موسیقی، مانند ریاضیات، یک زبان جهانی است. ما می‌توانیم با دمیدن در ترومپت یا لمس ملایم انگشتان روی صفحه کلید، احساسات و مضامین مختلفی که اعماق روح ما را لمس میکنند، به اشتراک بگذاریم. نوازندگان (چه حرفه ای و چه آماتور) نه تنها فرصت برقراری ارتباط جهانی را دارند بلکه برای بهبود سلامت مغز خود نیز تلاش میکنند.
ارتباط مغز و موسیقی
کارشناسان در تلاشند تا بفهمند مغز ما چگونه می تواند موسیقی بشنود و بنوازد. یک سیستم، ارتعاشاتی را که در هوا حرکت می کند و به نوعی داخل کانال گوش قرار می گیرد، برای ما معنی دار میکند. این ارتعاشات پرده گوش را قلقلک می دهد و به سیگنال الکتریکی منتقل می شود که از طریق عصب شنوایی به ساقه مغز می رسد و در آنجا دوباره به چیزی که ما به عنوان موسیقی درک می کنیم تبدیل می شود.
محققان در دانشگاه جان هاپکینز از ده ها نوازنده جاز و رپر خواسته اند در حالی که در داخل یک دستگاه fMRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی عملکردی) دراز کشیده اند، موسیقی بداهه بنوازند تا تماشا کنند و ببینند کدام نواحی از مغزشان روشن می شود. ممکن است از آن آگاه نباشید، اما مشخص شده مغز شما باید محاسبات زیادی را انجام دهد تا موسیقی را بفهمد.
مغزتان به پنج دلیل از شما برای موسیقی نواختن تشکر می کند:
1. آموزش موسیقی باعث افزایش انعطاف پذیری عصبی می شود.
نوروپلاستیسیته توانایی مغز برای تغییر در طول زندگی است. اصل هب (نورون هایی که با هم موزون میشوند) زیربنای آن است. هرچه بیشتر در هر فعالیتی شرکت کنید، نورون ها به طور مداوم با هم شلیک می کنند. که منجر به اتصالات قوی تر می شود. چیزی که در مورد آموزش موسیقی منحصر به فرد است، ظرفیت آن برای ایجاد تغییرات نوروپلاستیک در تمام نواحی مغز است.
موسیقی چگونه نواحی مختلف مغز را درگیر میکند؟
شما از لوب اکسیپیتال خود برای خواندن و تفسیر زیر و بم بودن و ریتم استفاده می کنید. لوب تمپورال شما برای پردازش صدا عمل میکند. لوب فرونتال برای توجه به موسیقی و جلوگیری از حواس پرتی ها فعال میشود.همچنین لوب فرونتال برای به یادآوری آنچه میخواهید بنوازید ضروری است. و لوب پریتال شما برای ادغام تمام اطلاعات حسی ورودی فعالیت میکند.
2. یادگرفتن موسیقی باعث بهبود توانایی های شناختی می شود.
مطالعات نشان داده اند که یادگیری موسیقی توانایی های شناختی (مانند حافظه کاری، توجه و بازداری) را در طول زندگی ما بهبود می بخشد. این امر با آموزش موسیقی کوتاه مدت و بلند مدت نشان داده شده است. از آنجایی که نواختن یک ساز به درگیری نواحی مختلف مغز نیاز دارد، انواع ارتباطات عصبی را تقویت می کند. این امکان افزایش کارایی سیگنال را فراهم می کند (یعنی سرعت ارتباط نورون ها با یکدیگر در سراسر مغز). به همین دلیل است که ممکن است نوازندگان در کارهای شناختی بهتر از غیر موسیقیدانان عمل کنند.
3. فراگیری موسیقی میتواند باعث بهبود فرآیند پیری مغز شود.
مطالعات نشان می دهد که نوازندگان در طول فرآیند پیری توانایی های شناختی خود را بهتر حفظ کرده‌اند. این شامل وظایفی است که شامل عملکرد اجرایی و حافظه کوتاه مدت است. نوازندگان قدیمی مزایای دیگری نیز دارند. یک مطالعه نشان داد که توانایی فیلتر کردن محرک‌های محیطی نامربوط (به عنوان مثال، تمرکز) در نوازندگان مسن‌تر بیشتر حفظ شده بود. و فعالیت مغز آنها این مزیت را منعکس می‌کرد. یکی مطالعه دیگر نشان داده است که نوازندگان مسن‌تر قادر به شنیدن واضح‌تر در حضور نویز پس‌زمینه هستند. و مزایای آموزش بلند مدت و کوتاه مدت وجود دارد.
4. یادگیری موسیقی برای سلامت جسمی و روانی مفید است.
یک مطالعه جدید نشان داده است که اجرای موسیقی گروهی از راه های بالقوه برای حفظ سلامت جسمی و روانی است. به عنوان مثال، کاهش خطر زوال عقل با نواختن آلات موسیقی مرتبط است. مطالعات دیگر نشان داده اند که نواختن کیبورد و درام می تواند مهارت های حرکتی کلی و جزئی ظریف را در بیماران سکته مغزی بهبود بخشد. این مزایا با افزایش فعالیت مغز و بهبود اتصال و عملکرد نواحی مغز که مسئول کنترل حرکت هستند، همراه بود.
یک مطالعه جدیدتر حتی نشان داده است که آهنگسازی در تغییر بیان ژن درگیر در پاسخ به استرس موثر است. اگرچه تحقیقات بیشتری در این زمینه باید انجام شود، به نظر می رسد که آهنگ سازی و آموختن موسیقی برای سلامت جسمی و روانی مفید است.
5. آموزش موسیقی یک فعالیت با ارزش است.
مهمتر از همه، آهنگسازی چیزی است که بیشتر مردم از آن لذت می برند. اگر یک فعالیت ذاتاً پاداش و انگیزه داشته باشد، مغز شما برای یادگیری آن استعداد بیشتری دارد. مطالعات نشان داده است که گوش دادن به موسیقی به خودی خود یک تجربه ارزشمند است و ساختارهای مغزی درگیر در پردازش پاداش، از جمله هسته اکومبنس، هیپوتالاموس و اینسولا را فعال می کند.
دانشمندان حتی با استفاده از تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یا TMS احساس پاداش در مغز با موسیقی را مورد بررسی قرار داده اند. فعال کردن یا مهار این نواحی مغز شواهدی را نشان می دهد که این مدارها در لذت و انگیزه موسیقی دخیل هستند. علاوه بر این، یک مطالعه جدید نشان داده است که قرار دادن موش‌ها در معرض موسیقی ملودیک، دوپامین و سروتونین را در قسمت جلوی مغز افزایش می‌دهد. که با احساس لذت و پاداش مرتبط است.
خلاصه
به طور خلاصه، نواختن موسیقی واقعاً یک تمرین تمام عیار برای مغز است. اگرچه به نظر می رسد کسانی که یادگرفتن موسیقی را از سنین پایین شروع می کنند بیشترین بهره را از خاصیت نوروپلاستیک مغز میبرند، اما تحقیقات نشان می دهد که برای یادگیری نواختن ساز هیچ وقت دیر نیست. تحقیقات بیشتری برای درک کاملتر تأثیر یادگیری موسیقی بر مغز در طول زندگی مورد نیاز است. این چیزی است که مؤسسه ملی بهداشت به رسمیت شناخته است.
منابع:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5618809/
https://www.hopkinsmedicine.org/health/wellness-and-prevention/keep-your-brain-young-with-music#:~:text=If%20you%20want%20to%20keep,%2C%20mental%20alertness%2C%20and%20memory.
https://www.health.harvard.edu/blog/why-is-music-good-for-the-brain-2020100721062
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.