زنان بیشتر از مردان دچار بی خوابی می شوند. بی خوابی در زنان و خواب ضعیف می تواند باعث خواب آلودگی در طول روز شود. درنتیجه به طیف وسیعی از شرایطی که بر سلامت جسمی و روانی تأثیر می گذارد، منجرشود.
هیچ عامل واحدی تفاوت بی خوابی بین مردان و زنان را توضیح نمی دهد. در عوض، چندین عنصر مختلف با هم ترکیب می شوند تا چالش های خواب را برای زنان افزایش دهند. آگاهی از این علل بالقوه می تواند به زنان در رفع مشکلات خواب توسط پزشک کمک کند تا بتوانند بهتر بخوابند.
در این مقاله می خوانیم:
- آیا بی خوابی در زنان شایع تر است؟
- اگر پاسخ به سوال اول مثبت هست، چرا شایع تر است؟
- هورمون ها چگونه بر خواب تأثیر می گذارند؟
- دلایل مشکلات خواب در زنان چیست؟
- چگونه زنان می توانند خواب بهتری داشته باشند؟
آیا بی خوابی در زنان شایع تر است؟
بی خوابی به طور قابل توجهی در زنان بیشتر از مردان شایع است. در مطالعات متعدد نرخ بی خوابی بیشتری در زنان مشاهده شده است. و برخی برآوردها خطر بی خوابی در طول عمر را 40 درصد در زنان بیشتر می دانند.
همچنین ممکن است زنان بی خوابی را متفاوت از مردان تجربه کنند. به عنوان مثال، در بزرگسالان مسن تر، زنان بیشتر در معرض علائم متعدد بی خوابی قرار می گیرند، در مقایسه با مردانی که اغلب تنها یک علامت را گزارش می کنند.
به طور کلی، معمول است که زنان از مشکلات خواب رنج می برند. در تحقیقی که توسط بنیاد ملی خواب انجام شد، 67 درصد از زنان گفتند که مشکل خواب دارند. و نیز اعلام کردند حداقل چند شب در ماه گذشته و 46٪ تقریباً هر شب با مشکل خواب روبرو بودند.
چرا بی خوابی در زنان شایع تر است؟
در مورد اینکه چرا بی خوابی بیشتر در زنان شایع است، اجماع روشنی وجود ندارد. محققان معتقدند که ممکن است به دلیل ترکیبی از عناصر، از جمله تفاوت جنسیتی و عوامل مستقل باشد.
تفاوت های جنسی در خواب به بیولوژی مربوط می شود. تفاوت در تولید هورمون و ریتم شبانه روزی بین مردان و زنان از آن جمله اند. تفاوتهای جنسیتی نیز ممکن است ناشی از تفاوتهای اجتماعی و فرهنگی باشد که بر خواب تأثیر می گذارد. سایر عوامل موثر بر خواب، مانند استعدادها برای برخی مسائل مربوط به سلامت جسمی یا روانی، نیز ممکن است به افزایش نرخ بی خوابی زنان منجر شود. همه این عوامل ممکن است در احتمال بیشتر بودن مشکلات خواب زنان نقش داشته باشد.
هورمون ها چگونه بر خواب تأثیر می گذارند؟
پیام رسان های شیمیایی بدن هورمون ها هستند. هورمون ها نقش اساسی در عملکرد تقریباً همه سیستم های بدن ایفا می کنند. هورمون ها می توانند به طور مستقیم بر خواب تأثیر بگذارند. یا بر اساس چگونگی تغییر جنبه های دیگر سلامتی، تأثیرات غیرمستقیمی داشته باشند .
تفاوتهای هورمونی، محرک اصلی الگوهای متمایز خواب در زنان از جمله میزان بی خوابی بیشتر است. تولید هورمون، هر چند، پویا است و در طول زندگی یک زن و در طول چرخه قاعدگی ماهانه او تغییر می کند. بخش های زیر نحوه تغییرات هورمونی و تأثیر آن بر خواب را مرور می کند.
علائم تغییرات هورمونی
نشانه‌هایی از تغییرات هورمونی که اکثر خانمها حداقل یک یا چند مورد از آنها را گزارش کرده‌اند.
- حالت نفخ
- سینه‌های متورم
- اسهال یا یبوست
- کلافگی
- سردرد
- گرفتگی عضلانی
- حساسیت زیاد به نور یا صدا
- استرس و احساس غم
- کاهش تمرکز و حافظه
- تغییر در میل جنسی
- اختلال خواب در پریود (خواب زیاد یا کم)
- تغییر اشتها
چنین علائمی معمولا یک هفته یا 10 روز قبل از پریود شروع شده و به طور نرمال چند ساعت یا چند روز بعد از پریود از بین می‌روند. البته این موضوع در برخی خانمها متفاوت است.
شروع قاعدگی
دختران اولین قاعدگی خود را معمولا در سن متوسط 13 سالگی تجربه می کنند. در دوران بلوغ مجموعه وسیع تری از تغییرات فیزیکی شامل افزایش تولید هورمون های جنسی مانند استروژن رخ میدهد.
تحقیقات نشان می دهد که افزایش خطر بی خوابی با شروع قاعدگی شروع می شود. توضیح دقیق این مورد ناشناخته است، اما ممکن است به چگونگی تأثیر هورمونهای جنسی بر چرخه خواب و بیداری و سایر سیستمهای اساسی بدن مرتبط باشد. علاوه بر این، شواهد نشان می دهد دختران در دوران بلوغ بیشتر در معرض ابتلا به افسردگی هستند. افسردگی یک وضعیت سلامت روانی است که اغلب با مشکلات خواب مرتبط است.
در طول چرخه قاعدگی
مراحل چرخه قاعدگی ماهانه ناشی از تغییر در تولید هورمون است. افزایش و کاهش سطح استروژن و پروژسترون می تواند تغییرات جسمی و احساسی را در طول هر ماه ایجاد کند. اگرچه این تغییرات ممکن است بر هر زنی متفاوت تأثیر بگذارد.
سطح این هورمونها در روزهای منتهی به هر دوره به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. و باعث می شود حدود 90 درصد از زنان تغییرات جسمی یا خلقی از جمله اختلالات خواب را تجربه کنند. نوسان سطح هورمون ها می تواند مراحل خواب زنان را در طول شب تغییر دهد ، که در مجموع به عنوان معماری خواب او شناخته می شود.
سندرم پیش از قاعدگی و بی خوابی در زنان
علائم مشابه بی خوابی زنان مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) شایع است. شرایطی که شامل تغییرات قابل توجه و مخرب قبل از قاعدگی می شود. زنان مبتلا به PMS کیفیت خواب ضعیف تری را تجربه می کنند .
اختلال دیسفوریک پیش از قاعدگی (PMDD) یک شکل شدیدتر از PMS است. این اختلال اغلب مشکلات خواب شدیدتری را شامل می شود. حدود 70 درصد از زنان مبتلا به PMDD علائم بی خوابی را قبل از قاعدگی گزارش می کنند.
در دوران بارداری
تغییرات هورمونی قابل توجهی که در دوران بارداری و بعد از آن رخ می دهد می تواند بر خواب تأثیر بگذارد. در دوران بارداری، یک زن دیگر نوسانات ماهانه مشابه با چرخه قاعدگی را تجربه نمی کند. اما تغییرات عمده هورمونی که در سه ماهه اول شروع می شود می تواند باعث خستگی ، حالت تهوع صبحگاهی ، افزایش وزن و طیف وسیعی از تغییرات جسمی و روحی دیگر شود. نوسانات مداوم هورمونی در دوران بارداری می تواند چرخه خواب و بیداری را مختل کند .و بسیاری از زنان مشکلات خواب را در سه ماهه سوم بارداری بدترین مشکلات می دانند.
در 24 ساعت اول پس از زایمان، زنان تغییرات هورمونی قابل توجهی را تجربه می کنند. زیرا سطح استروژن و پروژسترون به سرعت به سطح قبل از بارداری کاهش می یابد. اثرات جسمی و روحی در این دوره پس از زایمان ممکن است باعث ایجاد مشکل در خواب یا خواب آلودگی در طول روز شود.
یائسگی
زمانی که پریود خانمها به طور دائمی متوقف می شود آنها یائسه شده اند. قبل از دوره یائسگی یک دوره گذار وجود دارد. این دوره شامل تغییرات قابل توجهی در تولید هورمون می شود. به طور متوسط، دوره گذار از اواسط تا اواخر چهل سالگی یک زن شروع می شود و قبل از آخرین دوره پریود، حدود چهار سال طول می کشد.
مشکلات خواب به عنوان یکی از علائم اصلی یائسگی در نظر گرفته می شود. تخمین زده می شود که 38-60 درصد از خانم ها در طول این مدت علائم مشابه بی خوابی را نشان می دهند.
گرگرفتگی و تعریق شبانه در زنان و بی خوابی
کاهش یا نوسان سطح هورمونهای جنسی می تواند خواب را از راه های مختلف مختل کند. به عنوان مثال، تغییرات هورمونی می تواند باعث گرگرفتگی و تعریق شبانه شود. گرگرفتگی و تعریق شبانه یکی دیگر از علائم اصلی دوران یائسگی که 85 درصد از زنان را تحت تاثیر قرار می دهد . زنانی که عرق شبانه مکرر دارند ممکن است دچار اختلال بیشتر در خواب شده و مشکل بیشتری در به خواب رفتن داشته باشند.
تغییرات هورمونی مرتبط با افزایش سن و یائسگی نیز ممکن است با تغییر ریتم های شبانه روزی و سیستم بدن برای تنظیم درجه حرارت در چرخه طبیعی خواب و بیداری بر خواب تأثیر بگذارد. تلاقی این تغییرات هورمونی با عوامل دیگر، از جمله سطح بالاتری از اختلالات خلقی و بیماریهای جسمی، احتمالاً به مشکلات خواب در زنان مسن دامن میزند.
در قسمت دوم این مقاله با دلایل مشکلات خواب و راه کارها با ما همراه باشید.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.