کابل های انتقال برق با ولتاژ بالا معمولاً در یک لایه محافظ عایق پیچیده می شوند. اگر عایق برداشته شود، مطمئناً می توان انتظار مشکلات الکتریکی را داشت. این اساساً نحوه عملکرد میلین در بدن انسان است. رشته های عصبی با لایه ای از عایق ساخته شده از پروتئین ها و چربی ها به نام غلاف میلین پوشیده شده اند. این غلاف از رشته های عصبی محافظت می کند و فعالیت الکتریکی را سرعت می بخشد. اما درمان ام اس با سلولهای بنیادی چگونه عمل می کند؟
مولتیپل اسکلروزیس (MS) که به طور مخفف ام اس نامیده می شود یک بیماری خودایمنی است که باعث می‌شود سیستم‌های دفاعی طبیعی بدن به اشتباه به این غلاف‌های میلین حمله کرده و آنها را از بین ببرد. بسته به محل دقیق و دامنه این آسیب، می تواند به صورت انواع علائم عصبی ظاهر شود.
پیوند سلول های بنیادی یک درمان استاندارد برای ام اس نیست، اما تحقیقات جدیدی که در ژورنال مغز و اعصاب، جراحی مغز و اعصاب و روانپزشکی منتشر شده است، بررسی می کند که آیا ممکن است گزینه ای ارزشمند برای بررسی باشد یا خیر.
در حالی که برخی از افراد مبتلا به ام اس ممکن است از این نوع درمان سود ببرند، اما برای همه توصیه نمی شود. بیایید دریابیم که کارشناسان در مورد این مطالعه چه می گویند.
وضعیت فعلی درمان ام اس
به گفته دکتر آگوستو میراوال، رئیس مرکز مولتیپل اسکلروزیس دانشگاه RUSH در شیکاگو که در این مطالعه شرکت نداشت، بخشی از آنچه که درمان ام اس را پیچیده می کند این است که محققان هنوز در تلاش هستند تا مشخص کنند چه چیزی باعث ام اس می شود.
علت ام اس هنوز حل نشده است، اما تحقیقات اخیر بینش ارزشمندی را در مورد برخی از عوامل ژنتیکی و اپی ژنتیکی (محیطی) که خطر ابتلا به ام اس را افزایش می دهند، ارائه کرده است.
تفاوت پیشرفت ام اس در افراد
با پیچیده تر شدن اوضاع، پیشرفت بیماری ام اس می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد.
اکثر بیماران (85٪) دچار یک دوره عود کننده-فروکش کننده بیماری می شوند که با دوره هایی از علائم عصبی و سپس رفع یا بهبودی مشخص می شود. بخش کوچکی از بیماران از مراحل اولیه بیماری، نوعی از ام اس که اغلب به عنوان ام اس پیشرونده اولیه توصیف می شود، دچار ناتوانی مداوم می شوند.
سایر تغییرات شامل ام اس پیشرونده ثانویه و سندرم جدا شده بالینی است. اینکه چرا هر فردی ممکن است به جای نوع دیگر به یک نوع ام اس مبتلا شود هنوز یک سوال باز است.
با این حال، چندین دهه گذشته با پیشرفت های درمانی بسیاری همراه بوده است.
پیشرفت قابل توجهی در درمان ام اس عود کننده- فروکش کننده (RRMS) به ویژه در حوزه گزینه های درمانی اصلاح کننده بیماری حاصل شده است. بسیاری از درمان‌های با کارآیی بالای اخیر فرصت‌های بسیار بهتری را در کنترل بیماری نسبت به آنچه قبلاً دیده‌ایم، ارائه می‌کنند.
درمان ام اس با پیوند سلولهای بنیادی
پیوند سلول های بنیادی برای درمان تعدادی از بیماری ها از اختلالات خونی گرفته تا انواع خاصی از سرطان استفاده می شود.
انواع مختلفی از سلول های بنیادی و پیوند سلول های بنیادی وجود دارد. در این مطالعه، دانشمندان پیوند سلولهای بنیادی خونساز اتولوگ یا aHSCTT را بررسی کردند.
نحوه کار سلول درمانی برای ام اس
دکتر باربارا گیسر، متخصص مغز و اعصاب و متخصص ام اس در موسسه علوم اعصاب پاسیفیک در مرکز بهداشت پراویدنس سنت جان در کالیفرنیا که در این مطالعه شرکت نداشت، این روند را توضیح داد:
در aHSCT، نمونه ای از سلول های خون ساز از مغز استخوان فرد برداشته می شود و سپس بقیه مغز استخوان با شیمی درمانی از بین می رود. مغز استخوان باقی‌مانده برای برداشتن سلول‌هایی که به سیستم عصبی حمله می‌کنند، درمان می‌شود و سپس مغز استخوان درمان‌شده به بیمار تزریق می‌شود.
دکتر مایکل سی، متخصص مغز و اعصاب در UCI Health در کالیفرنیا که در این مطالعه شرکت نداشت، گفت: «هدف کلی تجدید یا راه‌اندازی مجدد سیستم ایمنی به حالت دوستانه‌تر است که به مغز و نخاع حمله نمی‌کند.»
شایان ذکر است، این سلول های بنیادی تبدیل به یک سیستم ایمنی جدید می شوند. آنها به سلول های بنیادی عصبی جدید تبدیل نمی شوند و مستقیماً اعصاب یا میلین را دوباره رشد نمی دهند.
مزایای سلول درمانی در درمان ام اس
آنچه در مورد این مطالعه قابل توجه است، نسبت بالای بیمارانی است که هیچ شواهدی از فعالیت بیماری نداشتند، به این معنی که هیچ حمله بالینی یا بدتر شدن وجود نداشت، و در هیچ ناحیه ای آسیب جدیدی در MRI در 5 و 10 سال پیگیری بعد از آن مشاهده نشد. 50 درصد از بیماران بهبود ناتوانی داشتند.
در حالی که این نتایج چشمگیر هستند، کارشناسان همچنین هشدار می دهند که برداشت از این اعداد و ارقام باید با رویکردی ظریف همراه باشد.
دکتر ادیت گراهام، متخصص مولتیپل اسکلروزیس و ایمونولوژی عصبی در Northwestern Medicine، می گوید: «بیماران باید در تفسیر روند بهبودی محتاط باشند، زیرا سیر طبیعی بیماران مبتلا به RRMS پس از عود بهبود می‌یابد و می‌توانند تا ماه‌ها پس از عود بهبودی خود را ادامه دهند».
با این حال، سلول درمانی می تواند مزایایی نسبت به درمان های موجود ام اس داشته باشد.
درمان‌های فعلی نیاز به درمان مداوم دارند که سیستم ایمنی را ضعیف‌تر نگه می‌دارد و بسیار پرهزینه است. درمان ام اس با سلول های بنیادی خطر و هزینه اولیه بیشتری را شامل می شود، اما پس از آن بیماران معمولاً نیازی به درمان بیشتر ندارند و دیگر درمانی دریافت نمی کنند. بنابراین، به طور مداوم سرکوب سیستم ایمنی را ندارند و ممکن است در نهایت شاهد صرفه جویی در هزینه ها باشند.
محدودیت های مطالعه سلول های بنیادی ام اس
دکتر نانسی سیکوت، رئیس بخش نورولوژی در Cedars-Sinai در لس آنجلس که در این مطالعه شرکت نداشت، می گوید سلول درمانی برای ام اس برای همه مناسب نیست. «من می‌خواهم تاکید کنم که افرادی که از این کار سود می‌برند خیلی نیستند. آنها افرادی هستند که دارای RRMS بسیار بسیار فعال هستند. این دارو در افراد مبتلا به ام اس پیشرونده اولیه یا ثانویه آزمایش شده است و به نظر نمی رسد مفید باشد و خطرات مرتبط با آن را دارد.»
حتی اگر سلولهای بنیادی بتواند منجر به بهبود شود، باز هم یک درمان به شمار نمی رود.
مزایای پیوند سلول های بنیادی در بیشتر موارد برای همیشه باقی نمی ماند. در نهایت برخی از فعالیت های التهابی بازگشت خواهند داشت. اما مطمئناً به نظر می رسد که این بیماری را بهبود می بخشد.
کارشناسان همچنین گفتند که خود این مطالعه اگرچه مفید بود، اما قطعی نبود.
دکتر گراهام خاطرنشان کرد: “بزرگترین محدودیت این مطالعه این است که گروه کنترل وجود ندارد.”
محدودیت دیگر زمان کوتاه برای تعریف ایمنی (فقط 3 ماه پس از پیوند سلول های بنیادی) بود. این توانایی صحبت کردن با اطمینان در مورد پیامدهای طولانی مدت سلول درمانی در این جمعیت را محدود می کند.
پیامدهای طولانی مدت می تواند بسیار شدید باشد.
این یک درمان تهاجمی است که خطرات بالقوه اصلی آن عفونت یا فعال شدن مجدد عفونت ویروسی نهفته است. بسته به نوع شیمی درمانی که استفاده می شود، ممکن است نگرانی های بالقوه ای در مورد تأثیرات بر باروری وجود داشته باشد.
مراحل بعدی در تحقیقات درمان ام اس
مطالعات با نتایج امیدوارکننده این پتانسیل را دارند که واکنش عاطفی را در افرادی که ممکن است از درمان‌ها سود ببرند، ایجاد کنند.
وقتی این مطالعات منتشر می‌شوند، می‌تواند سردرگمی در جمعیت بیماران ایجاد کند.
همچنین مکان‌هایی وجود دارند که ادعا می‌کنند «درمان‌های سلولهای بنیادی» را ارائه می‌کنند، برخی از آنها در خارج از کشور هستند. انجام این کار به طور بالقوه گران است و می تواند خطرناک باشد، بنابراین ما واقعاً باید افراد را به منابع اطلاعاتی قابل اعتماد راهنمایی کنیم.» دکتر سیکوت افزود.
سایر مطالعات مرتبط در حال حاضر به دنبال درک بهتر خطرات و مزایای سلول درمانی هستند.
در حال حاضر دو کارآزمایی بالینی تصادفی شده در حال انجام است که سلول درمانی را با بهترین درمان های موجود فعلی برای ام اس مقایسه می کند، یکی در ایالات متحده و دیگری در اروپا. امیدواریم نتایج این مطالعات نشان دهد که آیا پیوند سلول های بنیادی برای ام اس واقعاً نسبت به درمان های فعلی برتری دارد و آیا مزایای آن بیشتر از خطراتش است یا خیر.
هزینه و انجام درمان ام اس با سلولهای بنیادی
بیمه ممکن است هزینه ها را پوشش دهد. اگر بیماران علاقه مند هستند، باید با متخصص مغز و اعصاب خود صحبت کنند و به مرکزی که این درمان را ارائه می دهد ارجاع داده شوند.
این مطلب چه معنایی برای شما دارد
اگرچه سن معمول تشخیص ام اس بین 20 تا 40 سالگی است، اما افراد در هر سنی می توانند مبتلا به ام اس تشخیص داده شوند. برای به دست آوردن بهترین نتایج درمانی، مداخله زودهنگام کلیدی است.
از کمک گرفتن دریغ نکنید و بدانید سلامت شما مهم ترین چیز است. در انستیتو سلامت مغز دانا مفتخریم با ارائه تکنیک‌های علمی به بهبود عملکرد مغز شما کمک کنیم. مغز ما تا حد زیادی تعیین می کند که چه کسی هستیم، چه کاری انجام می دهیم و چگونه رفتار می‌کنیم. برنامه های جامع ما می تواند به شما کمک کند تا سلامت مغز خود را ارتقا بخشید. اگر می‌خواهید درباره روش‌هایی که می‌توانید مغز خود را به سلامت بهینه برگردانید، بیشتر بدانید، با ما تماس بگیرید.
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.