معایب و عوارض داروهای ضد افسردگی: چیزهایی که به شما نمی گویند!

مهمترین اطلاعاتی که باید در مورد عوارض داروهای ضد افسردگی بدانم چیست؟

اگر داروها یا مکمل‌هایی مصرف می‌کنید که بر سطح سروتونین تأثیر می‌گذارند به پزشک خود اطلاع دهید و اگر موارد زیر را دارید به دنبال کمک پزشک باشید:

• هنگام مصرف داروهای ضد افسردگی، افکار یا رفتارهای خودکشی را تجربه کنید؛ یا
• علائم واکنش آلرژیک را نشان دهید؛ یا
• شیدایی، تشنج یا سایر علائم جدی را تجربه کنید.

همه داروها، از جمله داروهای ضد افسردگی، می توانند اثرات منفی ناخواسته ای ایجاد کنند که ما از آنها به عنوان عوارض جانبی یاد می کنیم. برخی از این اثرات منفی ممکن است کاملاً خفیف باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است شدیدتر باشند. علاوه بر این، ممکن است به مرور زمان از بین بروند یا شدت آنها کمتر شود.

اگر مشکلاتی را با عوارض جانبی تجربه کردید، باید این موارد را به پزشک خود اطلاع دهید زیرا ممکن است راهبردهایی برای مقابله با عوارض جانبی به شما ارائه دهد یا یک داروی ضد افسردگی متفاوت برای شما تجویز کند که عوارض جانبی کمتر یا قابل تحمل‌تری داشته باشد.

عوارض جانبی رایج داروهای ضد افسردگی

برخی از رایج ترین اثرات منفی که ممکن است افراد با داروهای ضد افسردگی تجربه کنند عبارتند از:

• اضطراب
• تاری دید
• یبوست
• سرگیجه
• خشکی دهان
• خستگی
• احساس بی حسی
• بیخوابی
• حالت تهوع
• عوارض جنسی
• افزایش وزن

پزشک شما می تواند استراتژی های مقابله ای مناسبی را به شما پیشنهاد دهد که می تواند کمک کننده باشد. آنها همچنین ممکن است دوز شما را تغییر دهند یا داروی دیگری که بهتر می توانید تحمل کنید را برایتان تجویز کنند. عوارض جانبی ممکن است پس از چند هفته پس از سازگاری بدن شما با داروها کاهش یابد، اما برخی از افراد برخی عوارض جانبی را برای مدت طولانی تری تجربه می کنند.

تاکتیک هایی که می توانند به افراد در مقابله با عوارض جانبی کمک کنند عبارتند از مصرف دارو همراه با غذا، افزایش مصرف مایعات، استراحت کافی و انجام ورزش منظم.

عوارض جانبی جدی داروهای ضد افسردگی

اگرچه نادر هستند، اما برخی از عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی جدی هستند، بنابراین باید از آنها آگاه باشید. از جمله این موارد:

سندرم سروتونین

سندرم سروتونین زمانی رخ می دهد که یک انتقال دهنده عصبی یا یک پیام رسان شیمیایی در مغز به نام سروتونین به سطوح خطرناکی برسد. علائم سندرم سروتونین شامل گیجی، بی قراری، انقباض عضلانی، تعریق، لرز و اسهال است. در موارد شدید، افراد ممکن است علائمی مانند تب بسیار بالا، تشنج، ضربان قلب نامنظم و بیهوشی داشته باشند.

این عارضه جانبی با استفاده از داروهای ضد افسردگی مرتبط است، از جمله:

• مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs)
• مهارکننده های بازجذب سروتونین- نوراپی نفرین (SNRIs)
• مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs)
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای
• سایر عوامل مانند Viibryd، Trintellix، nefazodone و trazodone

سندرم سروتونین معمولاً زمانی ایجاد می‌شود که یک داروی SSRI یا SNRI در ترکیب با یک داروی دوم که بر سطح سروتونین نیز تأثیر می‌گذارد، مانند یک داروی ضد افسردگی دیگر استفاده شود.

اگر فردی شروع به نشان دادن هر یک از علائم بالا کرد، باید فوراً به دنبال مراقبت های پزشکی باشد زیرا این وضعیت می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

درباره سندرم سروتونین بیشتر بخوانید: سندرم سروتونین چیست؟ عوارض مصرف زیاد سروتونین

هیپوناترمی

هیپوناترمی وضعیتی است که در آن سطوح سدیم یا نمک در خون به سطوح غیر طبیعی پایین می‌آید. هنگامی که این اتفاق می افتد، مقادیر خطرناک مایع می تواند در داخل سلول های بدن جمع شود.

این عارضه جانبی می تواند با SSRI ها رخ دهد زیرا این داروها به طور بالقوه می توانند بر اثرات هورمونی که در تنظیم سطح سدیم و مایعات در بدن دخیل است تأثیر بگذارند. افراد مسن ممکن است به ویژه در معرض هیپوناترمی باشند.

موارد خفیف هیپوناترمی می تواند علائمی مانند موارد زیر داشته باشد:

• گیجی
• احساس بیماری
• سردرد
• از دست دادن اشتها
• درد عضلانی

در موارد شدیدتر، افراد ممکن است علائمی مانند بی‌حالی و خستگی، بی‌قراری، روان پریشی و تشنج را نیز تجربه کنند. علاوه بر این، هیپوناترمی می تواند منجر به کما یا مرگ شود.

افرادی که حتی علائم خفیف هیپوناترمی را تجربه می کنند باید فورا به دنبال مراقبت های پزشکی باشند.

افکار خودکشی

باید توجه داشته باشید که وقتی برای اولین بار یک داروی ضد افسردگی را شروع می کنید، ممکن است به طور موقت افسردگی خود را بدتر کرده و به طور بالقوه حتی افکار خودکشی را افزایش دهید. مطالعات نشان می دهد که این ممکن است به ویژه برای افراد کمتر از 25 سال صادق باشد.

اگر شما یا فردی که از او مراقبت می کنید، در هفته های اول پس از شروع یک داروی ضد افسردگی جدید، هر گونه بدتر شدن افسردگی، افزایش افکار خودکشی یا مرگ یا تغییرات غیرعادی در رفتار را تجربه کردید، ضروری است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.

عکس العمل های آلرژیتیک

واکنش های آلرژیک می تواند با داروهای ضد افسردگی رخ دهد، یا به این دلیل که فرد به ماده فعال دارو حساسیت دارد یا به دلیل حساسیت به رنگ ها، فیلر ها یا سایر مواد غیرفعال موجود در قرص یا کپسول.

علائم یک واکنش آلرژیک می تواند شامل تورم، بثورات خارش دار، کهیر، تاول، یا مشکل در تنفس باشد که توانایی نفس کشیدن فرد را مسدود می کند. برای واکنش آلرژیک، به خصوص اگر تورم در صورت یا مشکل تنفسی وجود داشته باشد، باید به دنبال کمک پزشکی باشید.

شیدایی

در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی، داروهای ضد افسردگی به طور بالقوه می توانند یک دوره شیدایی ایجاد کنند، به ویژه اگر بدون داروی تثبیت کننده خلق و خو استفاده شوند.
در حالی که شیدایی لزوماً تهدید کننده زندگی نیست، برای درمان آن نیاز به کمک پزشکی دارد.

تشنج

برخی از داروهای ضد افسردگی می توانند خطر ابتلا به تشنج را در افراد افزایش دهند. در برخی موارد، تشنج ممکن است در فردی اتفاق بیفتد که قبلاً تشنج نداشته است. اکثر داروهای ضد افسردگی خطر تشنج را افزایش نمی دهند، اگرچه بوپروپیون ضد افسردگی است که به احتمال زیاد باعث بروز تشنج می شود.

برخی از داروهای ضد افسردگی قدیمی به نام سه حلقه ای نیز می توانند خطر تشنج را در فرد افزایش دهند. به طور کلی، داروهای ضد افسردگی جدیدتر احتمال کمتری برای ایجاد تشنج دارند.

تشنج شامل علائمی مانند حرکات تند و تیز غیرقابل کنترل بازوها و پاها، خیره شدن، گیجی، احساسات غیرطبیعی و از دست دادن هوشیاری است. تمام تشنج ها باید به پزشک گزارش شود. اگر برای اولین بار است که فرد دچار تشنج می شود، باید با اورژانس تماس گرفته شود.

چه زمانی با اورژانس باید تماس بگیرید:

• تشنج بیش از پنج دقیقه طول می کشد
• فرد بیدار نمی شود
• یک تشنج دیگر بلافاصله پس از آن شروع می شود
• فرد باردار، آسیب دیده یا مبتلا به دیابت است
• تشنج در آب رخ داده است
• در مقایسه با سایر مواردی که فرد قبلاً داشته است، چیز غیرعادی در مورد تشنج وجود دارد

درباره عوارض جانبی داروهای ضد افسردگی با پزشک خود مشورت کنید

با این حال، به خاطر داشته باشید که هرگز ایده خوبی نیست که مصرف داروی ضد افسردگی خود را بدون مشورت با پزشک متوقف کنید. اگر داروی خود را به طور ناگهانی قطع کنید، ممکن است مجموعه ای از علائم ناخوشایند به نام سندرم ترک مصرف رخ دهد.

علائم سندرم ترک عبارتند از:

• تحریک
• اضطراب
• تاری دید
• احساس شوک الکتریکی
• خستگی
• توهمات
• بیخوابی
• تحریک پذیری
• درد عضلانی
• تعریق
• مور مور
• ناراحتی معده
• رویاهای شفاف

همیشه بهترین کار این است که با راهنمایی پزشک، داروی ضد افسردگی خود را به آرامی کاهش دهید. این به مغز شما زمان می دهد تا به تغییرات عادت کند و اگر به برنامه پزشک خود پایبند باشید، اثرات کمتری را مشاهده خواهید کرد.

درمان های غیر دارویی افسردگی

علاوه بر یادگیری در مورد گزینه های دارویی موجود، مدتی را صرف تحقیق در مورد گزینه های درمانی دیگر برای درمان افسردگی کنید.

نوروفیدبک برای درمان افسردگی

علوم اعصاب ثابت کرده است که تمرین مکرر شبکه های مغزی، مانند تمرینهای مرتبط با نوروفیدبک، توانایی تغییر شکل مغز را دارد. این موضوع به بهینه سازی الگوهای امواج مغزی کمک می کند و در عین حال ارتباطات بین نورون ها و شبکه ها را تقویت می کند.

درمان نوروفیدبک همچنین سیستم عصبی پاراسمپاتیک را بهبود می بخشد و در عین حال فشار خون و ضربان قلب را کاهش می دهد. پس از 20 تا 60 جلسه نوروفیدبک، بسیاری از بیماران کاهش در علائم اضطراب و افسردگی را تجربه می کنند.

اگر میخواهید از نوروفیدبک و چگونگی انجام آن بیشتر بدانید این مطلب را از دست ندهید:

تحریک مغناطیسی مغز بری درمان افسردگی

اگر از افسردگی شدید رنج می برید و درمان آن به دارو مقاوم بوده است، درمان TMS میتواند یک گزینه مناسب برای شما باشد. درمان با تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال (TMS) یک روش بدون درد و غیرتهاجمی است. پالس های مغناطیسی مکرر به مناطقی از مغز که در خلق و خوی درگیر هستند هدایت می شود.

این پالس های مغناطیسی کاملا بدون درد و بدون اینکه احساس کنید از جمجمه عبور می کنند و سلول های مغزی را تحریک می کنند. این امر می تواند ارتباط بین قسمت های مختلف مغز را بهبود ببخشد و علائم افسردگی را کاهش دهد.

تحریک ترانس کرانیال (tDCS)

تحریک فرا جمجمه ای ابزار جدیدی است که به کسانی که با افسردگی دست و پنجه نرم می کنند کمک می کند. روش تحریک فراجمجمه ای مغز میتواند به عنوان یک ابزار مفید در یک رویکرد جامع برای بهبودی طولانی مدت و پایدار بیماران مبتلا به افسردگی استفاده شود.

در طول یک جلسه، بیماران میتوانند بهبود خلق و خو و آرامش را احساس کنند. حتی پس از پایان جلسه، مغز میتواند به لطف نورپلاستیسیتی یا توانایی طبیعی مغز برای تغییر، به تغییر و بهبود خود ادامه دهد. بیماران میتوانند طی جلسات مکرر دستاوردها را تثبیت کنند. و پزشکان می توانند تغییرات طولانی مدت در مغز را با تکنیک های تصویربرداری (مانند fMRI یا qEEG) ارزیابی کنند.

درباره درمان افسردگی بدون دارو با تحریک الکتریکی مغز tDCS بیشتر بدانید:

Mozhan Parsa

درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.