مقدمه
میگرن سردردی است که می تواند باعث درد شدید ضربان دار یا احساس نبض معمولاً در یک طرف سر شود. اغلب با حالت تهوع، استفراغ و حساسیت شدید به نور و صدا همراه است.
حملات میگرن می تواند از ساعت ها تا چند روز ادامه داشته باشد. درد آن ممکن است چنان شدید باشد که در فعالیت های روزانه شما اختلال ایجاد کند. برای برخی افراد، یک علامت هشداردهنده به نام “اورا”قبل یا همراه با سردرد رخ می دهد.
اینها می تواند شامل اختلالات بینایی، مانند فلاش نور یا نقاط کور، یا سایر اختلالات، مانند گزگز در یک طرف صورت یا در بازو یا پا و مشکل در صحبت کردن باشد. داروها می توانند به پیشگیری از برخی میگرن ها و کاهش درد آنها کمک کنند. داروهای مناسب، همراه با روش های درمانی نوین و تغییرات سبک زندگی، کمک کننده است.
علائم
میگرن که بر کودکان و نوجوانان و همچنین بزرگسالان تأثیر می‌گذارد، می‌تواند در چهار مرحله پیشرفت کند:
- Prodrome (پرودروم)
- Aura (آئورا)
- Attack (حمله)
- Post-drome (پست دروم)
Prodrome
یک یا دو روز قبل از میگرن، ممکن است متوجه تغییرات ظریفی شوید که در مورد میگرن آینده هشدار می دهد. از جمله:
- یبوست
- تغییرات خلقی، از افسردگی تا سرخوشی
- هوس های غذایی
- سفتی گردن
- افزایش ادرار
- نگهداری مایعات
- خمیازه های مکرر
Aura
برای برخی افراد، آئورا ممکن است قبل یا در طول میگرن رخ دهد. آئورا ها علائم برگشت پذیر سیستم عصبی هستند. آنها معمولا بصری هستند اما می توانند اختلالات دیگری را نیز شامل شوند. هر علامت معمولاً به تدریج شروع می شود. در طی چند دقیقه ایجاد می شود و می تواند تا 60 دقیقه طول بکشد.
نمونه هایی از آئورا های میگرنی عبارتند از:
پدیده های بصری، مانند دیدن اشکال مختلف، نقاط روشن یا فلاش های نور و از دست دادن بینایی.
احساس سوزن سوزن شدن در بازو یا پا ضعف یا بی حسی در صورت یا یک طرف بدن.
مشکل در صحبت کردن.
Attack
حمله میگرن اگر درمان نشود معمولا بین 4 تا 72 ساعت طول می کشد. تعداد دفعات بروز میگرن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. میگرن ممکن است به ندرت رخ دهد یا چندین بار در ماه بروز کند. در طول میگرن، ممکن است: درد معمولا در یک طرف سر، اما اغلب در هر دو طرف دردی که ضربان دارد یا نبض دارد، حساسیت به نور، صدا و گاهی بو و لامسه تهوع و استفراغ داشته باشید.
نکته بسیار مهم این است که تفاوت بین سردرد و میگرن را بدانید.
در این صورت می دانید که سردردتان ناشی از چیست. می توانید از بروز آن جلوگیری کنید و درمان صحیح را دریافت کیند.
در جدیدترین مطالعات انجام شده، اخیرا، 10 روش برای تشخیص میگرن ذکر شده است.
1. دقیقا چه احساسی دارید
میگرن معمولا بدتر از یک سردرد معمولی است. معمولا دردی ضربان دار متوسط تا شدید است که گاهی تا چند روز طول می کشد.
2. محل درد دقیقا کجاست؟
سردردها انواع مختلفی دارند که اغلب به صورت دو طرفه حس می شود. بیمار ممکن است درد را در ناحیه چشم خود احساس کند. یا سردردهای سینوسی باعث می شود که درد را بیشتر در استخوان های گونه و پیشانی حس کنید.
اما میگرن معمولا یک طرفه است. یعنی بیمار درد را در یک سمت بیشتر احساس می کند که البته ممکن است در افراد مختلف فرق داشته باشد.
3. وجود آئورا بینایی
این علائم در 15 تا 20 درصد افراد مبتلا به میگرن دیده می شود. قبل یا در حین میگرن اتفاق می افتد و از 10 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد. برای مثال آئورا بینایی شامل موارد زیر است:
- لکه ها، نقاط و جرقه ها و چراغ های چشمک زن روشن
- شکل های مختلف
- خطوط مواج و خطوط با لبه های تیز
- تاریکی مطلق و برگشت بینایی مجددا
4. آئورای شنوایی، لامسه و چشایی
در این حالت:
- فرد در پا و بازوها احساس سوزن سوزن شدن و مورمور دارد.
- احساس زنگ زدن در گوش
- حسی متفاوت از بوها و طعم هایی که قبلا حس می کرده است
- بی حسی و احساس ضعف در یک سمت بدن
5. سابقه میگرن در خانواده
اگر کسی سابقه خانوادگی ابتلا به میگرن داشته باشد، احتمال ابتلا به میگرن در او بیشتر است. از هر 5 نفر، 4 نفر سابقه خانوادگی دارند. درصورت ابتلای یکی از والدین، سابقه ابتلا در فرزند به بیش از 50 درصد خواهد رسید.
اگر پدر و مادر هردو دچار میگرن باشند، با احتمال 75 درصد، فرزندشان نیز دچار خواهد شد.
6. حساسیت بیش از حد
فرد مبتلا به میگرن، به نورها، صداها، بوها و گاهی لمس حساس می شود.
7. حالت تهوع
بیماران ممکن است حالت تهوع داشته باشند و یا حتی استفراغ کنند.
8. جنسیت
بیماری میگرن در خانم ها شایع تر است. علت این تفاوت هم به دلیل عملکرد هورمون های زنانه است. بیماری در خانم های 15 تا 55 ساله بیشتر دیده می شود.
9. علائم هشدار دهنده قبل از میگرن
میگرن فازهای مختلفی دارد. مرحله اول، یک یا دو روز قبل از سردرد شما اتفاق می افتد که به آن Prodrome می گویند. در این مرحله، بیمار از موارد زیر رنج می برد:
- اختلال خواب و تمرکز
- زودرنجی و یا افسردگی
- حساسیت به نور یا صدا
- حالت تهوع
- هوس های غذایی
در واقع این علائم اولیه اغلب در علم پزشکی، نشان دهنده شروع یک بیماری است و قبل از ایجاد علائم تشخیص رخ می دهد. این واژه از کلمه یونانی Prodromos به معنای قبل از اجرا گرفته شده است.
10. عوامل تحریک کننده میگرن
سردردهای ما علل مختلفی دارند. گاهی به دلیل سبک زندگی پر از استرس است و گاهی به دلیل شرایط خاص پاتولوژیک به سراغمان می آید. میگرن محرک های مختلفی دارد. برای مثال:
- تغذیه نامناسب و از دست دادن یک وعده غذایی
- کافئین
- تغیییرات آب و هوا
- الکل و شراب قرمز
- گوشت فرآوری شده
- حساسیت به غذاهای بسته بندی شده بدلیل وجود یک ماده شیمیایی نگهدارنده
- تغییرات هورمونی بارداری و قاعدگی
چه زمانی به خاطر میگرن باید به پزشک مراجعه کرد
میگرن اغلب تشخیص داده نمی شود و درمان هم نمی شود. اگر به طور منظم علائم و نشانه های میگرن را دارید، حملات خود و نحوه درمان آنها را یادداشت کنید. سپس با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید تا در مورد سردرد خود صحبت کنید.
حتی اگر سابقه سردرد دارید، اگر الگوی آن تغییر کرد یا سردردتان ناگهان متفاوت شد، به پزشک مراجعه کنید. در صورت داشتن هر یک از علائم و نشانه های زیر که می تواند نشان دهنده مشکل جدی تری باشد، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید یا به اورژانس مراجعه کنید:
- سردردهای شدید و ناگهانی مانند رعد و برق
- نوعی سردرد همراه با تب، سفتی گردن، گیجی، تشنج، دوبینی، بی حسی یا ضعف در هر قسمت از بدن که می تواند نشانه سکته باشد.
- سردردهایی پس از ضربه به سر
- سردرد مزمن که پس از سرفه، فشار، زور زدن یا حرکت ناگهانی بدتر می شود
- سردرد جدید بعد از 50 سالگی
منبع: Migraine – Symptoms and causes – Mayo Clinic
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.