درمان تحریک تتا مغز (TBS) چیست؟ با هم بشنویم:
درمان تحریک تتا (TBS) یک روش انقلابی برای تحریک مغز است که به طور دقیقتری ریتمهای طبیعی فعالیت نورونهای مغز را تقلید میکند.
تحریک تتا-برست (TBS) نوعی جدیدی، از تحریک مغناطیسی فرا جمجمه ای (TMS) است. این روش با تقلید از ریتم طبیعی مغز انسان به نام “ریتم تتا”، باعث ایجاد اثرات تحریکی قدرتمند می شود. تحریک تتا-برست (TBS) نوعی از تحریک مغناطیسی فراجمجمه ای (TMS) است که از فرکانس تتا برای تحریک مغز استفاده می کند. فرکانس تتا بین 4 تا 8 هرتز است و با فعالیت های مختلفی از جمله خواب، یادگیری و حافظه مرتبط است.
مغز ما هنگام یادگیری چیزهای جدید یا سازگاری با محیط های جدید از امواج تتا استفاده می کند. همین امر باعث می شود که درمان با TBS در مقایسه با روش های قبلی TMS برای درمان اختلال افسردگی اساسی (MDD یا به طور خلاصه افسردگی) برتری داشته باشد.
از زمان معرفی TBS، مرکز سلامت مغز دانا در ارائه این درمان جدید و تغییر دهنده زندگی پیشگام بوده است. بنابراین ما بسیار خوشحالیم که اعلام کنیم از سال ۲۰۱۸، TBS مورد تایید سازمان غذا و دارو (FDA) قرار گرفته است.
درمان ۳ دقیقه ای ضد افسردگی
مانند TMS، درمان تتا-برست ساده و غیرتهاجمی است. این روش با تحریک مغز در الگویی منحصر به فرد و در مدت زمان کوتاه تری عمل می کند. یک جلسه استاندارد ۴۰ دقیقه ای rTMS/TMS اکنون به یک جلسه ۳ دقیقه ای TBS کاهش یافته است.
TBS همچنین نسبت به TMS سنتی، یک روش درمانی ایمن تر و قابل تحمل تر در نظر گرفته می شود. زیرا با شدت بسیار کمتری عمل می کند اما کارایی برابر یا احتمالا حتی بهتر دارد.
یک جهش بزرگ رو به جلو
تحقیقات نشان داده است که TBS ایمن و موثر است. فراتر از اینکه نسل جدیدی از TMS باشد، TBS به عنوان یک جهش بزرگ رو به جلو توصیف شده است.
پروتکل تتا-برست با استفاده از پرتوهای کوتاه و سریع تتا با فرکانس بالا (۵۰ هرتز)، تمایل به تقلید از ریتم فیزیولوژیکی مغز انسان دارد و شامل مکانیسمهای انعطافپذیری مغز میشود که مسئول اثرات مثبت و احتمالا ماندگارتر هستند و این می تواند منجر به نرخ بالاتر بهبودی در درمان افسردگی شود.
مراجعین این امکان منحصر به فرد را دارند که یکی از موارد زیر را دریافت کنند:
- rTMS استاندارد
- درمان تتا-برست
- هر دو روش تتا-برست و TMS سنتی (پروتکل درمان دوگانه) که منجر به نرخ بهبودی حتی بالاتر برای بیماران ما شده است.
خبر خوب این است که درمان TBS اکنون مورد تایید سازمان غذا و دارو (FDA) قرار گرفته است و تحت پوشش برخی بیمه های تکمیلی می باشد.
تفاوت تحریک تتا-برست با rTMS چیست؟
TBS از فرکانس بالاتری (50 هرتز به جای 10 هرتز) استفاده می کند. همچنین در مقایسه با پروتکل های rTMS به زمان جلسه کمتری نیاز دارد. در حالی که هر جلسه rTMS حدود 30 دقیقه طول می کشد، TBS به طور چشمگیری به فواصل 3 دقیقه ای کاهش می یابد. این باعث ایجاد یک تجربه درمانی راحت تر برای بیماران می شود. یک دوره کامل TBS حدود 25 جلسه طول می کشد.
در TBS، از پالس های مغناطیسی کوتاه و شدید برای تحریک سلول های عصبی در مغز استفاده می شود. این پالس ها به صورت مجموعه های سه تایی (triplets) ارائه می شوند که به آنها “پالس های سه تایی” می گویند. هر پالس سه تایی شامل سه پالس مغناطیسی با فرکانس 50 هرتز است که به مدت 200 میلی ثانیه (0.2 ثانیه) طول می کشد.
مزایای تحریک تتا-برست
TBS با مزایای زیادی همراه است. مانند TMS معمولی، TBS به خوبی تحمل می شود و ایمن است. عوارض جانبی بسیار کمی با TBS همراه است.
TBS و rTMS هر دو توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده اند و موثر هستند. مشاهدات ما پس از استفاده از تحریک تتا-برست این است که حتی کمی بیشتر از rTMS موثر است. بیماران به دلیل زمان درمان بسیار کمتر مورد نیاز، TBS را ترجیح می دهند. .
البته برای کسانی که در گذشته با درمان TMS موفقیت آمیز داشته اند، ما شما را تشویق می کنیم که به انجام کاری که برای شما مفید بوده است ادامه دهید.
تحریک تتا-برست در مقابل rTMS
rTMS و iTBS با یک دستگاه پزشکی مشابه و به روشی بسیار مشابه انجام می شوند. هر دو rTMS و iTBS برای درمان اختلال افسردگی اساسی استفاده می شوند. هر دو روی ناحیه یکسانی از مغز یعنی قشر پیشانی چپ تمرکز می کنند. هر دو را می توان به صورت سرپایی و ایمن تحویل داد. هر دو کارایی یکسانی دارند، یعنی مطالعات گسترده نشان داده است که آنها به اندازه یکدیگر در درمان اختلال افسردگی اساسی موثر هستند. هر دو توسط سازمان غذا و دارو تایید شده اند و به عنوان درمانی به همان اندازه قدرتمند برای اختلال افسردگی اساسی در سطح بین المللی شناخته شده اند.
تفاوت ها
iTBS از تنظیم پالس سریعتر در دستگاه TMS استفاده می کند. در حالی که اکثر دستگاه های TMS جدید می توانند هر دو rTMS و iTBS را ارائه دهند، برخی از دستگاه های TMS قدیمی ممکن است قادر به ارائه iTBS نباشند. زمان درمان iTBS در مقایسه با rTMS بسیار سریع است. آخرین زمان های درمان rTMS تقریباً 20 دقیقه است در حالی که همان درمان را می توان در iTBS طی 3 دقیقه انجام داد. در حال حاضر از iTBS نمی توان برای درمان OCD یا PTSD استفاده کرد.
مزایای خاص TBS
- زمان درمان کوتاه تر: همانطور که قبلا ذکر شد، TBS تنها به 3 دقیقه جلسه در مقایسه با 20 دقیقه برای rTMS نیاز دارد. این باعث می شود درمان برای بیماران راحت تر و از نظر زمانی کارآمدتر باشد.
- تحمل پذیری بهتر: برخی از بیماران rTMS را ناراحت کننده می دانند، در حالی که به نظر می رسد TBS به دلیل ماهیت کوتاه و پالس سریع آن تحمل بهتری دارد.
تفاوت cTBS و iTBS
cTBS (Continuous Theta Burst Stimulation) و iTBS (Intermittent Theta Burst Stimulation) دو نوع پروتکل تحریک مغناطیسی مغز (TMS) هستند. در واقع دو نوع مختلف TBS هستند که یکی تحریکی و دیگری مهاری عمل می کند. از این روش ها برای تغییر فعالیت عصبی در نواحی خاص مغز استفاده میشوند. تفاوت اصلی این دو روش در نحوه اعمال تحریکهای مغناطیسی است که منجر به اثرات متفاوتی بر فعالیت عصبی میشود.
cTBS: تحریک مداوم و مهاری
- نحوه عملکرد: در cTBS، تحریکهای مغناطیسی به صورت پیوسته و بدون وقفه به مدت طولانیتر اعمال میشود. این تحریک مداوم منجر به کاهش فعالیت عصبی در ناحیه تحت درمان میشود. معمولا این نوع تحریک هر جلسه 20 تا 40 ثانیه زمان می برد.
- اثر مهاری: cTBS به عنوان یک روش مهاری شناخته میشود، زیرا باعث کاهش تحریکپذیری نورونها و در نتیجه کاهش فعالیت عصبی میشود. این ویژگی cTBS را برای درمان اختلالاتی که با افزایش فعالیت عصبی در برخی نواحی مغز همراه هستند، مانند اختلالات اضطرابی و وسواس مفید میسازد.
iTBS: تحریک متناوب و تحریکی
- نحوه عملکرد: در iTBS، تحریکهای مغناطیسی به صورت متناوب و در دورههای کوتاه اعمال میشود. این الگوی تحریک متناوب منجر به افزایش فعالیت عصبی در ناحیه تحت درمان میشود. هر جلسه از این نوع تحریک حدود 4 دقیقه زمان می برد.
- اثر تحریکی: iTBS به عنوان یک روش تحریکی شناخته میشود، زیرا باعث افزایش تحریکپذیری نورونها و در نتیجه افزایش فعالیت عصبی میشود. این ویژگی iTBS را برای درمان اختلالاتی که با کاهش فعالیت عصبی در برخی نواحی مغز همراه هستند، مانند افسردگی، مفید میسازد.
چرا cTBS مهاری است؟
- تخلیه سیناپسی: تحریک مداوم در cTBS باعث تخلیه سیناپسها میشود، یعنی نورونها پس از مدتی قادر به پاسخگویی به تحریکهای بعدی نخواهند بود. این امر منجر به کاهش فعالیت عصبی میشود.
- آداپتاسیون نورونی: نورونها به تحریک مداوم عادت میکنند و حساسیت آنها به تحریک کاهش مییابد. این پدیده نیز به کاهش فعالیت عصبی کمک میکند.
کاربردهای cTBS
cTBS به دلیل اثر مهاری خود، در درمان اختلالات زیر کاربرد دارد:
- اختلالات اضطرابی: مانند اختلال اضطراب فراگیر، اختلال وسواس فکری-عملی و اختلال اضطراب اجتماعی.
- اسکیزوفرنی: برای کاهش علائم مثبت مانند توهم و هذیان.
- درد مزمن: برای کاهش شدت درد.
جمعبندی
cTBS و iTBS دو روش مهم تحریک مغناطیسی مغز هستند که اثرات متفاوتی بر فعالیت عصبی دارند. cTBS به دلیل اثر مهاری خود، برای درمان اختلالاتی که با افزایش فعالیت عصبی همراه هستند، مناسب است. انتخاب بین cTBS و iTBS به نوع اختلال، شدت علائم و ویژگیهای فردی بیمار بستگی دارد.
نتیجه گیری
TBS یک روش درمانی جدید و امیدوارکننده برای افسردگی است. با کارایی برابر با rTMS اما با مزایای زمان درمان کوتاه تر، هزینه کمتر و تحمل پذیری بهتر، به نظر می رسد TBS به عنوان یک انتخاب درمانی پیشرو در حال ظهور است. کلینیک سلامت مغز دانا در شیراز همیشه از تکنولوژی جدید و موثر استقبال می کند و می تواند به شما در تعیین اینکه آیا TBS برای شرایط خاص شما مناسب است یا خیر کمک کند.
با مرکز ما در شیراز تماس بگیرید تا بهتر متوجه شوید که آیا TBS درمان مناسبی برای شما و عزیزانتان است تا زندگی را دوباره با تمام شگفتی ها و زیبایی هایش ببینید. 09172030360 – 07136476172
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.