سکته مغزی زمانی اتفاق می افتد که یک لخته خون یا یک رگ پاره شده جریان خون را به مغز فرد قطع می کند. سالانه حدود 140000 نفر در اثر عوارض ناشی از سکته جان خود را از دست می دهند. اگرچه مردان بیشتر در معرض سکته مغزی هستند، زنان بیشتر در معرض مرگ ناشی از سکته هستند. در این مقاله به علائم سکته مغزی در زنان و راهکار های درمانی خواهیم پرداخت.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) تخمین می زند که از هر 5 زن 1 نفر دچار سکته مغزی می شود. و نزدیک به 60 درصد زنان در اثر این حمله جان خود را از دست می دهند. سکته مغزی سومین علت مرگ زنان است.
دلایل زیادی وجود دارد که زنان بیشتر در معرض سکته مغزی هستند: زنان بیشتر از مردان عمر می کنند و سن یکی دیگر از عوامل خطر مهم سکته مغزی است. احتمال ابتلا به فشار خون بالا بیشتر است. بارداری و پیشگیری از بارداری نیز خطر سکته مغزی را در زنان افزایش می دهد.
هرچه بیشتر در مورد علائم سکته مغزی در زنان بدانید، بهتر می توانید کمک بگیرید.
علائم سکته مغزی در زنان
زنان ممکن است علائمی را گزارش کنند که اغلب با سکته مغزی در مردان مرتبط نیست. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
سکسکه، خستگی و حالت تهوع می تواند نشانه های ظریف سکته در زنان باشد.
هر ثانیه برای درمان سکته مهم است. به همین دلیل دانستن و شناخت علائم اولیه بسیار مهم است.
فراتر از علائم واضح تر (مانند افتادگی صورت و بی حسی)، برخی از علائم سکته مغزی در زنان راحت تر از بین می روند.
آنچه سکتههای مغزی را در زنان پیچیده میکند این است که ممکن است برخی علائم عصبی غیر کانونی غیرمعمول وجود داشته باشند.
هفت علامت سکته مغزی در زنان که با علائم شایع سکته کمی متفاوت است عبارتند از:
- گیجی، سردرگمی، مشکلات حافظه یا تغییر ناگهانی در رفتار
- سردرد
- حالت تهوع، استفراغ یا سبکی سر
- خستگی یا ضعف عمومی
- سکسکه های مداوم
- تشنج، غش یا از دست دادن هوشیاری
- گردن درد به خصوص در یک طرف
اگر هر یک از این علائم و همچنین علائم شایع سکته مغزی را دارید، به دنبال مشاوره پزشکی باشید. از آنجایی که این علائم مختص زنان است، ممکن است ارتباط آنها به سکته مغزی دشوار باشد. این می تواند درمان را به تاخیر بیاندازد، که ممکن است روند بهبودی را مختل کند.
نحوه تشخیص سریع سکته مغزی
علاوه بر علائم بالا، زنان ممکن است علائم شایع سکته مغزی نیز داشته باشند، از جمله:
بی حسی ناگهانی در صورت، بازو یا پا، عمدتاً در یک طرف بدن
- مشکل در صحبت کردن، از جمله گفتار نامفهوم یا مشکل در یافتن کلمات
- تاری دید یا مشکل در بینایی در یک یا هر دو چشم
- مشکل در راه رفتن یا مشکلات سرگیجه یا تعادل
- سردرد شدید
اگر شما یک زن هستید و مطمئن نیستید که علائم شما سکته مغزی است یا خیر، همچنان باید با اورژانس تماس بگیرید. هنگامی که امدادگران به صحنه می رسند، می توانند علائم شما را ارزیابی کرده و در صورت نیاز درمان را آغاز کنند.
علائم تغییر وضعیت ذهنی
رفتارهای عجیب و غریب مانند خواب آلودگی ناگهانی نیز می تواند نشان دهنده سکته باشد. پزشکان این علائم را « تغییر وضعیت ذهنی” می نامند. این علائم عبارتند از:
- عدم پاسخگویی
- سرگردانی
- گیجی
- تغییر رفتاری ناگهانی
- تحریک
- توهم
محققان در مطالعهای در سال 2009 دریافتند که تغییر وضعیت ذهنی شایعترین علامت غیرسنتی است. حدود 23 درصد از زنان و 15 درصد از مردان تغییر وضعیت روانی مرتبط با سکته را گزارش کردند. اگرچه هم مردان و هم زنان ممکن است مبتلا شوند، زنان حدود 1.5 برابر بیشتر احتمال دارد حداقل یک علامت سکته غیر معمول را گزارش کنند.
علائم شایع سکته مغزی
بسیاری از علائم سکته مغزی را هم مردان و هم زنان تجربه می کنند. سکته مغزی اغلب با ناتوانی در صحبت کردن یا درک گفتار، بیان مبهم و سردرگمی مشخص می شود.
شایع ترین علائم سکته مغزی عبارتند از:
- مشکل دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم
- بی حسی یا ضعف ناگهانی صورت و اندام شما، به احتمال زیاد در یک طرف بدن شما
- مشکل ناگهانی در صحبت کردن یا درک، که با سردرگمی همراه است
- سردرد ناگهانی و شدید بدون علت شناخته شده
- سرگیجه ناگهانی، مشکل در راه رفتن، یا از دست دادن تعادل یا هماهنگی
تحقیقات نشان می دهد که زنان اغلب در تشخیص صحیح علائم سکته مغزی بهتر عمل می کنند. در مطالعه ای دریافتند که 90 درصد از زنان، در مقایسه با 85 درصد از مردان، میدانستند که مشکل در صحبت کردن یا گیجی ناگهانی نشانههای سکته مغزی است.
در صورت سکته چه باید کرد
انجمن ملی سکته مغزی یک استراتژی آسان را برای شناسایی علائم سکته توصیه می کند. اگر فکر می کنید ممکن است شما یا اطرافیانتان دچار سکته مغزی شده باشید، باید این کار را انجام دهید و سریع عمل کنید .
از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورتشان آویزان می شود؟ |
از فرد بخواهید هر دو دست خود را بالا بیاورد. آیا یک دست به سمت پایین حرکت می کند؟ |
از فرد بخواهید یک عبارت ساده را تکرار کند. آیا گفتار آنها نامفهوم است یا عجیب؟ |
اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، وقت آن است که فورا با 115 یا خدمات اورژانس محلی خود تماس بگیرید. |
وقتی مسئله سکته است، هر دقیقه اهمیت دارد. هر چه بیشتر منتظر تماس با اورژانس خود باشید، احتمال اینکه سکته مغزی منجر به آسیب مغزی یا ناتوانی شود بیشتر است.
اگرچه واکنش اولیه شما ممکن است این باشد که خودتان را به بیمارستان برسانید، اما باید همان جایی که هستید بمانید. به محض مشاهده علائم با اورژانس تماس بگیرید و منتظر بمانید تا آنها برسند. آنها می توانند مراقبت های پزشکی فوری را ارائه دهند که اگر بخواهید خودتان را به تنهایی به بیمارستان برسانید، نمی توانید دریافت کنید.
پس از رسیدن به بیمارستان، پزشک علائم و سابقه پزشکی شما را ارزیابی می کند. آنها یک معاینه فیزیکی و سایر تست های تشخیصی را قبل از تشخیص انجام می دهند.
گزینه های درمانی برای سکته مغزی در زنان
گزینه های درمان به نوع سکته مغزی بستگی دارد.
سکته مغزی ایسکمیک
اگر سکته مغزی ایسکمیک (شایع ترین نوع) بود، به این معنی است که یک لخته خون جریان خون را به مغز شما قطع می کند. پزشک شما یک داروی فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (tPA) برای از بین بردن لخته تجویز می کند.
طبق دستورالعمل های اخیراً به روز شده انجمن قلب آمریکا (AHA) و انجمن سکته مغزی آمریکا (ASA) این دارو باید در عرض سه تا چهار ساعت و نیم پس از ظهور اولین علامت تجویز شود تا مؤثر واقع شود. اگر قادر به مصرف tPA نیستید، پزشک یک رقیق کننده خون یا سایر داروهای ضد انعقاد برای جلوگیری از تشکیل لخته در پلاکت ها تجویز می کند.
سایر گزینههای درمانی شامل جراحی یا سایر روشهای تهاجمی است که لختهها را میشکند یا انسداد شریانها را باز میکند. طبق دستورالعمل های به روز شده، حذف مکانیکی لخته را می توان تا 24 ساعت پس از اولین ظهور علائم سکته انجام داد. حذف مکانیکی لخته به عنوان ترومبکتومی مکانیکی نیز شناخته می شود.
سکته هموراژیک
سکته مغزی هموراژیک زمانی اتفاق می افتد که یک سرخرگ در مغز پاره شود یا خون نشت کند. پزشکان این نوع سکته را متفاوت از سکته مغزی ایسکمیک درمان می کنند.
رویکرد درمانی بر اساس علت اصلی سکته مغزی است:
- آنوریسم. پزشک ممکن است جراحی را برای مسدود کردن جریان خون در آنوریسم پیشنهاد کند .
- فشار خون بالا. پزشک داروهایی تجویز می کند که فشار خون شما را کاهش داده و خونریزی را کاهش می دهد.
- شریان های معیوب و رگ های پاره شده. پزشک شما ممکن است ترمیم ناهنجاری شریانی وریدی (AVM) را برای جلوگیری از خونریزی اضافی توصیه کند.
درمان سکته مغزی در زنان در مقابل مردان
تحقیقات نشان داده است که زنان در مقایسه با مردان درمان اورژانسی ضعیف تری دریافت می کنند. محققان در سال 2010 مطالعه دریافتند که زنان معمولاً پس از رسیدن به اورژانس بیشتر منتظر می مانند تا پذیرش شوند.
پس از پذیرش، زنان ممکن است مراقبتهای ویژه و کارهای درمانی کمتری دریافت کنند. این نظریه میتواند به دلیل علائم خاص سکته مغزی در زنان باشد که برخی از زنان تجربه میکنند، که میتواند تشخیص سکته را به تاخیر بیندازد.
بهبود سکته مغزی در زنان
بهبود سکته مغزی در بیمارستان شروع می شود. هنگامی که وضعیت شما بهبود یافت، به مکان دیگری مانند یک مرکز پرستاری ماهر (SNF) یا مرکز توانبخشی سکته مغزی منتقل خواهید شد. برخی از افراد نیز مراقبت های خود را در خانه ادامه می دهند. مراقبت در منزل را می توان با درمان سرپایی تکمیل کرد.
بهبودی ممکن است شامل ترکیبی از فیزیوتراپی، گفتار درمانی و کاردرمانی باشد تا به شما در بازیابی مهارت های شناختی کمک کند. یک تیم مراقبتی ممکن است به شما نحوه مسواک زدن، حمام کردن، راه رفتن یا انجام سایر فعالیت های بدنی ر آموزش دهد.
مطالعات نشان می دهد که زنانی که از سکته مغزی جان سالم به در می برند، معمولا کندتر از مردان بهبود می یابند.
زنان نیز بیشتر احتمال دارد این موارد را تجربه کنند:
- ناتوانی ناشی از سکته مغزی
- اختلال در فعالیت های زندگی روزمره
- افسردگی
- خستگی
- اختلال روانی
- کاهش کیفیت زندگی
پیشگیری از سکته مغزی در آینده
سالانه زنانی که در اثر سکته مغزی جان خود را از دست می دهند، دو برابر بیشتر از زنانی هستند که به علت سرطان سینه جان خود را از دست می دهند. به همین دلیل مهم است که مراقب سلامتی خود باشید. برای کمک به جلوگیری از سکته مغزی در آینده، می توانید:
- یک رژیم متعادل غذایی داشته باشید.
- حفظ وزن سالم و تناسب اندام
- ورزش منظم داشته باشید
- ترک سیگار
- استرس خود را مدیریت کنید
زنان همچنین باید به دلیل عوامل خطر منحصر به فردی که با آن مواجه هستند، اقدامات احتیاطی بیشتری انجام دهند. این یعنی:
- کنترل فشار خون در دوران بارداری و بعد از آن
- غربالگری فیبریلاسیون دهلیزی (AFib) در صورت سن بالای 75 سال
- غربالگری فشار خون بالا قبل از شروع کنترل بارداری
چشم انداز
بهبود سکته مغزی می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. فیزیوتراپی ممکن است بتواند به شما کمک کند تا هر مهارت از دست رفته را دوباره یاد بگیرید. برخی از افراد ممکن است بتوانند طی چند ماه راه رفتن یا صحبت کردن را دوباره یاد بگیرند. برخی دیگر ممکن است به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز داشته باشند. برای بهبود علائم حرکتی و شناختی می توانید به کلینیک سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
در طول این مدت، مهم است که در مسیر توانبخشی و حفظ یا توسعه یک سبک زندگی سالم باقی بمانید. این کار علاوه بر کمک به بهبودی، ممکن است به جلوگیری از سکته های بعدی کمک کند.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.