سندرم سروتونین که سمیت سروتونین نیز نامیده می شود، یک واکنش بالقوه جدی است که معمولاً توسط داروهایی ایجاد می شود که سروتونین را افزایش می دهند. سروتونین بیش از حد می تواند بر مغز، ماهیچه ها و سایر قسمت های بدن تأثیر منفی بگذارد.
- سندرم سروتونین چیست؟
- در چه صورت سندم سروتونین ممکن است اتفاق بیفتد:
- علائم سندرم سروتونین چیست؟
- علائم در موارد شدیدتر سندرم سرتونین
- علل سندرم سروتونین چیست؟
- سندرم سروتونین چگونه تشخیص داده می شود؟
- درمان های سندرم سروتونین چیست؟
- عوارض مرتبط با سندرم سروتونین چیست؟
- چشم انداز بلندمدت چیست؟
- چگونه می توانم از سندرم سروتونین جلوگیری کنم؟
سندرم سروتونین چیست؟
سندرم سروتونین که سمیت سروتونین نیز نامیده می شود، یک واکنش دارویی بالقوه جدی است. اعتقاد بر این است که زمانی رخ می دهد که سروتونین بیش از حد در بدن شما جمع شود. سلول های عصبی سروتونین تولید می کنند. سروتونین یک انتقال دهنده عصبی و یک ماده شیمیایی است که به تنظیم موارد زیر کمک می کند:
- هضم
- جریان خون
- دمای بدن
- نفس کشیدن
همچنین نقش مهمی در عملکرد سلول های عصبی و مغز ایفا می کند و ممکن است بر خلق و خوی فرد تأثیر بگذارد.
اگر داروهای مختلف تجویز شده را با هم مصرف کنید، ممکن است در نهایت سروتونین زیادی در بدنتان داشته باشید. انواع داروهایی که می تواند منجر به سندرم سروتونین شود شامل داروهایی است که برای درمان افسردگی و میگرن و مدیریت درد استفاده می شود.
سروتونین بیش از حد می تواند باعث انواع علائم خفیف تا شدید شود. این علائم می تواند بر مغز، ماهیچه ها و سایر قسمت های بدن تأثیر بگذارد.
در صورت مصرف بیش از حد داروهایی که سطح سروتونین را افزایش می دهند، سندرم سروتونین ممکن است رخ دهد.
در چه صورت سندم سروتونین ممکن است اتفاق بیفتد:
- داروی جدیدی را شروع کنید که با سروتونین تداخل دارد.
- پزشک دوز دارویی را که قبلاً مصرف کرده اید افزایش داده است.
- شما دو ماده را ترکیب کرده ایدکه منجر به افزایش سطح سروتونین شده است.
این وضعیت زمانی رخ می دهد که دو یا چند دارو با هم مصرف شوند.
اگر درمان فوری دریافت نکنید، سندرم سروتونین می تواند کشنده باشد.
علائم سندرم سروتونین چیست؟
ممکن است در عرض چند دقیقه یا چند ساعت پس از شروع یک داروی جدید یا افزایش دوز داروی موجود، علائمی داشته باشید. علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- لرزش
- تحریک
- اضطراب
- بی قراری
- سرگردانی
- تعریق
- هایپرترمی (افزایش دمای بدن)
- ضربان قلب سریع
- حالت تهوع
- استفراغ
- سفتی عضلات
- مردمک های گشاد شده
- پرش عضلانی، تکان تکان خوردن عضلات یا اسپاسم عضلانی
- خشکی دهان و گلو
- پوست برافروخته
- افزایش صداهای روده یا اسهال
- لرزیدن
- حرکات چشم بصورت چرخش مانند
- کشش به سمت بالا هر دو انگشت شست پا بر اثر تحریک، که به علامت بابینسکی معروف است
علائم در موارد شدیدتر سندرم سرتونین
- از دست دادن هوشیاری
- عدم پاسخگویی
- کما
- تشنج
در موارد شدید سندرم سروتونین، می تواند تهدید کننده زندگی باشد.
علائم معمولاً پس از قرار گرفتن در معرض دارو به سرعت ظاهر می شوند. اکثر افرادی که مسمومیت را تجربه می کنند علائمی را ظرف 24 ساعت در درون خود تجربه می کنند. 30 درصد علائم در عرض 1 ساعت و 60 درصد در عرض 6 ساعت ظاهر می شوند.
به همین دلیل، در صورت بروز علائمی که می تواند نشان دهنده سندرم سروتونین باشد، فوراً به دنبال کمک باشید.
علل سندرم سروتونین چیست؟
سندرم سروتونین ناشی از مصرف داروها، مکمل ها و سایر مواد است.
ممکن است اتفاق بیفتد اگر شما:
- به طور تصادفی از داروهایی استفاده کنید که مناسب نیستند یا با دوز بسیار بالا آن داروها را دریافت کرده باشید.
- ترکیب دو دارویی که باعث افزایش سروتونین می شود.
- عمداً بیش از حد یک دارو را مصرف کرده باشید.
به طور معمول، این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که دو یا چند دارو، داروهای غیرقانونی یا مکمل‌های غذایی که سطح سروتونین را افزایش می‌دهند ترکیب کنید.
به عنوان مثال، ممکن است پس از مصرف یک داروی ضد افسردگی، برای کمک به میگرن دارو مصرف کنید. برخی از داروهای تجویزی مانند مسکن های مخدر نیز ممکن است سطح سروتونین را افزایش دهند.
نمونه های دیگر از داروها و مکمل های مرتبط با سندرم سروتونین عبارتند از:
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی مرتبط با سندرم سروتونین عبارتند از:
- مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) مانند سلکسا و زولافت
- مهارکننده های بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRIs) مانند افکسور
- داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای مانند نورتریپتیلین و آمی تریپتیلین
- مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) ، مانند Nardil و Marplan
داروهای میگرن (دسته تریپتان)
مواردی از سندرم سروتونین پس از مصرف داروهای ضد افسردگی SSRI یا SNRI همراه با تریپتان ها، نوعی داروی میگرن، وجود داشته است.
نمونه هایی از تریپتان ها عبارتند از:
- آلموتریپتان (Axert)
- ناراتریپتان (Amerge)
- سوماتریپتان (Imitrex)
داروهای غیر قانونی
برخی از داروهای غیرقانونی با سندرم سروتونین مرتبط هستند. اینها عبارتند از :
- اکستازی (MDMA)
- کوکائین
- آمفتامین ها
مکمل های گیاهی
برخی از مکمل های گیاهی ممکن است خطر ابتلا به سندرم سروتونین را افزایش دهند.
این شامل:
- مخمر سنت جان
- جینسینگ
- تریپتوفان
داروهای سرماخوردگی و سرفه
برخی از داروهای سرماخوردگی و سرفه- بدون نسخه – که حاوی دکسترومتورفان هستند ممکن است سندرم سروتونین خطر را افزایش دهد. اگر آنها را با سایر داروها مصرف کنید.
این شامل:
- Robitussin DM
- دلسیم
مصرف بیش از حد یک دارو یا ترکیب دو دارویی که باعث افزایش سروتونین می شود، گاهی اوقات می تواند باعث ایجاد سندرم سروتونین شود. به عنوان مثال، اگر فردی یک داروی ضد افسردگی را در کنار MDMA مصرف کند، ممکن است در خطر سندرم سروتونین قرار گیرد.
سندرم سروتونین چگونه تشخیص داده می شود؟
هیچ آزمایش آزمایشگاهی خاصی برای سندرم سروتونین وجود ندارد. پزشک شما ممکن است با بررسی سابقه پزشکی و علائم ایجاد شده شرایط را بررسی کند.
پزشک شما در بررسی شرایط موارد زیر را در نظر خواهند گرفت:
- علائم فیزیکی بروز یافته در شما
- هر دارویی که مصرف می کنید
- هر ماده دیگری مانند مکمل ها که ممکن است به سندروم سروتونین منجر شد.
اگر در هفته‌های اخیر دارویی مصرف می‌کنید یا از داروهای مفرح یا مکمل‌ها استفاده کرده‌اید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. این اطلاعات می تواند به پزشک شما در تشخیص دقیق تر کمک کند.
پزشک شما معمولا چندین آزمایش دیگر را انجام می دهد. این آزمایشها به پزشک شما کمک می کند تا متوجه شود که آیا اندام ها یا عملکردهای بدن تحت تأثیر قرار گرفته اند یا خیر.
آزمایشاتی که ممکن است پزشک شما تجویز کند عبارتند از:
- شمارش کامل خون (CBC)
- کشت خون
- تست های عملکرد تیروئید
- تست مواد مخدر
- تست های عملکرد کلیه
- تست های عملکرد کبد
برخی از بیماری ها علائمی مشابه سندرم سروتونین دارند. این شرایط شامل:
- عفونت ها
- مصرف بیش از حد دارو
- مشکلات هورمونی
وضعیتی به نام سندرم بدخیم نورولپتیک نیز علائم مشابهی دارد. این وضعیت یک واکنش نامطلوب به داروهایی است که برای درمان برخی از شرایط سلامت روان استفاده می شود.
درمان های سندرم سروتونین چیست؟
اگر شرایط بسیار خفیف از سندرم سروتونین دارید، پزشک تنها ممکن است به شما توصیه کند که فوراً مصرف داروهایی را که باعث ایجاد مشکل می‌شود، قطع کنید.
اگر علائم شدید دارید، باید به بیمارستان بروید. در بیمارستان، پزشک از نزدیک وضعیت شما را زیر نظر خواهد گرفت. همچنین ممکن است درمان های زیر را دریافت کنید:
- قطع هر دارویی که باعث این بیماری شده است
- تزریق سرم داخل وریدی برای درمان کم آبی بدن و کاهش تب
- داروهایی که به تسکین و رفع سفتی یا تحریک عضلات کمک می کنند
- داروهایی که سروتونین را مسدود می کنند
در موارد شدید، پزشک ممکن است استفاده از سیپروهپتادین را توصیه کند که یک پادزهر است. کارشناسان هنوز ثابت نکرده اند که سیپروهپتادین موثر است، اما به نظر می رسد پزشکان آن را در افرادی که به درمان های دیگر پاسخ نداده اند با موفقیت استفاده کرده اند.
عوارض مرتبط با سندرم سروتونین چیست؟
در موارد شدید، سندرم سروتونین میتواند به موارد زیر منتج شود :
- تشنج
- هایپرترمی
- شوکه شدن و سردرگمی
- رابدومیلوز، که در آن بافت ماهیچه ای تجزیه می شود و میوگلوبین آزاد می شود. میوگلوبین ماده ای است که می تواند به کلیه ها آسیب برساند.
- اسیدوز متابولیک
- نارسایی کلیه
- نارسایی تنفسی
- سندرم دیسترس تنفسی حاد (زجر تنفسی حاد)
- لخته شدن خون
در برخی موارد مشکلات ذکز شده در بالا ممکن است کشنده باشد.
چشم انداز بلندمدت چیست؟
چشم انداز سندرم سروتونین در صورتی خوب است که فرد تشخیص و درمان سریع دریافت کند. فردی که 6 تا 8 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض هیچ علامتی ندارد، بعید است که مسمومیت شدید را تجربه کند.
اکثر مردم به طور کامل بهبود می یابند و پس از بازگشت سطح سروتونین به حالت عادی، مشکل دیگری ندارند.
هنگامی که یک مرگ و میر رخ می دهد، این وضعیت بیشتر با استفاده از MAOI اتفاق می افتد تا با SSRI. بعید است که SSRI ها به تنهایی باعث مرگ شوند، اما اگر در کنار دارو یا ماده دیگری مصرف شوند، می توانند باعث مرگ فرد شوند.
چگونه می توانم از سندرم سروتونین جلوگیری کنم؟
همیشه نمی توانید از سندرم سروتونین پیشگیری کنید. مطمئن شوید که پزشکتان می داند چه داروهایی مصرف می کنید. اگر ترکیبی از داروهایی را مصرف می‌کنید که سطح سروتونین را افزایش می‌دهند، پزشک باید روند درمان شما را تحت نظر داشته باشد. این امر به ویژه بلافاصله پس از شروع یک داروی جدید یا بلافاصله پس از افزایش دوز توسط پزشک بسیار مهم است.
خلاصه
سندرم سروتونین نوعی مسمومیت است که در صورت مصرف بیش از حد داروهایی که سطح سروتونین را افزایش می‌دهد یا اگر دو دارو از این قبیل را ترکیب کنند، ممکن است رخ دهد. به عنوان مثال می توان به داروهای ضد افسردگی، داروهای غیرقانونی مختلف و برخی مکمل ها اشاره کرد.
علائم معمولاً به سرعت ظاهر می شوند. در برخی موارد، آنها می توانند زندگی را تهدید کنند. این علائم شامل بی قراری، لرزش، تغییر در ریتم قلب و غیره هستند.
اگر کسی پس از استفاده از داروهایی که سروتونین را افزایش می دهد علائمی را نشان داد، او یا شخص دیگری که با وی زندگی میکند باید فوراً به دنبال کمک پزشکی باشد.خبر خوش اینکه، با درمان سریع، اکثر افراد بهبودی کامل پیدا می کنند.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.