اگر فک کودک شما کوچک به نظر می رسد یا متوجه شدید که او در تغذیه یا تنفس مشکل دارد، با پزشک اطفال خود صحبت کنید. کودک ممکن است به دلیل نامرتبی دندان هایش در خوردن یا صحبت کردن مشکل داشته باشد. اگر او آپنه خواب داشته باشد، ممکن است کودک شما به سختی بخوابد یا در طول روز بیش فعال یا خسته باشد. ممکن است متوجه شوید که آنها در طول خواب صداهای خفگی، نفس نفس زدن یا خروپف بلند می دهند.
هنگام تشخیص میکروگناتیا، پزشک شما با یک معاینه فیزیکی از کودک شما شروع می کند. تا اندازه فک پایین او را نسبت به فک بالایی، و موقعیت زبان و فک پایین را ارزیابی کند. پزشک شما ممکن است برای تجزیه و تحلیل بیشتر رادیوگرافی یا سی تی اسکن را تجویز کند. همچنین ممکن است پزشک از شما در مورد اینکه چه زمانی برای اولین بار متوجه اندازه فک فرزندتان، از شما سوال بپرسد. همچنین پزشک درباره شدت علائم و مشکل در خوردن یا تنفس او شده اید، نیز از شما سوال بپرسد.
اگر کودک شما علائم آپنه خواب را نشان دهد، پزشک ممکن است یک پلی سومنوگرام را، تجویز کند.
گزینه های درمانی برای میکروگناتیا
درمان میکروگناتیا به شدت بیماری و علت اصلی بستگی دارد. با رشد فک کودک با افزایش سن، میکروگناتیا ممکن است خود به خود از بین برود. به همین دلیل، برخی از والدین ممکن است تصمیم بگیرند که درمان را به تعویق بیندازند. تا ببینند آیا مشکل به طور طبیعی برطرف می شود یا خیر.
ممکن است برای موارد شدیدی که باعث مشکلات تغذیه یا تنفس و همچنین ناهماهنگی دندان ها می شود، درمان فوری لازم باشد. پزشک ممکن است موقعیت های مختلف تغذیه را برای کمک به شیرخوار با مشکلات تغذیه توصیه کند. برای مشکلات تنفسی، درمان فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) یا جراحی دهان می تواند موثر باشد.
CPAP تراپی
برای علائم آپنه خواب، پزشک ممکن است موقعیت‌های خواب متفاوتی را توصیه کند که تنفس راحت‌تر را ممکن می‌کند. یا ممکن است درمان CPAP را تجویز کند. دستگاه‌های CPAP با وارد کردن هوای تحت فشار، راه‌های هوایی را باز نگه می‌دارند.
در یک مطالعه بر مبتلایان به میکروگناتیا، درمان CPAP به طور قابل توجهی علائم آپنه خواب را کاهش داد. درمان CPAP زمانی که در افرادی که مجرای تنفسی توسط بافت‌های بزرگ شده مسدود شده‌اند، کمتر موثر است. در این موارد، درمان با CPAP ممکن است نیاز به جراحی اصلاحی را نشان دهد.
جراحی فک پایین
پزشکان بسته به شدت و علت میکروگناتیا در افراد، انواع مختلفی از جراحی دهان را برای پاکسازی راه های هوایی توصیه می کنند. ناهماهنگی دندان ها ممکن است با بریس های ارتودنسی یا جراحی دهان درمان شود. چسبندگی لب به زبان می تواند پایه زبان را به جلو حرکت دهد. در حالی که جراحی استخوان فک پایین (MDO) به تدریج فک پایین را گسترش می دهد.
بهبودی از این جراحی ها به زمان نیاز دارد، اما معمولاً موفقیت آمیز هستند. مشکلات تغذیه و تنفس باید ظرف چند ماه تا یک سال و نیم برطرف شود. علائم آپنه خواب نیز باید پس از جراحی به میزان قابل توجهی بهبود یابد. افراد دوره های آپنه کمتری را تجربه می کنند و سطح اشباع اکسیژن خون آنها بهبود می یابد یا به سطوح سالم باز می گردد.
جراحی MDO آپنه خواب را برای بیش از 80 درصد از شرکت‌کنندگان برطرف کرد و علائم را برای بقیه بهبود بخشید. مطالعه روی نوزادان نتایج مشابهی را به همراه داشت. با جراحی MDO یا به طور قابل توجهی علائم آپنه خواب را بهبود می بخشد. یا به طور کامل آنها را از بین می برد. همچنین نشان داده شده است که چسبندگی زبان به لب به طور قابل توجهی علائم آپنه خواب را کاهش می دهد یا برطرف می کند.
تشخیص زودهنگام بهترین چشم انداز را برای میکروگناتیا فراهم می کند. هرچه زودتر بیماری تشخیص داده شود، پزشک بهتر می تواند تشخیص دهد که در صورت وجود چه درمان هایی لازم است.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.