هورمون ها عامل اصلی تفاوت خواب بین زنان و مردان هستند. تغییرات در تولید هورمون در مراحل مختلف زندگی زنان می تواند مشکلات خواب قابل توجهی ایجاد کند.
چرخه قاعدگی:
- با شروع دوران بلوغ، چرخه قاعدگی ماهانه شامل تغییرات عمده ای در تولید هورمون ها، به ویژه استروژن و پروژسترون است. افت سطح این هورمون ها قبل از شروع قاعدگی زنان می تواند اثرات جسمی و روحی از جمله اختلال در خواب داشته باشد. هنگامی که این اثرات بسیار مخرب هستند، ممکن است زن مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و زمانی که علائم شدیدتر باشد، اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) تشخیص داده شود. مشکلات خواب قابل توجه در PMS و PMDD رایج است.
بارداری:
- هنگامی که یک زن باردار است، تغییرات هورمونی مشخصی را تجربه می کند. که اغلب با خواب تداخل می کند. این تغییرات ممکن است بر زمان خواب و معماری خواب تأثیر بگذارد. تغییرات هورمونی در سه ماهه اول شروع می شود. اما بسیاری از زنان باردار گزارش می دهند که در سه ماهه سوم بدتر می خوابند. به طور کلی، اعتقاد بر این است که نزدیک به 50٪ از زنان باردار علائمی شبیه بی خوابی را تجربه می کنند. و مشکلات خواب ممکن است در طول دوره پس از زایمان ادامه داشته باشد.
یائسگی:
- یائسگی زمانی اتفاق می‌افتد که قاعدگی یک زن برای همیشه متوقف می‌شود. و شامل تغییرات اساسی در تولید هورمون می‌شود. این تغییرات در واقع چند سال قبل از یائسگی در طی یک دوره انتقالی به نام پیش یائسگی شروع می شود. مشکلات خواب در دوران پیش از یائسگی و یائسگی بسیار رایج است. و به دلیل تغییرات هورمونی در ریتم شبانه روزی و همچنین گرگرفتگی آزاردهنده و تعریق شبانه رخ می دهد. که 85 درصد از زنان را در این دوران تحت تاثیر قرار می دهد.
تغییرات هورمونی مرتبط با سن بر مردان نیز تأثیر می گذارد. و ممکن است بر خواب آنها تأثیر بگذارد. در مردان مسن، تولید هورمون رشد کاهش می‌یابد. در حالی که سطح کورتیزول، هورمون مرتبط با استرس، تمایل به افزایش دارد. تغییر سطح این هورمون ها می تواند به دلیل خواب ضعیف رخ دهد. اما ممکن است به افزایش بیداری و کاهش کیفیت خواب نیز کمک کند.
افزایش سن در مردان می تواند شامل کاهش سطح تستوسترون موجود باشد. برخی از مطالعات نشان داده اند که تستوسترون پایین با خواب بدتر و مشکلات بیشتر با آپنه انسدادی خواب (OSA)، یک اختلال تنفسی مرتبط است. شواهد نشان می دهد که یک رابطه پیچیده شامل چاقی، خواب و هورمون های مردانه وجود دارد. اما تحقیقات بیشتری برای روشن شدن ارتباط بین تستوسترون و خواب مورد نیاز است.
سایر مسائل بهداشتی
خواب می تواند به دلیل مشکلات سلامت زمینه ای مختل شود. که بسیاری از آنها به طور یکسان بر مردان و زنان تأثیر نمی گذارند.
مردان نرخ بالاتری از بیماری های قلبی عروقی و مشکلات مزمن ریوی دارند. که هر دو می توانند بر خواب تأثیر منفی بگذارند. مصرف بیش از حد الکل در مردان شایع تر است. و الکل می تواند در ساختار خواب اختلال ایجاد کند. و کیفیت خواب را کاهش دهد .
زنان بیشتر از مردان به افسردگی و اضطراب مبتلا می شوند. شرایط سلامت روانی که اغلب به مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب کمک می کند. تکرر ادرار در شب که به عنوان شب ادراری شناخته می شود. می تواند خواب را مختل کند. و بیش از 75 درصد از زنان بالای 40 سال را تحت تأثیر قرار می دهد . که اغلب به دلیل ارتباط با نرخ بالاتر بی اختیاری و مثانه بیش فعال در زنان است. زنان بیشتر احتمال دارد که سوزش سر دل و رفلاکس اسید معده را تجربه کنند که می تواند خواب کلی را بدتر کند .
هنجارهای اجتماعی و فرهنگی
تأثیرات مبتنی بر جنسیت بر خواب با هنجارهای اجتماعی و فرهنگی که تأثیرات نابرابر بر زنان و مردان دارد، پیوند نزدیکی دارد. از آنجایی که این هنجارها پیچیده هستند، ممکن است خواب را به روش های چند وجهی که برای همه افراد یکسان نیست، درگیر کنند.
مراقبت نمونه بارز یک عامل مبتنی بر جنسیت است که بر خواب تأثیر می گذارد. زنان به طور نامتناسبی به عنوان مراقب غیررسمی خدمت می کنند. این مراقبت ها برای سالمندان، کودکان خردسال یا اعضای بیمار خانواده توسط زنان صورت میگیرد. مراقبان وقفه های خواب و همچنین استرس کلی را افزایش می دهند که می تواند خواب را بدتر کند.
هنجارهای جنسیتی در فرصت های شغلی، برنامه های کاری و تقسیم وظایف خانوار نقش دارند. در بیشتر موارد، محققان دریافته‌اند که این هنجارها فشار بیشتری بر زنان وارد می‌کند. و بر الگوی خواب و بهداشت خواب آنها تأثیر می‌گذارد . گفته می شود، این هنجارها می توانند بر مردان نیز تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، برخی از مردان ممکن است فشار فرهنگی زیادی را برای درآمدزا بودن احساس کنند. که منجر به کاهش زمان اختصاص داده شده به خواب می شود.
کدام اختلالات خواب در بین هر جنس شایع تر است؟
بسیاری از اختلالات خواب، از جمله بی خوابی، آپنه خواب، و سندرم پای بیقرار (RLS)، زنان و مردان را با نرخ های متفاوتی تحت تاثیر قرار می دهند.
زنان به طور قابل توجهی بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بی خوابی هستند. در مجموع، خطر بی خوابی در طول زندگی آنها 40 درصد بیشتر است. اعتقاد بر این است که نرخ بالاتر بی خوابی در زنان به عوامل جنسی بستگی دارد.
علاوه بر احتمال بیشتر ابتلا به بی خوابی، زنان معمولاً بی خوابی پیچیده تری دارند. بی خوابی گزارش شده در زنان شامل علائم متعددی است. در حالی که مردان معمولاً تنها یک علامت بی خوابی را گزارش می کنند.
آپنه انسدادی خواب، یک وضعیت خطرناک تنفس ناقص در هنگام خواب، به طور قابل توجهی در مردان شایع تر است. تخمین زده می شود که OSA متوسط تا شدید 13 درصد از مردان و 6 درصد از زنان را در سنین 30 تا 70 سال تحت تأثیر قرار دهد. OSA باعث ایجاد وقفه های مداوم در خواب می شود. و با مشکلات قلبی، افسردگی و سایر مسائل سلامتی مرتبط است.
اعتقاد بر این است که بخشی از تفاوت در شیوع OSA در مردان و زنان به نحوه تشخیص پزشکان مربوط می شود. علائم زنان اغلب به گونه‌ای متفاوت تفسیر می‌شود که منجر به ارجاع کمتر به کلینیک‌های تخصصی خواب می‌شود که در آن OSA معمولاً تشخیص داده می‌شود.
سندرم پای بیقرار، که شامل میل شدید به حرکت اندام ها است. یک اختلال خواب است که در زنان شایع تر است. در دوران بارداری بیشتر اتفاق می افتد که دلیل اصلی افزایش شیوع آن در زنان است.
آیا خواب ضعیف بر زنان و مردان تأثیر متفاوتی دارد؟
کم خوابی عوارض جسمی و روحی دارد. پیامدهای خواب ناکافی برای مردان و زنان مشابه است. و تنها تفاوت های جزئی را منعکس می کند.
در نظرسنجی Sleep In America بنیاد ملی خواب در سال 2007، حدود 80 درصد از زنان گفتند که آن را می‌پذیرند. و زمانی که در طول روز خواب‌آلود هستند، آن را قبول دارند. در عین حال، برخی شواهد نشان می دهد که زنان پس از یک دوره کم خوابی، به سرعت دچار «بدهی خواب» می شوند.
اگر ریتم شبانه روزی آنها با نور روز و شب هماهنگ نباشد، هم مردان و هم زنان می توانند از اثرات منفی جدی رنج ببرند. با این حال، تفاوت در زمان شبانه روزی بین مردان و زنان ممکن است زنان را بیشتر مستعد اثرات جت لگ یا شیفت کاری کند. این ممکن است مطالعاتی را توضیح دهد که خطر بالای حوادث محل کار را در میان زنانی که در شیفت شب کار می کنند، نشان می دهد.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.