آیا اختلال یادگیری در کودکان قابل درمان است؟ + تشخیص و علائم

اختلال یادگیری در کودکان گروهی از اختلالات عصبی رشدی هستند که می توانند به طور قابل توجهی توانایی فرد را برای یادگیری چیزهای جدید مختل کنند. در نتیجه، فرد ممکن است در اموری مانند صحبت کردن، خواندن، نوشتن، توجه کردن، درک اطلاعات، به خاطر سپردن چیزها، محاسبات ریاضی، یا انجام دادن حرکات هماهنگ مشکل داشته باشد.

اختلال یادگیری معمولاً در سنین پایین ایجاد می‌شود و اغلب در طول سال‌های تحصیلی فرد تشخیص داده می‌شوند، زیرا تمرکز اصلی در مدرسه یادگیری است. تخمین زده می‌شود که 8 تا 10 درصد از کودکان زیر 18 سال دارای برخی از مشکلات نوعی از اختلال یادگیری هستند.
با این حال، برخی از افراد تا زمانی که به دانشگاه نرسند یا شغلی پیدا نکنند، تشخیص داده نمی‌شوند، و برخی دیگر هرگز تشخیص رسمی دریافت نمی‌کنند، بنابراین بدون اینکه بدانند چرا با تحصیلات، کار، روابط و کارهای روزمره مشکل زیادی دارند زندگی خود را طی می‌کنند.

اختلال یادگیری و هوش

درک این نکته مهم است که افراد دارای اختلال یادگیری عموماً دارای هوش متوسط تا برتر هستند و اغلب در زمینه هایی مانند علوم، ریاضی، هنرهای زیبا و سایر مهارت های خلاقانه استعداد دارند. فرد اغلب باهوش است، اما ممکن است بین پتانسیل آنها و مهارت های مورد انتظار از یک فرد هم سن و سال خود شکافی وجود داشته باشد.

با این وجود، برخی از موفق ترین و تأثیرگذارترین افراد تاریخ دارای اختلال یادگیری بوده اند، از جمله آلبرت اینشتین، لئوناردو داوینچی، توماس ادیسون و وینستون چرچیل.

این مقاله به بررسی انواع، علل، علائم و درمان اختلال یادگیری می پردازد.

انواع اختلال یادگیری

“اختلال یادگیری” یک اصطلاح کلی است که انواع بسیاری از اختلالات یادگیری خاص را در بر می گیرد، از جمله:

نارساخوانی:

نارساخوانی شایع ترین اختلال یادگیری است که 80 درصد از موارد اختلال یادگیری را شامل می شود. یک اختلال پردازش زبان است که با مشکل در صحبت کردن، خواندن، نوشتن یا درک کلمات مشخص می شود. این می تواند باعث شود که دایره لغات فرد با سرعت کمتری توسعه یابد و منجر به مشکلاتی در گرامر، درک مطلب و سایر مهارت های کلامی شود.

دیسگرافی:

افراد مبتلا به نارسایی نگاری ممکن است به دلیل مشکلاتی در واژگان، املا، دستور زبان، حافظه و تفکر انتقادی در نوشتن افکار خود دچار مشکل شوند. این وضعیت با دست خط ضعیف مشخص می شود، زیرا ممکن است فرد با فاصله حروف، آگاهی فضایی و برنامه ریزی حرکتی دست و پنجه نرم کند. دیسگرافی می تواند تفکر و نوشتن همزمان را برای فرد سخت کند.

اختلال حساب:

گاهی اوقات به عنوان “نارساخوانی ریاضی” شناخته می شود، این وضعیت شامل اختلالات یادگیری مرتبط با ریاضیات، مانند مشکل در اعداد، مفاهیم و استدلال می شود. افراد مبتلا به اختلال حساب ممکن است برای شمارش پول، خواندن ساعت و تشخیص زمان، انجام محاسبات ریاضی ذهنی، شناسایی الگوهای اعداد و به کار بردن فرمول های ریاضی دچار مشکل شوند.

اختلال پردازش شنوایی (APD):

افراد مبتلا به اختلال پردازش شنوایی ممکن است در پردازش صداها مشکل داشته باشند زیرا مغز آنها اطلاعات شنیداری دریافتی توسط گوش را اشتباه تفسیر می کند. در نتیجه، آنها ممکن است ترتیب صداها را در کلمات خاص اشتباه بگیرند، یا ممکن است نتوانند بین صداهایی مانند صدای معلم و صدای پس زمینه در کلاس تمایز قائل شوند.

اختلال پردازش زبان (LPD):

این زیر مجموعه ای از اختلال پردازش شنوایی است که با مشکلاتی در پردازش زبان گفتاری مشخص می شود. ممکن است فرد در پیوند دادن معنی به گروه های صوتی که کلمات، جملات و داستان ها را نشان می دهند مشکل داشته باشد.

اختلالات یادگیری غیرکلامی (NVLD):

اختلالات یادگیری غیرکلامی با مشکل در تفسیر نشانه های غیرکلامی مانند حالات چهره، زبان بدن، لحن صدا و سایر سیگنال های غیرکلامی مشخص می شود.

نقص حرکتی بینایی ادراکی/بصری:

افراد مبتلا به این بیماری ممکن است در هماهنگی دست و چشم و فعالیت های حرکتی مشکل داشته باشند. آنها ممکن است مکررا هنگام مطالعه خط را گم کنند، حرکات چشم غیرمعمولی را در حین خواندن یا نوشتن نشان دهند، در حروف مشابه گیج شوند، در مسیریابی محیط مشکل داشته باشند و برای مدیریت وسایلی مانند خودکار، مداد، مداد رنگی، چسب و قیچی دچار مشکل شوند.

علائم اختلالات یادگیری

اینها برخی از علائم اختلالات یادگیری است:

• حافظه ضعیف
• مشکل در تمرکز
• بازه توجه کوتاه
• مشکل در خواندن یا نوشتن
• ناتوانی در تشخیص صدا، حروف یا اعداد
• مشکل در گفتن کلمات
• قرار دادن اعداد یا حروف در ترتیب اشتباه
• مشکل در گفتن زمان
• سردرگمی بین راست و چپ
• تمایل به معکوس کردن حروف
• مشکل در درک کلمات و مفاهیم خاص
• ارتباط بین کلمات و معنی را قطع کنند (یعنی گفتن یک چیز اما به معنای دیگری)
• مشکل در بیان افکار و احساسات
• هماهنگی ضعیف دست و چشم
• تاخیر در رشد گفتار
• بی نظمی
• مشکل در گوش دادن و پیروی از دستورالعمل ها
• پاسخ های نامناسب
• بی قراری و تکانشگری
• مشکل در نظم و انضباط
• مقاومت در برابر تغییر
• عملکرد ناسازگار روزانه یا هفتگی

با این که همه کودکان در طول سال های تحصیلی خود گهگاه با برخی از این موارد دست و پنجه نرم می کنند، افراد مبتلا به اختلال یادگیری مجموعه ای از این علائم را دارند که حتی با افزایش سن نیز ادامه می یابد.

به گفته موسسه ملی توسعه یادگیری آمریکا (NILD)، ناامیدی مشخصه این وضعیت است، زیرا افراد دارای اختلال یادگیری اغلب در برخی کارها برتری دارند اما در سایر زمینه ها بسیار ضعیف عمل می کنند و اغلب از شکاف های بین آنچه می توانند و نمی توانند انجام دهند آگاه هستند.
NILD خاطرنشان می کند که افراد مبتلا به اختلال یادگیری معمولاً به دلایلی خارج از کنترل خود در برخی زمینه های علمی یا حرفه ای شکست می خورند یا باید تلاش زیادی برای موفقیت انجام دهند. این تجربه می تواند دشوار، گیج کننده و بی انگیزه کننده باشد و اغلب باعث می شود فرد احساس غمگینی و ناامیدی کند.

علل اختلال یادگیری

ناتوانی های یادگیری به دلیل تفاوت در عملکرد عصبی مغز فرد ایجاد می شود. این تفاوت ها می تواند قبل از تولد، در طول تولد یا در اوایل کودکی رخ دهد و ممکن است توسط عواملی مانند موارد زیر ایجاد شود:

• بیماری مادر در دوران بارداری
• عوارض زایمان که جریان اکسیژن به مغز نوزاد را مسدود می کند
• ژن‌های خاصی که می‌توانند فرد را از نظر ژنتیکی مستعد ابتلا به ناتوانی یادگیری کنند
• آسیب یا بیماری، مانند مننژیت، در اوایل دوران کودکی
• بیماری هایی مانند فلج مغزی و سندرم داون اغلب تا حدودی ناتوانی یادگیری را شامل می شود

با این حال، توجه به این نکته مهم است که ناتوانی های یادگیری نباید با مشکلات یادگیری اشتباه گرفته شود که به دلیل عوامل دیگری مانند موارد زیر ایجاد می شود:

• نقص بینایی، شنوایی، کلامی یا حرکتی
• ناتوانی ذهنی
• اختلالات عاطفی
• مضرات اقتصادی، فرهنگی یا زیست محیطی

شاید خواندن این مطلب هم برایتان جالب باشد: رابطه بین بیش فعالی یا ADHD و اختلال یادگیری دیسلکسیا + شباهت و تفاوت ها

تشخیص اختلالات یادگیری

یک متخصص می تواند ناتوانی های یادگیری را تشخیص دهد.

فرآیند تشخیصی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تست آکادمیک:

متخصص ممکن است یک آزمون پیشرفت استاندارد را اجرا کند که مهارت‌های خواندن، نوشتن، و حساب فرد را بررسی می‌کند و همچنین یک آزمون بهره هوشی (IQ) را بررسی می‌کند. اگر فرد در آزمون IQ عملکرد خوبی داشته باشد اما در آزمون پیشرفت نمره کمتری داشته باشد، می تواند نشان دهنده اختلال یادگیری باشد.

بررسی عملکرد:

متخصص ممکن است عملکرد تحصیلی، حرفه ای، اجتماعی و رشدی فرد را بررسی و ارزیابی کند.

سابقه پزشکی:

متخصص احتمالاً سؤالاتی در مورد سابقه پزشکی شخصی و خانوادگی فرد می‌پرسد.

معاینه فیزیکی و عصبی:

متخصص ممکن است یک معاینه فیزیکی و عصبی برای بررسی سایر بیماری ها مانند بیماری‌های مغزی، اختلالات سلامت روان، و ناتوانی‌های رشدی و فکری انجام دهد.
هر ناتوانی یادگیری علائم متفاوتی دارد و تجربه همه افراد از این بیماری منحصر به فرد است زیرا ممکن است در فراوانی و شدت علائم خود تفاوت هایی را تجربه کنند.

برخی از افراد ممکن است یک مشکل یادگیری مجزا داشته باشند که تأثیر شدیدی بر زندگی روزمره آنها نداشته باشد. در حالی که دیگران ممکن است چندین ناتوانی یادگیری داشته باشند که با یکدیگر همپوشانی دارند و عملکرد بدون پشتیبانی را برای آنها دشوار می کند.

درمان ناتوانی های یادگیری

ناتوانی های یادگیری اختلالاتی مادام العمر هستند که قابل رفع یا درمان نیستند. با این حال، با تشخیص، درمان و حمایت به موقع، افراد دارای ناتوانی های یادگیری می توانند در مدرسه، محل کار و در میان جامعه خود موفق باشند.

درمان ناتوانی های یادگیری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

آموزش ویژه:

کودکان دارای ناتوانی های یادگیری ممکن است از آموزش توسط معلمان آموزش دیده ویژه بهره مند شوند که ارزیابی جامعی از توانایی های کودک انجام می دهند و سپس به کودک کمک می کنند تا ضمن جبران ناتوانی های خود، نقاط قوت خود را تقویت کند.

دارو:

برخی از افراد ممکن است نیاز به مصرف دارو برای بهبود توانایی تمرکز داشته باشند.

روان درمانی:

روان درمانی می تواند به افراد مبتلا به ناتوانی های یادگیری کمک کند تا با مسائل عاطفی برخورد کنند و مهارت های مقابله ای را توسعه دهند.

سایر مداخلات:

افراد دارای ناتوانی های یادگیری ممکن است از مداخلات دیگری مانند گفتار درمانی نیز بهره مند شوند.

واحد گفتار درمانی در کلینیک سلامت مغز دانا

کلینیک سلامت مغز به عنوان یکی از بهترین مراکز گفتار درمانی در شیراز، تمام مواردی را که برای گفتاردرمانی به آن نیاز خواهید داشت یکجا در اختیار شما قرار خواهد داد. و به این سؤال مهم پاسخ می‌دهد: کودک شما از درمانی که دریافت می‌کند چه سودی خواهد برد؟

ما به شدت مداخله زودهنگام را توصیه می کنیم. درمان اختلالات گفتاری کودکان در مراحل اولیه رشد، آسانتر از بزرگسالی است. تیم ما از بازی درمانی برای برقراری ارتباط بهتر با کودکان استفاده می کنند.

ما همچنین به کمک متخصصین گفتاردرمانی و روان درمانی از والدین حمایت می کنیم تا در ارتباطات و تعاملات اجتماعی با کودکان خود ماهرتر شوند. رویکرد خانواده محور ما شامل والدین، معلمان و سایر اعضای جامعه است که نقش مهمی در رفتارها و تثبیت عادات جدید در زندگی روزمره دارند.

برای اطلاعات بیشتر واحد گفتار درمانی را در سایت ما ببینید.

گروه های حمایتی:

افراد دارای ناتوانی های یادگیری و همچنین والدین کودکان دارای ناتوانی های یادگیری ممکن است از جلسات گروه حمایتی بهره مند شوند که به آنها کمک می کند با دیگرانی که تجربیات مشابهی دارند ارتباط برقرار کنند. مشکلات یادگیری اغلب می تواند منجر به تنش، سوء تفاهم و درگیری در بین خانواده شود، به ویژه در میان خانواده هایی که این بیماری ارثی است.

حرف آخر

هر انسانی مجهز به مجموعه ای منحصر به فرد از نقاط قوت و ضعف است. همه ما قادریم برخی از کارها را بدون زحمت انجام دهیم اما در زمینه های دیگر با مشکلاتی مواجهیم.

مهم است که بدانیم در حالی که افراد دارای ناتوانی های یادگیری با چالش هایی در یادگیری روبرو هستند، آنها به هیچ وجه از هیچ کس پایین تر نیستند. آموزش ویژه، درمان، حمایت، مهربانی و صبر می تواند به موفقیت آنها کمک کند.

درمان اختلال یادگیری در شیراز در مرکز سلامت مغز دانا

Mozhan Parsa

درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.