COVID-19 بیماری است که می تواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند. اگرچه اکثر افراد مبتلا به عفونت SARS-CoV-2 هیچ علامت مرتبط با سیستم عصبی را تجربه نمی کنند. با این حال COVID-19 می تواند در موارد نادر باعث تشنج شود.
بسیاری از افراد ممکن است علائم کووید-۱۹ خفیف تا متوسط را تا ۲ هفته تجربه کنند. علائم می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. معمولا این بیماری همراه با علائمی شبیه به سرماخوردگی یا آنفولانزا می باشد. با این حال، SARS-CoV-2 می تواند به مغز دسترسی پیدا کند و سیستم عصبی فرد را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین میتواند باعث ایجاد علائم عصبی شود.
تحقیقات نشان می دهد که عوارض عصبی ناشی از COVID-19 می تواند از علائم خفیف مانند سردرد، سرگیجه و از دست دادن بویایی تا عوارض شدیدتر مانند سکته مغزی و تشنج متغیر باشد.
در این مقاله، در مورد ارتباط بین کووید-19 و تشنج بحث می شود. همچنین به خطرات بالقوه ای که کووید-19 برای افراد مبتلا به صرع دارد اشاره می گردد.
آیا افراد مبتلا به صرع بیشتر در معرض خطر ابتلا به کووید-19 هستند؟
هر کسی می تواند به عفونت SARS-CoV-2 و COVID-19 مبتلا شود. برخی از افراد ازجمله افراد مسن، دارای سیستم ایمنی ضعیف، یا افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، بیماری‌های تنفسی مزمن یا سرطان، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به COVID-19 و عوارض بالقوه آن باشند. با این حال، مطالعات نشان می دهد که افراد مبتلا به صرع در معرض خطر بیشتری هستند.
علاوه بر این،اتحادیه بین المللی مقابله با صرع (ILAE) بیان می کند که در حال حاضر هیچ مدرکی مبتنی بر افزایش خطر ابتلا به عفونت SARS-CoV-2 در افراد مبتلا به صرع وجود ندارد. اگر فردی دارای سیستم ایمنی ضعیف یا سایر چالش های پزشکی مداوم نباشد، بعید است که صرع خطر بالابردن عوارض را افزایش دهد. همچنین خاطرنشان می کند که داروهای ضد تشنج خطر عفونت یا عوارض را افزایش نمی دهند.
آیا کووید-۱۹ میتواند باعث تشنج، تحریک یا تشدید تشنج شود؟
ویروس‌های کرونا مانند SARS-CoV-2 به سیستم عصبی حمله می‌کنند. براساس گزارش یک مطالعه، 36.4 درصد از شرکت کنندگان مبتلا به کووید-19 تظاهرات عصبی از جمله تشنج داشتند.
علاوه بر این، ILAE اشاره می کند که در صورت ابتلا به عفونت SARS-CoV-2، خطر بدتر شدن تشنج برای اکثر افراد مبتلا به صرع، هرچند کم، وجود دارد. بنابراین احتمال بروز و یا تشدید تشنج وجود دارد. زیرا ابتلا به کووید-19، به ویژه تب همراه با آن، می تواند بدن را تحت فشار قرار دهد. خطر و دفعات تشنج را نیز افزایش می دهد.
COVID-19 همچنین می تواند علائمی از جمله تب، کمبود خواب و خستگی ایجاد کند. این علائم ممکن است باعث تشنج شود و آنها را طولانی تر و شدیدتر کند. با این حال، یک مطالعه مروری که در سال 2020 انجام شد، نشان می دهد که خطر ابتلا به تشنج های مرتبط با کووید-19 کم است. مگر اینکه فردی به شدت بیمار باشد یا در مرحله پایانی بیماری باشد.
یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که 8-34٪ از بیماران بدحال حملات تشنج دارند. این افراد ممکن است علائم شدیدی مانند سطح اکسیژن پایین در خون، شوک، هیپوگلیسمی، هیپرگلیسمی، عدم تعادل متابولیک و الکترولیت و آسیب چند اندام را تجربه کنند که می تواند باعث تشنج در افراد مبتلا به صرع یا بدون صرع شود.
مطالعه 2021 همچنین نشان می‌دهد که التهاب مغز یا غشاهای اطراف آن که به ترتیب به عنوان آنسفالیت و مننژیت شناخته می‌شوند، شایع‌ترین عارضه عصبی COVID-19 است. دومین علامت شایع این عارضه تشنج است.
آیا افراد مبتلا به صرع باید واکسن را دریافت کنند؟
بیانیه مشترک از ILAE و اداره بین المللی صرع بیان می کند همه افراد مبتلا به صرع باید این واکسن را دریافت کنند. مگرافرادی که به مواد تشکیل دهنده واکسن حساسیت دارند.
در حال حاضر، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد ابتلا به صرع با خطر بالاتر عوارض جانبی بالقوه واکسن COVID-19، از جمله تشنج مرتبط است. در آلمان دریافتند که این واکسن توسط افراد مبتلا به صرع به خوبی تحمل می شود، به طوری که از هر 54 بیمار تنها 2 بیمار عوارض جانبی مرتبط با صرع را تجربه می کنند.
با این حال، مانند هر واکسن دیگری، تب ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی ایجاد شود که می تواند آستانه تشنج را در برخی افراد کاهش دهد. مصرف منظم پاراستامول یا استامینوفن به مدت 48 ساعت پس از واکسن یا در طول مدت تب، باید این خطر را به حداقل برساند.
اکثر متخصصان بهداشت توصیه می کنند که برای افراد مبتلا به صرع، خطر ابتلا به COVID-19 و عوارض بالقوه آن بسیار بیشتر از خطر احتمالی عوارض جانبی واکسن است.
آیا درمان COVID-19 با داروهای صرع تداخل دارد؟
ILAE بیان می کند که هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد داروهای ضد تشنج ممکن است خطر عفونت SARS-CoV-2 یا عوارض احتمالی را افزایش دهند.
در مطالعه 2020 با تاکید بر اهمیت در نظر گرفتن عوارض جانبی بالقوه و تداخلات دارویی در افراد مبتلا به صرع که به عفونت SARS-CoV-2 مبتلا می‌شوند، اکثر دستورالعمل‌ها توصیه می‌کنند که افراد به طور منظم دارو مصرف کنند تا خطر تشدید تشنج را به حداقل برسانند.
تشنج های پس از کووید-19
گاهاً گزارش‌هایی مبنی بر ابتلای افراد به تشنج برای اولین بار پس از بهبودی از COVID-19 گزارش شده است. مطالعاتcase study نشان می دهد که تشنج ممکن است در اثر ابتلا به کووید طولانی مدت ایجاد شود.
یک مطالعه case study گزارش می دهد که فردی پس از بهبودی از COVID-19، به دلیل التهاب پس از عفونت دچار وضعیت صرع مقاوم به درمان شد. مطالعه موردی دیگری از سال 2021 گزارش داد فردی پس از بهبودی از COVID-19 دچار تشنجات صرعی گردید.
چگونه ایمن بمانیم!
بهترین راه برای جلوگیری از تشنج ناشی از عفونت SARS-CoV-2 اجتناب و محدود کردن قرار گیری در معرض ویروس است.
در مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) توصیه می شود که افراد به محافظت از خود و دیگران کمک کنند:
- زدن واکسن
- پوشیدن ماسک
- رعایت فاصله گذاری فیزیکی
- محدود کردن حضور آنها در مناطق با تهویه ضعیف و مکان های شلوغ
- شستن مرتب دست ها
- به طور مرتب سطوح را تمیز و ضد عفونی کردن
- رعایت آداب صحیح سرفه و عطسه
- انجام پایش روزانه سلامت
برخی افراد می دانند که تب، عفونت و استرس باعث تشنج آنها می شود. آنها باید برای توصیه های خاص و یک برنامه قابل اجرا با پزشک خود مشورت کنند. برای افراد مبتلا به صرع توصیه می شود از حضور در فضاهای شلوغ خودداری کنند. نوبت های پزشکی خود را ادنبال کنند. داروهای خود را طبق نسخه مصرف کنند و از داشتن داروی کافی اطمینان حاصل کنند.
خلاصه مطالب
برخی شواهد نشان می دهد که تشنج ناشی از COVID-19 ممکن است یک علامت عصبی نادر باشد. تشنج می تواند در طول عفونت SARS-CoV-2 یا پس از بهبودی COVID-19 رخ دهد.
افراد مبتلا به صرع خطر ابتلا به عفونت SARS-CoV-2 یا عوارض COVID-19 را ندارند. کارشناسان بهداشت توصیه می کنند که افراد واکسن را دریافت کرده و به مصرف داروهای ضد تشنج خود ادامه دهند.
برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت سلامت مغز دانا مراجعه نمایید.
زهرا اسماعیلی هستم. پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب و نویسنده وبسایت انستیتو سلامت مغز دانا.
ما در اینجا با انتشار مطالب علمی تلاش میکنیم سهم کوچکی در افزایش آگاهی یکدیگر در شناخت مغز داشته باشیم.
ممنونم که با ما همراه هستید..