نارکولپسی یک اختلال خواب است که با خواب آلودگی بیش از حد در روز (EDS) مشخص می شود. که می تواند پیامدهای قابل توجهی برای سلامتی برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان ایجاد کند. هر دو نوع نارکولپسی، معروف به نارکولپسی نوع 1 (NT1) و نوع 2 (NT2)، نادر هستند. بر اساس اکثر برآوردها، هر دو نوع روی هم کمتر از 100 نفر در هر 100،000 را تحت تأثیر قرار می دهد. به عنوان یک اختلال غیر معمول، نارکولپسی ممکن است بلافاصله شناسایی یا مشکوک نشود. به همین دلیل است که تصور می شود بسیاری از موارد تشخیص داده نمی شوند. یا تنها سالها پس از شروع علائم تشخیص داده می شوند. متأسفانه، تشخیص دیرهنگام می تواند از درمان بیماران جلوگیری کند که می تواند ایمنی و کیفیت زندگی آنها را بهبود بخشد.
تشخیص نارکولپسی یک فرآیند چند مرحله ای است که توسط پزشک هدایت می شود. و اغلب شامل آزمایش های مختلف پزشکی و مطالعات خواب است. درک این فرایند می تواند به افراد مبتلا به علائم نارکولپسی کمک کند تا با پزشک خود کار کنند و بدانند در طول ملاقات ها و آزمایش ها چه انتظاری دارند.
چه کسی نارکولپسی را تشخیص می دهد؟
هر کسی که نگران خواب آلودگی بیش از حد در روز (EDS) یا نارکولپسی است، باید با پزشک صحبت کند. این اولین تماس می تواند فرایند تشخیص را آغاز کند که شامل چندین مرحله است. در ابتدا، پزشک باید در مورد علائم شما اطلاعات بیشتری کسب کند. سابقه سلامتی شما را بررسی کند و یک معاینه فیزیکی اولیه انجام دهد.
برای درک بهتر علائم، پزشک ممکن است سوالات زیر را بپرسد:
- به طور معمول شب چقدر می خوابید؟
- برای خوابیدن در شب مشکل دارید؟
- اغلب در طول شب بیدار می شوید؟
- در طول روز احساس خواب آلودگی می کنید و/یا چرت می زنید؟
- در طول دو هفته گذشته، چند وقت است که قصد نداشته اید به خواب رفته باشید؟
- روز هنگام بدون اخطار به خواب می روید؟
- خواب آلودگی روزانه بر تمرکز شما در مدرسه یا محل کار یا هنگام رانندگی تأثیر می گذارد؟
- هنگام بیدار شدن از خواب احساس سرزندگی می کنید؟ هنگام بیدار شدن از خواب؟
- آیا هنگام چرت زدن خواب می بینید؟
- آخر هفته ها بیشتر از روزهای هفته می خوابید؟
- آیا هنگام خواب یا بیدار شدن دچار فلج موقت یا توهم می شوید؟
- تا به حال از دست دادن مختصر و ناگهانی تن ماهیچه یا کنترل عضلات (علامتی به نام کاتاپلکسی) را تجربه کرده اید؟
- هنگام خواب با صدای بلند خروپف می کنید یا صدای خفگی یا خفگی ایجاد می کنید؟
پرسشنامه ها و اقدامات لازم
پزشک ممکن است از شما بخواهد یک آزمایش کوتاه به نام مقیاس خواب Epworth (ESS) انجام دهید. پاسخ های ذهنی شما به این سوالات نظرسنجی به پزشک کمک می کند تا میزان خواب آلودگی شما را تعیین کند. ممکن است از شما خواسته شود که یک گزارش خواب، به مدت یک هفته یا بیشتر تکمیل کنید. یکی دیگر از روش های اندازه گیری خواب استفاده از اتیگرافی است. دستگاهی شبیه ساعت است که از ردیاب برای نظارت بر حرکت شما استفاده می کند.
در حالی که همه این اطلاعات می توانند ضروری باشند، نارکولپسی تنها بر اساس علائم تشخیص داده نمی شود. در عوض، آزمایشهای دیگری باید انجام شود تا سایر علل احتمالی علائم را تایید کرده و تشخیص نارکولپسی را تأیید کند.
آزمایش های کلینیکی کمک کننده در تشخیص
اگر پزشک شما مشکوک است که شما ممکن است نارکولپسی یا اختلال خواب دیگری داشته باشید. معمول است که آنها دو مطالعه تخصصی خواب را توصیه کنند:
- پلی سومنوگرافی :(PSG) تنفس، حرکت چشم، حرکت ماهیچه ها و فعالیت مغزی شما را دنبال می کند. و معمولاً یک شب در کلینیک خواب انجام می شود. PSG مراحل خواب و بیداری شما را ثبت می کند. و همچنین می تواند وجود اختلالات دیگری مانند آپنه خواب را آشکار کند.
- آزمون تاخیر چند خواب : (MSLT) معمولاً صبح بلافاصله پس از PSG انجام می شود. در طول این آزمایش، شما به سنسورهای مورد استفاده در PSG متصل می شوید. در پنج فواصل جداگانه، به شما دستور داده می شود که سعی کنید بخوابید. و MSLT میزان خواب سریع و خواب سریع حرکتی سریع چشم (REM) را اندازه گیری می کند.
PSG و MSLT آزمایش های پیچیده ای هستند که در کلینیک تخصصی خواب انجام می شوند. آزمایش در خانه گزینه ای برای نارکولپسی نیست زیرا نظارت لازم بر فعالیت مغز را ندارد.
آیا تشخیص نارکولپسی در کودکان، نوجوانان و بزرگسالان به همین روش است؟
از مراحل تشخیص و معیارهای مشابه برای نارکولپسی برای کودکان، نوجوانان و بزرگسالان استفاده می شود. با این حال، هنگام ارزیابی بیماران جوانتر، ممکن است ملاحظات خاصی وجود داشته باشد:
- EDS در کودکان ممکن است به صورت تحریک پذیری یا بیش فعالی ظاهر شود. که باعث می شود نارکولپسی به عنوان اختلال نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) یا اختلال رفتاری دیگر تشخیص داده نشود.
- کاتاپلکسی ممکن است با حرکات ظریف تر در کودکان شروع شود. از جمله مواردی که فقط صورت را درگیر می کند. اینها ممکن است به طور کامل نادیده گرفته شوند یا به عنوان تیک صورت اشتباه تشخیص داده شوند.
- مشارکت والدین در فرایند تشخیص غالباً ضروری است. مخصوصاً برای کودکان کوچکتر که ممکن است برای بازگو کردن عادات خواب خود یا بیان علایمی مانند فلج خواب یا توهم تلاش کنند.
- MLST به طور خاص برای جوانان تأیید نشده است. و برخی از نوجوانان مبتلا به نارکولپسی ممکن است در آزمایش اولیه نتایج طبیعی داشته باشند.
در مورد تشخیص نارکولپسی چه سوالاتی می توانید از پزشک خود بپرسید؟
اگر قصد دارید در مورد نارکولپسی با پزشک خود صحبت کنید، آماده بودن برای قرار ملاقات شما کمک می کند. آماده باشید تا علائم خود و مدت زمانی که آنها را دارید را با دقت شرح دهید. همچنین ممکن است از آوردن لیستی از سوالات بهره مند شوید. نمونه سوالات احتمالی عبارتند از:
- آیا علائم من با نارکولپسی سازگار است؟
- چه چیز دیگری می تواند باعث علائم من شود؟
- چه آزمایشاتی را برای تعیین علت علائم من توصیه می کنید؟
- آیا دستورالعمل خاصی برای آماده شدن برای آزمایش هایی که توصیه می کنید وجود دارد؟
- چه زمانی نتایج آن آزمایشات در دسترس خواهد بود؟
- آیا اقدامی برای بهبود علائم در این بین وجود دارد؟
- آیا ملاقات با متخصص خواب یا نوع دیگری از پزشکان مفید خواهد بود؟
تشخیص نارکولپسی را چه اختلالاتی می توان تقلید کرد؟
تشخیص نارکولپسی دشوار است زیرا سایر شرایط می توانند علائم آن را تقلید کنند.
کم خوابی می تواند باعث خواب آلودگی بیش از حد در طول روز شود. و تقریباً یک سوم آمریکایی ها به اندازه کافی نمی خوابند. اختلالات خواب مانند بی خوابی و آپنه خواب، و چندین بیماری عصبی و سلامت روانی نیز می توانند باعث EDS شوند.
اگرچه کاتاپلکسی بسیار مختص NT1 است، اما ممکن است به اشتباه تشنج یا سکته مغزی شناخته شود. علائم دیگر مانند فلج خواب و توهم می تواند مستقل از نارکولپسی و علائم سایر اختلالات نیز رخ دهد.
بر خلاف NT1، که با آزمایش سطح هیپوکرتین CSF قابل شناسایی است. هیچ آزمایش یا نشانگر بیولوژیکی قطعی برای NT2 وجود ندارد. از آنجا که علائم آن با علائم اختلالات دیگر مانند پرخوابی ایدیوپاتیک و سندرم خواب ناکافی همپوشانی دارد. پزشکان اغلب مجبورند برای تشخیص افتراقی از قضاوت دقیق استفاده کنند.
واحد خواب انیستیتو سلامت مغز دانا، با متخصصین توانمند و تجهیزات پیشرفته جهت غربالگری مشکلات خواب و درمان مشکلات مربوط به سالمندی آماده ارائه خدمات می باشد.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.