تفاوت میگرن و سردرد: برای درمان هر کدام چه باید کرد؟ با هم بشنویم:
بیش از 200 نوع سردرد وجود دارد که از نظر موقعیت، احساس، شدت و علائم مرتبط متفاوت است. تعیین اینکه آیا سردرد میگرنی یا نوع دیگری از سردرد را تجربه می کنید برای کاهش موثر و سریع آن بسیار مهم است. در این مطلب به تفاوت میگرن و سردرد میپردازیم.
میگرن یکی از انواع سردردهای اولیه است، مانند سردردهای تنشی و خوشه ای. سردردهای اولیه به خودی خود وجود دارند، در حالی که سردردهای ثانویه از یک مشکل مرتبط با سلامتی، مانند عفونت یا ضربه ناشی میشوند.
این مقاله علائم کلیدی و تفاوت های درمانی بین میگرن و سایر انواع سردرد، از جمله سردردهای تنشی، خوشه ای و ثانویه رایج را بررسی می کند.
- میگرن در مقابل سردرد: تفاوت موقعیت و کیفیت
- مدت زمان درد: یک سرنخ ارزشمند دیگر
- میگرن در مقابل سردرد: شدت درد و علائم مرتبط
- سردرد در مقابل میگرن: آیا ممکن است به یکدیگر تبدیل شوند؟
- میگرن و خواب در هم تنیده شده اند
- میگرن در مقابل سردرد: تفاوت های درمان
- درمان سردرد بدون دارو
- نوروفیدبک و میگرن
- آیا نوروفیدبک می تواند به درمان علائم میگرن کمک کند؟
- درمان میگرن با تحریک مغناطیسی مغز TMS/rTMS
- اگر مشکوک به میگرن باشم باید به چه دکتری مراجعه کنم؟
میگرن در مقابل سردرد: تفاوت موقعیت و کیفیت
محل درد و کیفیت آن (نحوه احساس آن) سرنخ های حیاتی برای تعیین اینکه آیا میگرن یا نوع دیگری از سردرد را تجربه می کنید، به شرح زیر است:
سردردهای میگرنی مانند ضربه طبل بر روی جمجمه شما ضربان دار هستند. آنها معمولا یک طرفه هستند، به این معنی که درد در یک طرف سر است. کمتر رایج است که میگرن را در دو طرف سر (دو طرفه) احساس کرد.
سردردهای تنشی همیشه در دو طرف سر باعث فشار، سفت شدن یا احساس “بند مانند” می شوند.
سردردهای خوشهای همیشه در یک طرف سر اتفاق میافتد و به صورت درد شدید و نافذ در اطراف چشم، ابرو یا نزدیک شقیقه ظاهر میشود.
مدت زمان درد: یک سرنخ ارزشمند دیگر
میگرن از 4 تا 72 ساعت طول می کشد، در حالی که سردردهای تنشی 30 دقیقه تا یک هفته طول می کشد. سردردهای خوشهای به صورت حملهای رخ میدهند – تا هشت بار در روز – به مدت 15 دقیقه تا سه ساعت.
محل درد و کیفیت اختلالات شایع سردرد ثانویه عبارتند از:
- سردردهای سینوسی باعث ایجاد احساس فشار منتشر یا موضعی در پیشانی، گونهها و/یا پشت چشم میشوند.
- سردردهای ترک کافئین شبیه سردردهای میگرنی (ضربانی) یا سردردهای تنشی (فشار) است. آنها یک طرفه یا دو طرفه هستند.
- سردردهای پس از سانحه شبیه سردردهای میگرنی (ضربانی) یا از نوع تنشی (فشار) هستند. آنها در محل یک طرفه یا دو طرفه هستند.
- آرتریت سلول غول پیکر (GCA)، نوعی واسکولیت (التهاب عروق خونی)، باعث سردرد ضربان دار می شود که می تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد، اغلب در نزدیکی شقیقه.
میگرن در مقابل سردرد: شدت درد و علائم مرتبط
شدت درد و علائم مرتبط با آن نیز هنگام تفکیک نوع سردرد قابل توجه است.
شدت درد سردرد میگرنی متوسط تا شدید است و معمولاً فرد را از درگیر شدن در برنامه روزانه خود باز می دارد. علاوه بر این، میگرن اغلب با فعالیت بدنی بدتر می شود و با حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور (فوتوفوبیا) و/یا صدا (فونوفوبیا) همراه است.
میگرن
هاله، یک پدیده برگشت پذیر از اختلالات بینایی یا حسی، ممکن است قبل از سردرد میگرنی نیز ایجاد شود.
سردرد
برخلاف میگرن، درد سردرد تنشی معمولاً خفیف است. سردردهای تنشی در حالی که آزاردهنده هستند، ناتوان کننده نیستند، بنابراین اکثر افرادی که این سردرد را تجربه می کنند می توانند به روال روزانه خود ادامه دهند.
همچنین، سردردهای تنشی با حرکت تشدید نمی شوند یا با هاله یا استفراغ همراه نیستند، اگرچه ممکن است باعث کاهش اشتها یا حساسیت پیش-جمجمه (درد عضلانی در سر، گردن یا شانه) شوند.
سردردهای خوشه ای آزاردهنده هستند، حتی بیشتر از میگرن. درد با احساس بدتر از شکستگی استخوان، سنگ کلیه یا زایمان گزارش شده است.
علائم اتونوم جمجمه نیز با سردردهای خوشه ای در همان سمت سر درد همراه است. این علائم شامل گرگرفتگی و تعریق صورت، قرمزی و اشک چشم، و/یا گرفتگی بینی است.
جالب توجه است، علائم اتونوم جمجمه می تواند در افراد مبتلا به میگرن رخ دهد. با این حال، اگر چنین شود، معمولاً در هر دو طرف سر رخ می دهد، نه به صورت یک طرفه مانند سردردهای خوشه ای.
شدت درد و علائم مرتبط با سردردهای ثانویه رایج عبارتند از:
- سردردهای سینوسی خفیف تا متوسط هستند و با ترشحات بینی غلیظ و زرد متمایل به سبز همراه هستند.
- سردردهای ناشی از ترک کافئین می تواند خفیف یا شدید باشد و اغلب با خستگی و مشکل در تمرکز همراه است.
سردرد پس از ضربه می تواند خفیف یا شدید باشد. مشکلات خواب و سرگیجه ممکن است با آنها همراه باشد. - سردرد آرتریت سلول غولپیکر شدید است و با حساسیت پوست سر، درد هنگام جویدن و از دست دادن احتمالی بینایی همراه است.
سردرد در مقابل میگرن: آیا ممکن است به یکدیگر تبدیل شوند؟
میگرن یا سایر اختلالات سردرد اولیه به دیگری تبدیل نمی شود. با این حال، میگرن یا سردرد می تواند به شکل مزمن تبدیل شود.
میگرن مزمن
میگرن مزمن یا “میگرن تبدیل شده” با 15 روز یا بیشتر سردرد در ماه مشخص می شود. عوامل مختلف سبک زندگی خطر پیشرفت به میگرن مزمن را افزایش می دهند.
این عوامل عبارتند از:
- مصرف زیاد کافئین
- افزایش وزن
- کیفیت خواب ضعیف و اختلالات خواب
- استفاده بیش از حد از داروهای میگرن
میگرن و خواب در هم تنیده شده اند
جالب اینجاست که بسیاری از افراد مبتلا به میگرن دارای اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب و بی خوابی هستند. علاوه بر این، محرومیت از خواب یک محرک رایج میگرن است، و خوابیدن یک درمان خانگی کلاسیک برای کاهش حملات میگرن است.
اگر میگرن و اختلالات خواب دارید به یک متخصص مراجعه کنید.
درمان اختلالات خواب
اگر در داشتن خواب با کیفیت مشکل دارید و یا با وجود ساعت خواب کافی باز هم در طول روز احساس خستگی میکنید، ممکن است از نوعی اختلال خواب رنج میبرید. خواب خوب بر بسیاری از جنبه های زندگی اثر گذار است و برای سلامت روانی و جسمانی شما ضروری است. مهم است که نوع اختلال خواب شما تشخیص داده شود و درمان شود.
واحد سلامت خواب و اختلالات خواب انستیتو سلامت مغز دانا همزمان با واحد ارزیابی و تشخیص این مرکز در چارچوبی دانش بنیان و با همکاری و زیر نظر آزمایشگاه اختلالات رفتاری خواب دانشگاه علوم پزشکی شیراز، به منظور ارزیابی، تشخیص و مداخلات در زمینه اختلالات خواب به ارائه خدمات می پردازد. برای کسب اطلاعات بیشتر واحد مربوطه را در سایت ما ببینید یا با کارشناسان تماس بگیرید.
سردردهای مزمن از نوع تنشی
سردردهای مزمن از نوع تنشی اغلب، گاهی اوقات روزانه، حداقل در 15 روز در ماه رخ می دهد. آنها گاهی مداوم هستند و می توانند در اثر استرس مزمن و استفاده بیش از حد از داروهای مسکن سردرد ایجاد شوند.
سردردهای مزمن خوشه ای
حملات سردرد خوشه ای به صورت چرخه ای اتفاق می افتد. این چرخه ها معمولاً 6 تا 12 هفته طول می کشد و به دنبال آن بهبودی (بدون حمله) از ماه ها تا سال ها طول می کشد. در سردردهای خوشه ای مزمن، حملات یک سال یا بیشتر بدون بهبودی یا با دوره های بهبودی کمتر از سه ماه طول می کشد.
مشخص نیست که چه چیزی باعث تغییر سردردهای خوشه ای اپیزودیک به سردرد مزمن می شود، اگرچه مصرف الکل و سیگار کشیدن ممکن است نقش داشته باشد.
میگرن در مقابل سردرد: تفاوت های درمان
درمان اولیه سردرد به نوع و شدت آن بستگی دارد و اغلب شامل ترکیبی از داروها، نوع سبک زندگی، درمانهای خانگی و روش های نوین بدون دارو است.
بسته به نوع سردرد ثانویه، سبک زندگی و درمان های خانگی ممکن است نقش کمتری داشته باشند.
دارو
دارو برای میگرن
میگرن های خفیف تا متوسط را معمولاً می توان با مسکن های بدون نسخه مانند تیلنول (استامینوفن) یا داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAID) مانند موترین (ایبوپروفن) یا آلو (ناپروکسن سدیم) کاهش داد.
تریپتان مانند ماکسالت (ریزاتریپتان) یا ترکیبی از NSAID/تریپتان مانند Treximet (سوماتریپتان/ناپروکسن) ممکن است برای متوقف کردن میگرن شدید مورد نیاز باشد.
تریپتان ها داروهای تجویزی هستند که به محل های اتصال سروتونین در مغز متصل می شوند و از عملکرد این پیام رسان شیمیایی جلوگیری می کنند. آنها در فرمول های مختلفی از جمله قرص ها، قرص های محلول، اسپری های بینی و تزریقی موجود هستند.
اگر فردی نتواند تریپتان را تحمل کند یا مصرف کند (مثلاً کسانی که بیماری قلبی دارند یا در معرض خطر بالای بیماری قلبی هستند)، ممکن است به آنها مسدودکننده پپتید مرتبط با ژن کلسی تونین (CGRP) مانند Ubrelvy (ubrogepant) یا Nurtec ODT (rimegepant) توصیه شود.
به همین ترتیب، Reyvow (لاسمیدیتان) – دارویی که سروتونین را هدف قرار می دهد اما در افراد مبتلا یا در معرض خطر بیماری قلبی ایمن به نظر می رسد – ممکن است تجویز شود.
مانند میگرن های خفیف تا متوسط، سردردهای تنشی با تیلنول یا یک NSAID درمان می شوند. 20 تریپتان ها و مسدود کننده های پپتید مرتبط با ژن کلسی تونین (CGRP) نقشی در درمان آنها ندارند.
دارو برای سردردهای خوشهای
سردردهای خوشهای را میتوان با تریپتان درمان کرد، اما فقط به صورت تزریقی یا استنشاقی، زیرا حملات کوتاهمدت هستند. اکسیژن درمانی (استنشاق اکسیژن از طریق ماسک صورت) درمان دیگری برای سردردهای خوشه ای است.
درمان طبی سردردهای ثانویه شامل رسیدگی به علت اصلی است:
- سردردهای سینوسی معمولاً با مسکن های OTC مانند ایبوپروفن درمان می شوند. بسته به علت، ممکن است از داروهای دیگری استفاده شود – به عنوان مثال، اسپری بینی کورتیکواستروئیدی (“استروئید”) برای آلرژی و آنتی بیوتیک برای عفونت باکتریایی.
- سردرد ترک کافئین با مصرف 100 میلی گرم کافئین – معادل حدود یک فنجان قهوه – ظرف یک ساعت پس از درد تسکین می یابد.
- سردردهای پس از ضربه معمولاً با تیلنول یا یک NSAID کاهش مییابد، اگرچه ممکن است برای سردردهای شدید مسکنهای قویتری مورد نیاز باشد.
- سردرد آرتریت سلول غول پیکر (و خود بیماری) با دوزهای بالای کورتیکواستروئیدها کنترل می شود.
موارد احتیاط
به دلیل آسیب احتمالی، همه نمی توانند تیلنول یا NSAID ها را مصرف کنند. این داروها را فقط با راهنمایی پزشک مصرف کنید.
تغییر در سبک زندگی و درمان های خانگی
بسته به نوع سردرد شما – اولیه یا ثانویه – رفتارهای مختلفی در سبک زندگی و درمان های خانگی می تواند مفید باشد.
میگرن
سردردهای میگرنی اغلب با چرت زدن در یک اتاق تاریک و ساکت و قرار دادن کیسه یخ روی گردن بهبود می یابند. محدود کردن یا اجتناب از قرار گرفتن در معرض عوامل محرک نیز برای افراد مبتلا به میگرن تشویق می شود.
محرک های رایج میگرن شامل بوی تند، نور خورشید، کمبود خواب، گرسنگی، تشنگی، الکل، غذاهای حاوی نیترات (مانند بیکن یا هات داگ) و استرس است.
سردردهای تنشی
مانند میگرن، سردردهای تنشی را می توان با گذاشتن کیسه یخ روی گردن یا پیشانی درمان کرد.
اجتناب از محرک ها نیز ضروری است. جالب توجه است که بسیاری از محرکهای میگرن مشابه سردردهای تنشی هستند، اگرچه بو و تغییرات هورمونی (مانند قاعدگی یا یائسگی) به میگرن اختصاص دارد.
سردردهای خوشه ای
اگرچه شواهد علمی اندک است، برخی از افراد مبتلا به سردردهای خوشه ای از تکنیک های تنفس عمیق در طول حمله بهره می برند.
سردردهای خوشه ای نیز چند محرک مشترک با میگرن دارند، یعنی الکل، غذاهای حاوی نیترات و بوهای قوی. محدود کردن یا اجتناب از این محرک ها می تواند به جلوگیری از این سردردهای طاقت فرسا کمک کند
در نهایت، سیگار کشیدن با سردردهای خوشه ای شدیدتر و مکرر مرتبط است. به این ترتیب، ترک سیگار توصیه می شود.
سردردهای ثانویه
رفتارهای سبک زندگی یا درمان های خانگی گاهی اوقات برای بهبود برخی سردردهای ثانویه مفید هستند.
به عنوان مثال:
- برای برخی افراد شستشو با آب نمک و بخور دادن ممکن است سردردهای سینوسی را بهبود بخشد.
- استراحت و درمان شناختی رفتاری ممکن است سردردهای پس از ضربه را بهبود بخشد. پیشگیری از این سردردها با استفاده از کلاه ایمنی و استفاده از کمربند ایمنی نیز بسیار مهم است.
به خاطر داشته باشید که اکثر اختلالات سردرد، چه میگرن یا انواع دیگر، می توانند با انجام رفتارهای سالم مانند خواب منظم، ورزش، نوشیدن آب کافی و خوردن یک رژیم غذایی متعادل التیام یابد.
مدیتیشن برای درمان سردرد
برای سردردهای اولیه، درمانهای ذهن آگاهی و مدیتیشن، طب سوزنی، و آرامسازی پیشرونده عضلانی نیز میتوانند مدیریت درد را بهبود بخشند و به شما کمک کنند تا در کل احساس خوبی داشته باشید.
اگر میخواهید تمرینات مدیتیشن را مبتنی بر پایه دینامیک مغز انجام دهید، میتوانید از انستیتو سلامت مغز دانا کمک بگیرید. برای اطلاعات بیشتر واحد مربوطه را در سایت ما ببینید و روی لینک زیر کلیک کنید: مدیتیشن هندسی بر پایه دینامیک مغز (BBFGM)
درمان سردرد بدون دارو
نوروفیدبک و میگرن
نوروفیدبک می تواند به اختلالات سیستم عصبی مرکزی مانند افزایش تحریک پذیری قشر مغز در مورد میگرن کمک کند. به دلیل کار کردن مستقیم با سیستم عصبی مرکزی، نوروفیدبک میتواند در تثبیت تحریک پذیری مناسب قشر مغز بسیار مؤثر باشد که منجر به کاهش سردرد، حساسیت کمتر و بهبود سایر علائم مرتبط با میگرن میشود.
آیا نوروفیدبک می تواند به درمان علائم میگرن کمک کند؟
مطالعه بر روی میگرن: کاهش قابل توجه میگرن با استفاده از نوروفیدبک
در یک تحقیق انجام شده، 62 درصد از شرکت کنندگانی که از نوروفیدبک استفاده کردند، بهبود عمده یا کامل در میگرن خود را گزارش کردند. (برای دیدن منبع اینجا کلیک کنید)
طبق این مطالعه، اکثر بیماران سابقه طولانی مدت میگرن داشتند و قبل از نوروفیدبک، چندین درمان دارویی را امتحان کرده بودند. اکثر آنها در طول مطالعه از دارو استفاده می کردند. شرکت کنندگان به طور متوسط در 40 جلسه در مدت شش ماه شرکت کردند. 70 درصد از 37 شرکت کننده کاهش 50 درصدی یا بیشتر در دفعات میگرن خود را نشان دادند و تنها 16 درصد موفق به بهبود نشدند. از بین افرادی که بهبود یافته بودند، 62 درصد بهبود عمده یا کلی در میگرن خود را گزارش کردند. آنچه در اینجا قابل توجه است این است که همه بیماران در این مطالعه سال ها دارو مصرف می کردند اما همچنان از میگرن شدید رنج می بردند. میگرن هایی که این بیماران تجربه کردند، از سخت ترین میگرن ها برای درمان بود.
درمان میگرن با تحریک مغناطیسی مغز TMS/rTMS
اگر داروها و روش های درمانی دیگری را برای مدیریت علائم میگرن بدون حصول موفقیت امتحان کرده اید، ممکن است کاندیدای خوبی برای تحریک مغناطیسی مغز باشید.
TMS یک روش غیر تهاجمی است، بنابراین شما در طول درمان بیدار خواهید بود و می توانید با خیال راحت به سمت خانه رانندگی کنید. همچنین نیازی به بیهوشی یا بی حسی از هر نوع نخواهید داشت.
مطالعهای در سال 2021 نشان میدهد که تحریک مغناطیسی مغز می تواند تعداد اپیزودهای میگرن، شدت درد مرتبط با میگرن و طول دوره را کاهش دهد.
این درمان غیرتهاجمی می تواند به کاهش درد میگرن و کاهش دفعات حملات میگرن کمک کند. اگر علائم میگرن مزمن دارید و داروهای تجویزی و سایر درمانهای میگرنی برای شما موثر نبودند، با کارشناسان مرکز سلامت مغز دانا صحبت کنید تا دریابید که آیا TMS ممکن است برای شما مناسب باشد یا خیر.
تحریک عصب واگ برای درمان میگرن
تحریک عصب واگ یا VNS یکی دیگر از روشهای خود تجویزی است که در آن فرد مبتلا به میگرن از یک دستگاه استفاده میکند که مقادیر کمی تحریک الکتریکی را به عصب واگ منتقل میکند، که از پایه جمجمه به شکم میرود. کاربران دستگاه را روی عصب در کنار گردن قرار می دهند.
مطالعه ای که در ژوئیه 2020 توسط مجله Neurologist منتشر شد نشان داد که VNS ظرف دو ساعت پس از شروع حمله میگرنی تسکین درد را ارائه می دهد، و تقریباً 30 درصد از کاربران کاملاً دردشان از بین رفت.
اگر مشکوک به میگرن باشم باید به چه دکتری مراجعه کنم؟
پزشکان مهارت ها و دانش لازم برای تشخیص میگرن و شروع گزینه های درمانی را دارند. سابقه خانوادگی یک عامل مهم است: بیماری میگرن ارثی است، که می تواند سرنخ هایی را به پزشک شما بدهد که به تشخیص کمک می کند. با این حال، کسی که احساس میکند پزشکش علائم او را درمان نکرده است، میتواند به یک متخصص مغز و اعصاب ارجاع داده شود. متخصصان مغز و اعصاب به عنوان بخشی از دوره رزیدنتی خود در زمینه مدیریت میگرن آموزش می بینند.
انستیتو سلامت مغز دانا با ارائه بهروزترین و موثرترین تکنیک ها میتواند به شما در بهبود سردردهای میگرنی کمک کند. برای اطلاعات بیشتر با کارشناسان تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توانبخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روانشناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.