محققان با استفاده از MRI و براساس یک مطالعه منتشر شده در مجله Radiology، دریافته اند که تجمع آهن در لایه بیرونی مغز با وخامت شناختی در افراد مبتلا به آلزایمر همراه است. بیماری آلزایمر نوعی پیشروی زوال عقل است که باعث اختلال در حافظه و عملکردهای دیگر مغز می شود. هیچ درمان قطعی برای این اختلال وجود ندارد، اگرچه تصور می شود برخی از درمان ها سرعت پیشرفت را کاهش می دهند.
تحقیقات قبلی میزان غیر طبیعی آهن در مغز را با بیماری آلزایمر مرتبط کرده است. رسوب آهن با آمیلوئید بتا، پروتئینی که در مغز افراد مبتلا به آلزایمر وجود دارد، در ارتباط است که پلاک هایی بین نورون ها تجمع می یابد و عملکرد سلول را مختل می کند. همچنین یک ارتباط بین آهن و neurofibrillary tangles، تجمع غیر طبیعی پروتئینی به نام تائو وجود دارد که درون سلول های عصبی اتفاق می افتد. این اختلال در سیستم حمل و نقل نورون به ارتباط بین نورون ها آسیب می رساند و این ارتباطات را مسدود می کند.
مشخص است که ساختارهای خاکستری عمیق در بیماران مبتلا به آلزایمر حاوی غلظت آهن بیشتری در مغز هستند. اطلاعات کمتری در مورد نئوکورتکس، که با زبان، اندیشه آگاهانه و سایر کارکردهای مهم درگیر است، شناخته شده است. نئوکورتکس برای ارزیابی توسط MRI چالش برانگیز است، زیرا آناتومی این ناحیه باعث می شود MRI مستعد تحریف، مشکل در سیگنال و نویز شود.
“بهترین راه حل برای به حداقل رساندن این مشکلات، استفاده از اسکنهای با وضوح بسیار بالا است”
“با این وجود، در شرایط بالینی، زمان اسکن یک عامل محدود کننده است، و باید یک راه حل برای آن یافت.”
برای مطالعه جدید، دکتر اشمیت و همکارانش رویکردی را با استفاده از اسکنر MRI 3T ایجاد کردند که اجازه می داد تا بهترین راه حل بین وضوح و زمان اسکن، به همراه پردازش پس از عمل، برای تأثیرگذاری بر تغییرات ایجاد شده، ایجاد شود.
آنها در 100 فرد مبتلا به آلزایمر و 100 کنترل سالم از سیستم MRI برای بررسی سطح پایه آهن مغز استفاده کردند. از 100 شرکت کننده مبتلا به آلزایمر، 56 نفر آزمایش عصبی روانشناختی و MRI مغزی را با میانگین پیگیری 17 ماه انجام دادند.
این تکنیک محققان را قادر به ایجاد نقشه ای از آهن موجود در مغز می سازد که تعیین سطح آهن در قسمت هایی از مغز مانند لوب های تمپورال، یا نواحی مغز در لوب های پس سری در پشت سر، فراهم می آورد.
“ما نشانه هایی از رسوب بیشتر آهن را در ماده خاکستری عمیق و کل نئوکورتکس، و به صورت منطقه ای در لوب های تمپورال و پس سری، در بیماران مبتلا به آلزایمر در مقایسه با افراد سالم مشاهده کردیم.”
تجمع آهن مغز مستقل از کاهش حجم مغز در زوال عقل همراه بود. تغییرات سطح آهن به مرور زمان در لوبهای تمپورال با کاهش شناختی افراد مبتلا به آلزایمر ارتباط دارد.
دکتر Schmidt اظهار داشت: “این نتایج با توجه به اینکه غلظت بالای آهن باعث افزایش رسوب آمیلوئید بتا و سمیت عصبی در بیماری آلزایمر می شود، قابل توجه است.”
نتایج حاکی از نقش احتمالی در درمان بیماری آلزایمر توسط داروهای کاهش دهنده بار آهن در مغز است. این نوع داروها می توانند آهن اضافی بدن را از بین ببرند.
“مطالعه ما از فرضیه هموستاز آهن مختل شده در بیماری آلزایمر پشتیبانی می کند و نشان می دهد که استفاده از کلسترول های آهن در آزمایشات بالینی می تواند یک هدف درمانی امیدوار کننده باشد.” “نقشه برداری مبتنی بر MRI می تواند به عنوان یک نشانگر پیش بینی کننده بیماری آلزایمر و ابزاری برای نظارت بر پاسخ درمانی استفاده شود.”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
“Cross-sectional and Longitudinal Assessment of Brain Iron Level in Alzheimer Disease using 3-T MRI” by Anna Damulina, Lukas Pirpamer, Martin Soellradl, Maximilian Sackl, Christian Tinauer, Edith Hofer, Christian Enzinger, Benno Gesierich, Marco Duering, Stefan Ropele, Reinhold Schmidt, Christian Langkammer
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.