اسپاسم عضلانی یک حرکت ناگهانی و غیرارادی در یک یا چند عضله است. افراد همچنین ممکن است آن را اسب چارلی یا گرفتگی یا انقباض عضلانی بنامند. این حرکات می توانند در هر ماهیچه ای از بدن اتفاق بیفتند و بسیار رایج هستند. اسپاسم عضلانی اغلب در نتیجه استرس، ورزش یا کم‌آبی بافت رخ می‌دهد. آنها معمولاً دلیلی برای نگرانی نیستند.
علل انقباض عضلانی
اسپاسم عضلانی بسیار شایع است. آنها می توانند در هر قسمتی از بدن رخ دهند، اما تمایل دارند بر موارد زیر تأثیر بگذارند:
- پا
- دست ها
- بازوها
- ران
- شکم
- عضلات بین دنده ای که در اطراف قفسه سینه قرار دارند
درد عضلانی، خستگی و استفاده بیش از حد اندام از شایع ترین علل اسپاسم عضلانی هستند. دلایل دیگر عبارتند از استرس یا اضطراب که می تواند منجر به انقباض عضلانی در صورت شود. اعصاب به دام افتاده می تواند منجر به اسپاسم در پشت شود.
ورزشکارانی که یا قبل از ورزش بدن خود را گرم نمی کنند یا در شرایط بسیار گرم ورزش می کنند نیز ممکن است دچار اسپاسم عضلانی شوند. به عنوان مثال، اسب چارلی اصطلاحی است که افراد اغلب برای توصیف اسپاسم در عضلات ساق دونده استفاده می کنند. نوشیدن آب ناکافی قبل از ورزش نیز می تواند باعث اسپاسم عضلانی شود.
برخی افراد نسبت به سایرین در برابر اسپاسم عضلانی آسیب پذیرتر هستند. کسانی که بیشتر در معرض خطر هستند عبارتند از:
- بزرگسالان مسن تر
- ورزشکاران
- افراد دارای اضافه وزن یا چاقی
- زنان باردار
افرادی که دارای شرایط سلامتی خاصی هستند، مانند اختلالات عصبی یا مشکلات مربوط به تیروئید، نیز تمایل دارند که تعداد بیشتری از اسپاسم عضلانی را تجربه کنند.
اسپاسم عضلانی معمولاً جای نگرانی نیست، اما در برخی موارد، می‌تواند نشانه‌ای از یک وضعیت سلامت عصبی باشد. شرایط سلامت عصبی بر مغز تأثیر می‌گذارد که مسئول حرکت ماهیچه‌ها است.
علائم انقباض عضلانی
همه اسپاسم های عضلانی دردناک نیستند، اما برخی می توانند باعث درد شوند. ممکن است احساس شود که عضله به خودی خود می پرد یا حرکت می کند، که این احساس معمولاً فقط چند ثانیه طول می کشد. برخی از افراد حتی ممکن است بتوانند تکان خوردن عضله را ببینند.
گاهی اوقات، ممکن است احساس شود که کل عضله دچارگرفتگی شده و نمی تواند حرکت کند. این اثر بیشتر در پاها اتفاق می افتد و می تواند بسیار دردناک باشد. عضله ممکن است در لمس سخت احساس شود. در حالی که احساس گرفتگی در عرض چند دقیقه یا بیشتر از بین می رود، ممکن است عضله برای مدتی پس از آن درد داشته باشد.
اگر اسپاسم عضلانی بخشی از یک وضعیت سلامت عصبی باشد، فرد معمولا علائم دیگری را تجربه خواهد کرد. اینها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درد در پشت، گردن یا سر
- ضعف در عضلات
- بی حسی پوست
- احساس سوزن سوزن شدن
- یک لرزش
- فلج شدن
- هماهنگی ضعیف
- حرکات آهسته
- دوبینی
- مشکلات خواب
بروز انقباض عضلانی
اسپاسم عضلانی معمولاً خود به خود برطرف می شود. ممکن است چند ثانیه یا حتی چند دقیقه طول بکشد تا آنها متوقف شوند، اما اغلب نیازی به درمان ندارند. نوشیدن آب زیاد می تواند به کاهش گرفتگی عضلات مرتبط با کم آبی کمک کند.
اگر فردی گرفتگی دردناک دارد، می‌تواند چند روش را برای کمک به کاهش علائم امتحان کند. انجمن استئوپاتی آمریکا توصیه می کند:
- توقف هر گونه فعالیتی که منجر به گرفتگی عضلات می شود – برای مثال دویدن
- عضلات گرفتگی را به آرامی ماساژ دهید
- کشش عضله گرفتگی به آرامی
- استفاده از پد گرم کننده برای شل کردن عضلات سفت
- استفاده از کیسه یخ برای تسکین عضلات دردناک
اگر درد در عضله ساق پا باشد، فرد می تواند وزن خود را روی پای آسیب دیده قرار دهد و زانوی خود را کمی خم کند. انجام این کار باعث کشش عضله می شود.
اگر گرفتگی عضلات چهارسر ران – عضلات جلوی ران – را تحت تأثیر قرار می دهد، فرد می تواند سعی کند پای آسیب دیده را پشت خود نگه دارد و به آرامی آن را به سمت باسن خود بکشد و زانوها را در کنار هم نگه دارد.
در مواردی که یک بیماری عصبی زمینه ای باعث اسپاسم عضلانی شود، پزشکان ممکن است یک داروی ضد اسپاسم را توصیه کنند.
جلوگیری
نوشیدن آب زیاد و کشش عضلات قبل از هر ورزش یا حرکات تکراری می تواند به جلوگیری از اسپاسم عضلانی کمک کند.
برخی افراد در طول شب دچار گرفتگی عضلانی در پاها می شوند. کشش اندام ها قبل از خواب می تواند به جلوگیری از این اتفاق کمک کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اسپاسم عضلانی، پرش و گرفتگی معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. آنها کاملاً طبیعی هستند، به ویژه در ورزشکاران و سایر افرادی که به طور منظم ورزش می کنند.
با این حال، در برخی موارد، آنها می توانند یک بیماری زمینه ای مانند مولتیپل اسکلروزیس ، بیماری تیروئید یا سیروز کبدی را نشان دهند. همچنین ممکن است مشکلات زیر عامل اسپاسم باشد:
- تغذیه
- جریان خون
- متابولیسم
- اعصاب
- هورمون ها
هر کسی که به طور منظم اسپاسم عضلانی شدید یا دردناک را تجربه می کند باید با پزشک صحبت کند.
علل انقباضات عضلانی و روش های رفع آن
تجربه انقباض عضلانی می تواند ناراحت کننده و آزاردهنده باشد. اما چه چیزی باعث انقباض عضلانی می شود و آیا می تواند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد؟
انقباض عضلانی انقباض غیرارادی فیبرهایی است که عضله را تشکیل می دهند.
اعصاب فیبرهای عضلانی را کنترل می کنند. وقتی چیزی عصب را تحریک یا به آن آسیب می رساند، باعث انقباض فیبرهای عضلانی و در نتیجه انقباض می شود. فرد اغلب می تواند این انقباضات را در زیر پوست ببیند یا احساس کند.
در ادامه این مقاله به بررسی علل متعدد انقباضات عضلانی می پردازیم. بیشتر دلایل آنها بی ضرر هستند، اگرچه برخی جدی تر هستند. ما همچنین در مورد چگونگی درمان و پیشگیری از انقباضات عضلانی صحبت می کنیم.
علل شایع
انقباض عضلانی که به آن فاسیکولاسیون نیز می‌گویند، دلایل مشترک زیادی دارد. این شامل:
فشار بیش از حد
کشیدگی یا استفاده بیش از حد از عضله می تواند باعث پرش عضلانی شود.
هنگامی که فردی به شدت یا برای مدت طولانی ورزش می کند، ممکن است دچار انقباض عضلانی شود.
تحقیقات نشان می دهد که این انقباض عضلانی ممکن است پس از ورزش به دو دلیل اتفاق بیفتد:
- اولاً، ورزش می تواند منجر به خستگی عضلانی شود. خستگی عضلانی باعث ایجاد انقباض و گرفتگی در فیبرهای عضلانی بیش از حد کار شده می شود.
- ثانیاً، ورزش ممکن است از طریق تعریق باعث عدم تعادل الکترولیت شود. الکترولیت ها در انقباض عضلات نقش دارند. از دست دادن الکترولیت در فیبرهای عضلانی ممکن است باعث انقباض شود.
دست‌ها و پاها مکان‌هایی هستند که معمولاً دچار انقباض عضلانی می‌شوند که فشار بیش از حد باعث می‌شود. بیشترین احتمال انقباض در عضلاتی که بیشترین کار را دارند می باشد که بسته به تمرین می تواند شامل ساق پا، ران یا عضله دوسر باشد.
نخوابیدن کافی
مواد شیمیایی مغز یا انتقال دهنده های عصبی در انتقال اطلاعات از مغز به اعصابی که انقباض عضلات را کنترل می کنند، نقش دارند.
کمبود خواب ممکن است بر نحوه عملکرد گیرنده های انتقال دهنده عصبی تأثیر بگذارد. این بدان معنی است که ممکن است انتقال دهنده های عصبی اضافی در مغز ایجاد شود.
تأثیر کمبود خواب بر عملکرد انتقال دهنده های عصبی ممکن است منجر به انقباض عضلات شود.
یک مکان رایج برای تجربه انقباض عضلانی ناشی از خستگی در پلک است.
کافئین
نوشیدن بیش از حد قهوه، چای یا نوشیدنی های انرژی زا حاوی کافئین ممکن است باعث انقباض عضلات شود.
کافئین یک محرک است. هنگامی که یک فرد بیش از حد آن را دریافت می کند، کافئین می تواند باعث تحریک عضلات در هر نقطه از بدن شود.
کمبود کلسیم
بدن برای حمایت از عملکرد مناسب ماهیچه ها به کلسیم نیاز دارد. کمبود کلسیم ممکن است باعث انقباض عضلات شود. کمبود کلسیم به عنوان هیپوکلسمی شناخته می شود.
افراد می توانند کلسیم را از محصولات لبنی، دانه های سویا، آجیل و سبزیجات برگ دار دریافت کنند.
کمبود منیزیم
منیزیم همچنین در حفظ سلامت اعصاب و ماهیچه ها نقش دارد. منیزیم به انتقال کلسیم از طریق غشای سلولی برای حمایت از عملکرد عصب و ماهیچه کمک می کند.
کمبود منیزیم ممکن است باعث انقباض عضلات در هر نقطه از بدن، از جمله صورت شود. کمبود منیزیم به عنوان هیپومنیزیمی شناخته می شود.
علل کمبود منیزیم عبارتند از:
- رژیم غذایی ضعیف
- نوشیدن الکل زیاد
- اسهال
اگر افراد کمبود منیزیم را برطرف نکنند، ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی را افزایش دهد.
کمبود ویتامین D
اعصاب برای انتقال پیام به مغز و از مغز به عضلات بدن به ویتامین D نیاز دارند. کمبود ویتامین D ممکن است باعث ضعف و انقباض عضلانی شود.
از علل کمبود ویتامین D می توان به عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید و رژیم غذایی نامناسب اشاره کرد.
کم آبی بدن
توده عضلانی تا 75 درصد حاوی آب است. آب همچنین به حمل مواد مغذی و مواد معدنی به ماهیچه ها برای حمایت از عملکرد آنها کمک می کند.
وقتی فردی آب کافی نمی‌نوشد، ممکن است دچار کم آبی شود. کم آبی بدن ممکن است باعث انقباض عضلات شود.
استرس و اضطراب
تجربه استرس روانی یا سطوح بالای اضطراب ممکن است باعث تنش بیش از حد عضلانی شود. این عارضه می تواند منجر به انقباض عضلات شود.
انقباضات عضلانی ناشی از استرس می تواند در هر جایی از بدن رخ دهد.
داروهای خاص
برخی از داروها می توانند منجر به انقباض غیرارادی عضلات شوند. این واکنش ممکن است یک عارضه جانبی یا به دلیل تداخل با سایر داروها باشد.
افراد هنگام مصرف داروی جدید می توانند عوارض جانبی و تداخلات دارویی را با پزشک در میان بگذارند.
علل جدی احتمالی
انقباض عضلانی که با یکی از دلایل رایج بالا توضیح داده نمی شود، ممکن است نشان دهنده یک بیماری زمینه ای باشد.
شرایط سلامتی که می تواند منجر به انقباض عضلات شود عبارتند از:
گرفتگی عصب نخاعی
گرفتگی عصب نخاعی که به عنوان رادیکولوپاتی شناخته می شود، ممکن است باعث انقباض عضلانی و اسپاسم شود. علائم دیگر شامل احساس گزگز یا بی حسی در پا یا ساق است.
فتق دیسک می تواند باعث گیرکردن عصب شود که اغلب نتیجه ضربه است. هنگامی که یک دیسک در ستون فقرات آسیب می بیند، ممکن است ریشه عصب مربوطه را فشار دهد.
اسکلروز جانبی آمیوتروفیک
انقباض عضلانی ممکن است نشانه یک بیماری عصبی دژنراتیو به نام اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) باشد. این یک وضعیت نادر است.
ALS باعث می شود عملکرد سلول های عصبی فرد به تدریج بدتر شود.
سلول‌های عصبی یا نورون‌ها، عملکرد ماهیچه‌ای ارادی فرد را کنترل می‌کنند که به افراد اجازه حرکت می‌دهد. هنگامی که نورون های یک فرد از کار می افتند، ماهیچه های او نمی توانند به درستی کار کنند. این باعث می شود:
- ضعف عضلانی
- انقباض عضلانی
- ضایعات عضلانی
با گذشت زمان، فرد مبتلا به ALS ممکن است توانایی کنترل حرکات خود را از دست بدهد. این می تواند راه رفتن، صحبت کردن، غذا خوردن و تنفس را دشوار کند.
سندرم ایزاکس
سندرم ایزاکس یک بیماری عصبی عضلانی است که ممکن است باعث انقباض عضلانی شود.
فرد مبتلا به سندرم ایزاکس آکسون های عصبی محیطی بیش از حد فعال است. این بدان معنی است که اعصاب آنها به طور مداوم فیبرهای عضلانی آنها را تحریک می کند. این باعث انقباض عضلانی حتی زمانی که کسی در حال استراحت است.
سایر علائم سندرم ایزاکس عبارتند از:
- سفتی عضلات
- گرفتگی
- تعریق
- مشکل در شل کردن عضلات
لوپوس
انقباض عضلانی ممکن است نشانه لوپوس باشد، اگرچه این وضعیت شایع نیست.
لوپوس یک بیماری خودایمنی طولانی مدت است که در آن بدن فرد به اشتباه به بافت های سالم حمله می کند.
لوپوس ممکن است باعث شود گروه های عضلانی خاصی ملتهب شوند. این التهاب میوزیت نامیده می شود. انقباض عضلانی از علائم میوزیت است.
اسکلروز چندگانه
به ندرت، انقباض عضلانی ممکن است نشانه مولتیپل اسکلروزیس (MS) باشد. ام اس یک بیماری دژنراتیو است که بر علائم عصبی مرکزی فرد تأثیر می گذارد.
یکی از علائم رایج ام اس اسپاسم است. اسپاستیسیتی زمانی است که ماهیچه ها سفت می شوند و به طور غیر ارادی منقبض می شوند. انقباض عضلانی ممکن است نشانه اسپاستیسیتی باشد.
سایر علائم ام اس عبارتند از:
- خستگی
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن
- ضعف
- سرگیجه
- کاهش عملکرد جنسی
- درد مزمن
- تغییرات در شناخت
- سختی راه رفتن
- مشکلات بینایی
تفاوت بین پرش و اسپاسم چیست؟
انقباض عضلانی و اسپاسم عضلانی هر دو انقباضات غیرارادی عضله هستند، اگرچه کاملاً یکسان نیستند.
انقباض عضلانی یک انقباض کوتاه است که ممکن است مکررا اتفاق بیفتد. می تواند باعث ناراحتی شود اما معمولاً دردناک نیست.
اسپاسم عضلانی یک انقباض طولانی مدت است که ممکن است باعث درد شود. اسپاسم عضلانی به عنوان گرفتگی عضلانی نیز شناخته می شود. اغلب بعد از ورزش اتفاق می افتد.
تشخیص
پزشک ممکن است از فرد بخواهد که درباره زمان شروع انقباض عضلانی، هر چند وقت یک‌بار اتفاق افتادن آن و احساس آن صحبت کند. آنها همچنین ممکن است در مورد علائم مرتبط بپرسند.
اگر پزشک فکر کند که انقباض عضلانی یک فرد به دلیل یک بیماری زمینه‌ای است، یک سری آزمایشات را به فرد می‌دهد. این ممکن است شامل الکترومیوگرافی برای ارزیابی عملکرد عضلانی و عصبی باشد.
درمان و درمان های خانگی
درمان و پیشگیری از علل رایج انقباض عضلانی در خانه از طریق تغییر سبک زندگی برای حفظ سلامت اعصاب و ماهیچه ها و عملکرد خوب آنها آسان است. این تغییرات سبک زندگی عبارتند از:
- داشتن یک رژیم غذایی سالم تر و متعادل تر
- مصرف مکمل های غذایی برای رفع کمبودها
- ورزش متوسط، با گرم کردن و سرد کردن مناسب
- کاهش مصرف کافئین
- خواب زیاد
- اجتناب یا مدیریت استرس با یوگا ، تمرکز حواس یا مدیتیشن
- هیدراته ماندن
اگر یک بیماری زمینه ای دلیل انقباضات عضلانی یک فرد باشد، پزشک با فرد بر روی یک برنامه درمانی کار می کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر فردی دچار انقباض عضلانی شد که یکی از دلایل رایج بالا نمی تواند به راحتی توضیح دهد، باید با پزشک خود صحبت کند.
همچنین اگر انقباض عضلانی در کنار سایر علائم جدید رخ داد، ایده خوبی است که با پزشک صحبت کنید.
خلاصه
اسپاسم عضلانی بسیار رایج است و افراد معمولاً نیازی به نگرانی در مورد آن ندارند. ورزش بیش از حد، کم آبی بدن و استرس شایع ترین علل هستند.
اسپاسم زمانی اتفاق می افتد که عضله به طور ناگهانی و غیرارادی حرکت کند. اسپاسم عضلانی ممکن است مانند یک انقباض خفیف یا یک گرفتگی دردناک باشد و می تواند در عضلات در هر قسمت از بدن رخ دهد.
اسپاسم عضلانی می تواند فقط چند ثانیه یا تا چند دقیقه طول بکشد، اما تمایل دارند که خود به خود بدون هیچ درمانی برطرف شوند. کشش یا ماساژ ملایم ناحیه آسیب دیده یا استفاده از کیسه گرما یا یخ ممکن است کمک کند.
گاهی اوقات، اسپاسم عضلانی می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشد. هر فردی که از اسپاسم عضلانی مکرر یا شدید رنج می برد باید با پزشک صحبت کند.
انقباض عضلانی علل روزمره زیادی دارد که جدی نیستند. افراد به راحتی می توانند این علل را در خانه درمان کنند و از طریق تغییرات خاص در سبک زندگی از آنها پیشگیری کنند.
برخی از دلایل انقباض عضلانی جدی‌تر هستند، اما این شرایط عمدتاً نادر هستند. شرایط سلامتی که ممکن است باعث انقباض عضلانی شود در بالا بررسی شده است.
اگر پزشک یک بیماری دژنراتیو مانند MS یا ALS را تشخیص دهد، از او برای مدیریت علائمش حمایت می کند. در حالی که این شرایط هیچ درمانی ندارند، برنامه درمانی مناسب می تواند تضمین کند که فرد کیفیت زندگی خوبی را حفظ می کند.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.