ترومای دوران کودکی یک رویداد آزاردهنده است که توسط کودک تجربه می شود. اتفاقی که به عنوان تهدید کننده زندگی، خشونت آمیز و/یا خطرناک تلقی می شود.
تروما در کودکی باعث ترس و آسیب قابل توجه روانی، جسمی یا عاطفی می شود.
رویداد آسیب زا می تواند یک بار اتفاق بیفتد مانند یک تصادف، مرگ یکی از عزیزان، یا یک بلای طبیعی مانند زلزله یا طوفان. مثالی ازتروما می تواند آزار جسمی یا جنسی، بی‌توجهی به کودک، نژادپرستی، یا مورد قلدری قرار گرفتن یا زندگی در یک محله نامناسب باشد.
تروما در دوران کودکی می تواند تأثیرات مخربی بر سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و عاطفی آنها داشته باشد. ترومای درمان‌نشده یاحل‌نشده در کودکان می‌تواند به بزرگسالی نیز منتقل شود.
نشان داده شده است که تروما در کودکی با افزایش خطر افسردگی، خودآزاری و رفتارهای پرخطر مانند رابطه جنسی ناایمن و رانندگی خطرناک مرتبط است.
بنابراین، تشخیص علائم تروما در کودکان در هفته‌ها و ماه‌های پس از یک رویداد آسیب‌زا مهم است تا مداخله زودهنگام بتواند به به حداقل رساندن و یا پیشگیری از عواقب طولانی‌مدت کمک کند.
علائم عاطفی تروما در کودکی
کودک مبتلا به تروما معمولاً در شناسایی، بیان و مدیریت احساسات خود مشکل دارد. گاهی اوقات احساسات خود را بروز نمی‌دهند ودر بیان عاطفی محدودیت دارند. هنگامی که به استرس واکنش نشان می دهند، ممکن است به شدت و به طرزی غیرقابل پیش بینی پاسخدهند و در کاهش تشدید احساسات خود مشکل داشته باشند.
برخی از کودکان ممکن است از نظر عاطفی نسبت به موقعیت‌های خطرناک بی‌حس شوند، که می‌تواند باعث آسیب‌پذیری آنها در برابرآسیب‌های روحی مجدد شود.
اگر ماهیت آسیب آنها شامل روابط بین فردی باشد، ممکن است هنگام تعامل با دیگران به عنوان راهی برای محافظت از خود، بسیارهوشیار و تدافعی وارد عمل شوند.
اگر کودک روابط معنادار و قابل اعتمادی نداشته باشد، ممکن است یاد نگیرد که چگونه احساسات خود را به درستی مدیریت کند. درنتیجه، ممکن است به محض اینکه احساس ناامیدی کنند، به سرعت از انجام وظایف خود دست بکشند.
برخی از علائم عاطفی تروما در کودکی عبارتند از:
- احساس غمگینی یا بی ارزشی
- نشان دادن طغیان شدید خشم و پرخاشگری
- به راحتی می ترسند
- احساس گناه یا شرمندگی
- احساس افسردگی یا تنهایی
- نشان دادن ترس هنگام جدا شدن از والدین
علائم رفتاری تروما در کودکی
تروما در کودکان خردسال می تواند اثرات مضری بر رشد مغز داشته باشد. زمانی که مغز تشخیص و پاسخ به تهدیدات را در اولویت قرار می دهد، بر کسب مهارت تاثیر می گذارد و رشد را به تاخیر می اندازد. بخش هایی از مغز که تحت تاثیر قرار می گیرند شامل سیستم لیمبیک، هیپوکمپ و قشر جلوی مغز است. قشر جلوی مغز مسئول تنظیم هیجان، توجه، شناخت، عملکرد اجرایی و کنترل تکانشگری است.
برخی از علائم رفتاری تروما در کودکی عبارتند از:
- داشتن تحمل ناامیدی پایین
- نشان دادن علائم جدایی، کناره گیری، حضور نداشتن یا خاموش بودن
- داشتن مشکل در تمرکز بر روی کارهای مدرسه، پروژه ها، وظایف و/یا گفتگو
- رفتار پس‌رونده که در آن به مرحله اولیه رشد بازمی‌گردند، مانند خیس کردن تخت و/یا مکیدن انگشت شست
- امتناع از رفتن به مدرسه
- گریه مکرر
- داشتن مشکل در خواب
- افزایش یا کاهش وزن ناگهانی
- تغییر عادات غذایی یا نشان دادن علائم اختلال در تغذیه
- نشان دادن رفتارهای بی پروا و پرخطر مانند سوءمصرف مواد و فعالیت جنسی نامناسب
- نشان دادن علائم خودآزاری مانند بریدن بدن یا خودکشی
- ابراز نگرانی شدید در مورد امنیتشان
علائم فیزیکی تروما در کودکی
هنگامی که کودکان تروما را تجربه می کنند، می تواند بر عملکرد سیستم ایمنی آنها تأثیر منفی بگذارد. به طور خاص، قرار گرفتن درمعرض تروما باعث می شود سیستم ایمنی بدن پاسخ های التهابی را برای مدت طولانی فعال کند. این می تواند باعث شود که کودکانبیشتر مستعد ابتلا به بیماری هایی مانند سندرم متابولیک، آسم و عفونت باشند.
تحریک مداوم سیستم ایمنی می تواند باعث “سندرم بیمار” یا sick syndrome شود. برخی از علائم شامل بی حالی، سردرد و معده درداست.
یکی دیگر از نشانه های فیزیکی که کودک آسیب پیچیده‌ای را تجربه کرده است، اختلال در تنظیم بدن است. بی نظمی بدن زمانی است که بدن به محرک های حسی بیش از حد یا کمتر از حد طبیعی پاسخ می دهد. به عنوان مثال، کودک ممکن است به صدا، لمس، نور یا بوحساس باشد. آنها ممکن است از درد در قسمت هایی از بدن خود شکایت کنند که هیچ علت فیزیکی وجود ندارد.
یا ممکن است نسبت به احساسات فیزیکی خود حساسیت زدایی کنند، زیرا از زمانی که بدنشان درد یا لمس را تجربه می کند، آگاه نیستند. در نتیجه، ممکن است بدون اینکه بدانند به خود آسیب جسمی وارد کنند
تشخیص تروما در کودکی
ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی کودکان از ابزارهای غربالگری معتبر برای ارزیابی رشد، سلامت روان و رفتار کودک استفاده میکنند. آنها می توانند به تشخیص اینکه آیا علائم کودک، مانند تأخیر در رشد، اضطراب، و مسائل اجتماعی عاطفی ناشی از تروما هستندیا خیر کمک کنند.
برخی از موارد رایج مورد استفاده عبارتند از:
- پرسشنامه سنین و مراحل گذرانده شده
- چک لیست علائم کودکان
- پرسشنامه نقاط قوت و ضعف
- پرسشنامه سلامت بیمار
<
/ul>
کودکانی که ترومای شناخته شده‌ای را تجربه کرده‌اند را می توان با استفاده از فرم مختصر شاخص واکنش PTSD و ابزار ارزیابی روانی اجتماعی برای تروما ارزیابی کرد.
حرف آخر
هر کودکی متفاوت است و نحوه واکنش آنها به تروما به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله شدت حادثه، سن کودک، مرحله رشد کودک،سطح حمایت مراقب از کودک و نوع محیط در معرض کودک.
پس از یک رویداد آسیب زا، تمرکز بر نحوه حرکت رو به جلو می تواند دشوار باشد. با این حال، زمانی که والدین، مراقبان و معلماناطرافشان به آنها احساس امنیت دوباره می‌دهند، بچه‌ها می‌توانند از آسیب‌های روانی بهبود یابند، و آنها را از غم و اندوه و ترسشان تسلی دهند و راهنمایی کنند. حمایت از کودک در دوران بهبودی برای جلوگیری از تحمل اثرات طولانی مدت تروما بسیار مهم است.
در انستیتو سلامت مغز دانا مفتخریم با ارائه تکنیک‌های علمی به بهبود سلامت روان کودک شما کمک کنیم. برنامه های جامع ما می تواند به کودک شما کمک کند تا سلامت روان خود را ارتقا بخشد. برای اطلاعات بیشتر سایت ما را ببینید یا با کارشناسان تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.