سردرد در کرونای اُمیکرون

واریانت کرونا نوع اُمیکرون چیست؟

این گونه ویروس کرونا، بر اساس شواهد دقیق دارای جهش های بیشتری شده است. چندین جهش است که ممکن است بر نحوه رفتار آن تأثیر بگذارد، پس توسط WHO یک نوع نگران کننده نامیده شده است. هنوز عدم قطعیت قابل توجهی در مورد اُمیکرون وجود دارد و تحقیقات زیادی برای ارزیابی قابلیت انتقال، شدت و خطر عفونت مجدد آن در حال انجام است.

نوع اُمیکرون چگونه بوجود آمده است؟

هنگامی که یک ویروس به طور گسترده در گردش است و باعث عفونت های متعدد می شود، احتمال جهش ویروس افزایش می یابد. هر چه یک ویروس فرصت بیشتری برای انتشار داشته باشد، فرصت های بیشتری برای تغییرات دارد. انواع جدیدی مانند اُمیکرون یادآور این است که همه گیری کرونا هنوز به پایان نرسیده است. بنابراین ضروری است که مردم واکسن را در صورت در دسترس بودن دریافت کنند. همچنین به پیروی از توصیه های موجود در مورد جلوگیری از انتشار ویروس، از جمله فاصله گذاری فیزیکی، پوشیدن ماسک، شستن منظم دست ها و تهویه مناسب فضاهای داخلی ادامه دهند.

بسیار مهم است که واکسن ها و سایر اقدامات بهداشت عمومی در همه جا در دسترس باشند.

نابرابری واکسن، کشورهای با درآمد کمتر – بسیاری از آنها در آفریقا – تحت تاثیر کرونا قرار می دهد. در کشورهایی که واکسن ها به خوبی تامین می شوند باید فورا دوزهایی را که وعده داده بودند تحویل کشورهای فقیر دهند.

آیا نوع اُمیکرون شدیدتر از سایر انواع کرونا است؟

یافته های اولیه نشان می دهد که اُمیکرون ممکن است شدت کمتری نسبت به نوع دلتا داشته باشد. اما داده های بیشتری مورد نیاز است و WHO هشدار می دهد که نباید آن را به عنوان “خفیف” رد کرد. مطالعات در حال انجام است و این اطلاعات به محض در دسترس قرار گرفتن به روز خواهد شد. مهم است به خاطر داشته باشید که همه انواع کووید-19 می توانند باعث بیماری شدید یا مرگ شوند. از جمله نوع دلتا که هنوز در سراسر جهان غالب است. به همین دلیل است که جلوگیری از انتشار ویروس و کاهش خطر قرار گرفتن در معرض ویروس بسیار مهم است.

یک تیم بین المللی از محققان با استفاده از یک برنامه تلفن همراه درحال بررسی علائم اُمیکرون  هستند.

در این برنامه، کاربران می توانستند علائم خود را خود گزارش دهند. علائم عفونت را در سراسر همه گیری با مطالعه علائم کووید ردیابی کرده اند. داده‌های مربوط به نوع اُمیکرون هنوز مقدماتی است. اما گروهی متشکل از 171 کاربر برنامه در بریتانیا، که بیشتر آنها واکسینه شده‌اند، اخیرا گزارشی ارائه کردند. آنها گفتند علائم اصلی برای اُمیکرون عبارت است از آبریزش بینی، سردرد، خستگی، عطسه و گلودرد. همچنین موارد ذکر شده، مهمترین علائم برای افراد آلوده به واریانت دلتا بود. به گفته محققان، این انحراف از “سه نشانه کلاسیک” کرونا یعنی تب، سرفه، و از دست دادن حس بویایی یا چشایی مرتبط با انواع قبلی است.

این روزها افراد زیادی می خواهند بدانند که آیا سردردشان علامت کروناست یا خیر. مردم با مطالعه علائم جدید کرونا، بلافاصله، برای مثال به دنبال درمان سردرد کرونایی هستند.

مطالعات جدید صورت گرفته، فرضیات گوناگون را بررسی می کنند. دانشمندان می گویند بخشی از سردردها به دلیل استفاده از ماسک است. آنها فرضیه همه گیری سردرد را مطرح کرده اند.

بیماری کویید-19 زندگی روزمره را مختل کرده و کل جامعه را تحت تأثیر قرار داده است. این بیماری، همه را مجبور کرده تا به شیوه متفاوتی زندگی کنند. افراد باید بیش از پیش مراقب بهداشت دست های خود باشند و فاصله اجتماعی را رعایت کنند. استفاده مداوم از ماسک های صورت و ماسک های تنفسی منجر به بروز علائم مختلفی شده است.

مطالعات نشان می دهد اخیرا، مردم و کادر درمان بیش تر از قبل از سردرد رنج می برند.

بنابراین سوال این است که آیا ما شاهد یک  همه گیری سردرد خاموش هستیم؟

در یک مطالعه، انواع مختلف سردردهای ناشی از استفاده از ماسک های صورت و ماسک های تنفسی بررسی شدند. تأثیر این سردردها بر کل جامعه، نشان گر تهدید فزاینده یک اپیدمی خاموش است. دانشمندان با ارائه راهکارهایی به مردم کمک می کنند تا از فشار سردرد در کل جامعه جلوگیری کنند.

این بیماری، بیش از همه، کادر درمان را در معرض خطر بالایی قرار داده است. مردم علاوه بر رعایت نکات اولیه، با استرس استفاده منظم از تجهیزات محافظ شخصی از جمله ماسک صورت مواجه هستند.

استفاده از این وسایل منجر به علائم مختلفی از قبیل سردرد، حالت تهوع، کمبود اکسیژن، تعریق و تنگی نفس می شود.

ایجاد فشار خارجی دور جمجمه توسط نوارهای محکم اطراف سر (استفاده از عینک محافظ، ماسک صورت و پارچه های تنگ) ممکن است منجر به سردرد شدید شود. مطالعات زیادی گزارش کرده اند، سردردها با ماسک های صورت ارتباط دارند. استفاده طولانی از ماسک N95، منجر به درد چشم، سردرد، درد در ناحیه صورت، و درد لاله گوش می شود.

طبق مطالعه جدید انجام شده:

میزان شیوع سردردهای مرتبط با استفاده از ماسک، 37/3 درصد در بین کادر درمان است. علت این سردرد می تواند فشار مکانیکی، کاهش اکسیژن، تنفس مجدد دی اکسید کربن، استرس یا تشدید سردردهای قبلی باشد.

فرضیه دیگر نیز ایجاد تحریک کششی بر اعصاب حسی سطحی ناحیه سر و صورت است. این تحریک با اثر روی عصب شماره 5 و همینطور اعصاب گردنی منجر به سردرد می شود. به طور خلاصه، بیماری کویید-19 سبب ایجاد همه گیریهای مختلفی از جمله سردرد شده است. سردرد نباید نادیده گرفته شود و ما باید راه حل هایی برای جلوگیری از آن پیدا کنیم.

دانشمندان می گویند برای کاهش سردرد:

باید آب به میزان کافی مصرف شود. ماسک ها به طور مکرر جا به جا شوند تا بار مکانیکی ناشی از آن ها کاهش یابد. علاوه براین باید پوست ناحیه سر و کنار صورت را ماساژ دهید. در یک فضای باز و مناسب دقایقی بدون ماسک تنفس کنید، تغذیه کافی داشته باشید، و تمرینات تنفسی انجام دهید.

سردرد، شایعترین علامت عصبی مرتبط با بیماری کویید-19 است.

پژوهش های زیادی برای تشخیص سردرد های کرونایی از سایر سردردها انجام شده است.

در مطالعه ای که با همکاری انجمن سردرد آمریکا صورت گرفته است:

به طور دقیق، پیش آگهی و علائم مختلف بیمارانی که دچار سردرد شدند بررسی شد. شرکت کنندگان بر اساس تشخیص عفونت کرونا یا عدم وجود آن، و داشتن سردردهای قبلی یا جدید گروه بندی شدند. ویژگی های مربوط به سردرد کرونایی و ارتباط آنها با سایر ویژگی های بالینی مورد بررسی قرار گرفت. بیشتر شرکت کنندگان از سردردهای دو طرفه و طولانی مدت، که در برابر مسکن ها مقاوم بودند رنج می بردند. مردان مبتلا به کویید-19 که حس بویایی خود را ازدست داده بودند، دچار سردردهای مقاوم به دارو بودند و از مشکلات گوارشی نیز شکایت می کردند، گروه غالب در این مطالعه بودند. در نتیجه این ویژگی ها ممکن است برای تشخیص سردرد کرونایی مفید باشد.

بیماران کرونایی علاوه بر مشکلات تنفسی، طیف وسیعی از علائم را بروز می دهند. بسیاری از بیماران از کاهش حس بویایی، اسهال و همچنین سردرد شکایت می کردند.

برخی مطالعات و بررسی ها نشان می دهد که شایعترین علامت عصبی مرتبط با کویید-19، سردرد است که اغلب با تب شدید همراه است، بعلاوه سردرد را می توان بعضاً به عنوان اولین علامت بیماری به تنهایی نیز مشاهده کرد.

محققان با بررسی نتایج مطالعات زیادی بیان کردند که سردرد در بیمارانی که در بخش های اورژانس و سرپایی بستری می شوند، هنوز یک پیش آگهی مهم در تشخیص سریع عفونت کرونا در برخی از بیماران است.

مشکل مهم دیگر، وضعیت بیماران با سردردهای شدید قبلی مانند میگرن، در دوران همه گیری کویید-19 است. ابتلا به کرونا و اثرات روانشناختی – اجتماعی آن، ممکن است همراه با مشکلات قرنطینه باعث ایجاد سردردهای بیشتری شود.

سردردکرونایی در مقایسه با سایر سردردها چه تفاوت هایی دارد؟

تجزیه و تحلیل دقیق ویژگی های سردردهای کرونایی در مقایسه با سایر عفونت های معمول، نشان داد که سردرد کرونایی معمولا با مشکلات بویایی و گوارشی همراه است. علاوه بر این، سردرد به صورت دو طرفه است، بیش از 72 ساعت طول می کشد و بیمار با خم شدن درد بیشتری احساس می کند. نکته جالب توجه این است که سردرد کرونایی برخلاف میگرن در مردان غالب است و نسبت به مسکن ها بسیار مقاوم است. سردردهای کرونایی در افرادی که از قبل تجربه سردرد داشتند بیشتر از نوع ضربان دار بوده است.

سردردهای کرونایی در مردان شایع تر است.

با وجود شیوع شناخته شده سردرد در زنان و این واقعیت که زنان، بیش از دو سوم شرکت کنندگان پاسخ دهنده به نظرسنجی بودند، سردردهای کرونایی بیشتر در مردان مشاهده گردید. این یافته جالب تا حدودی مطابق با غالب بودن شیوع کویید در مردان است. می توان این فرضیه را مطرح کرد که تفاوت شیوع سردردکرونایی در مردان و زنان ممکن است مربوط به بیماری هایی نظیر تنگی عروق و فشار خون بالا باشد که در مردان شایع تر است.

با این حال، شیوع میگرن در زنان تقریباً سه برابر مردان است. بنابراین، با توجه به خطر بالای جنسیت مرد در موارد کویید-19،  می توان نتیجه گیری کرد که هورمون های زنانه ممکن است نقش حفاظتی داشته باشند. طبق مطالعات انجام شده این هورمون ها نقش ضدالتهابی دارند. علاوه بر این، سطح بیان گیرنده ویروس کرونا بین زنان و مردان متفاوت است.

طبق نظرسنجی صورت گرفته:

بیشتر بیماران مبتلا به سردردهای قبلی، به راحتی متوجه تفاوت سردرد های کرونایی شدند. نکته جالب توجه دیگر این بود که حدود 23 درصد بیمارن کرونایی که قبلا دچار سردرد بوده اند در طی دوره ابتلا به کویید، تجربه سردرد نداشتند که در این مورد توضیح روشنی وجود ندارد.

یکی از اطلاعات جالب دیگر این بود که به میزان 12 درصد، تکرار حملات سردرد در افرادی که قبلا به طور منظم تجربه سردرد داشتند در طی ابتلا به کرونا کاسته شد. شرایط قرنطینه، ممکن است به جلوگیری از روابط اجتماعی استرس زا در این افراد کمک کرده باشد. سردردهای کرونایی در بیماران مبتلا به کویید-19 می تواند ناشی از خود عفونت و یا داروهای مصرفی در این دوره باشد.

یکی دیگر از یافته های جالب توجه این بود که:

سردردهای کرونایی در افراد مبتلا به کویید-19 با ترس از نور و اسموفوبیا (ترس از تجربه بوییدن) بیشتری همراه بود که ممکن است به اختلال عملکرد بویایی نیز مربوط باشد. در نتیجه، اگر فردی دچار سردرد شد برای تشخیص یک سردرد کرونایی، بسیار مهم است که علائم دیگر مانند تب و اختلالات بویایی را نیز ارزیابی کند.

منابع: https://doi.org/10.1186/s10194-020-01188-1، doi:10.1007/s12070-021-02621-w

Dr.Kh.Rahimi Jaberi

درباره نویسنده

خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.