علل و عوامل خطر بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر یک بیماری عصبی است که با تغییرات در مغز مشخص می شود. این تغییرات شامل آتروفی یا کوچک شدن مغز و تجمع پروتئین‌های آمیلوئید و تاو در مغز است. پروتئین آمیلوئید انباشته شده می تواند توده های غیرطبیعی در مغز ایجاد کند که به پلاک های آمیلوئید معروف هستند. در مقابل، پروتئین تاو اضافی، فیبرهای درهم تنیده در سلول‌های مغزی شما را تشکیل می‌دهد که به نام درهم تنیده‌های نوروفیبریلاری شناخته می‌شوند. علل و عوامل خطر بیماری آلزایمر رل بشناسیم تا بتوانیم بهتر بیماری را مدیریت کنیم.
این گره‌ها و پلاک‌ها می‌توانند به سلول‌های مغزی معروف به نورون‌ها، به ویژه در بخشی از مغز که حافظه را کنترل می‌کند، آسیب بزنند. از ارسال پیام نورون ها به یکدیگر جلوگیری می کند. در عملکردهایی مانند تفکر، به خاطر سپردن، یادگیری و برنامه ریزی تداخل ایجاد می کند و در نهایت منجر به زوال عقل می شود.
این تغییرات در مغز گاهی اوقات می تواند 10 سال قبل از ظهور علائم بیماری آلزایمر شروع شود. با گذشت زمان، این بیماری به قسمت های دیگر مغز گسترش می یابد و منجر به از دست دادن نورون ها می شود و باعث آتروفی مغز می شود.
این تغییرات عصبی ناشی از انحطاط وابسته به سن و سایر عوامل ژنتیکی، فیزیکی و سبک زندگی است. نقش این عوامل در خطر ابتلا به بیماری آلزایمر می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. با این حال، دلایل دقیق این وضعیت هنوز به طور کامل شناخته نشده است.
عوامل مربوط به خطر مغز و بدن
افزایش سن یک عامل خطر اصلی برای بیماری آلزایمر است. زیرا باعث تغییراتی در مغز می شود. سایر شرایط سلامتی و ضربه به سر نیز می تواند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد.
پیری
در حالی که افزایش سن باعث آلزایمر نمی شود و بسیاری از افراد تا 90 سالگی و بعد از آن بدون ابتلا به هیچ نوع زوال عقل زندگی می کنند. تقریباً یک سوم افراد بالای 85 سال ممکن است به این بیماری مبتلا باشند.
اینها برخی از تغییرات مرتبط با سن هستند که ممکن است در مغز رخ دهند:
- آتروفی
- التهاب
- آسیب عروقی
- افزایش تولید مولکول های ناپایدار به عنوان رادیکال های آزاد.
این تغییرات بر روی نورون های مغز تأثیر می گذارد و به پیشرفت بیماری آلزایمر کمک می کند. با این حال، آلزایمر بخشی طبیعی از پیری نیست. با پیشرفت بیماری، مغز به میزان قابل توجهی کوچک می شود.
شرایط سلامتی
شرایط بهداشتی زیر نیز می تواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد:
- دیابت
- بیماری قلبی
- فشار خون بالا
- کلسترول بالا
- چاقی
این شرایط می تواند سرعتی را که مغز قادر به پاکسازی پروتئین آمیلوئید اضافی است کاهش دهد. منجر به تجمع پروتئین در مغز شود. این شرایط برای افرادی که 50 سال و بالاتر هستند خطر بیشتری ایجاد می کند.
اختلال شناختی خفیف
اختلال شناختی خفیف (MCI) وضعیتی است که با زوال شناختی مشخص می شود. می تواند بر عملکردهایی مانند تفکر، حافظه و زبان تأثیر بگذارد. کاهش این اغلب بیشتر از حد طبیعی برای سن فرد است. اما نه به شدت کاهش همراه با زوال عقل. یک فرد مبتلا به MCI هنوز هم می تواند در محیط های کاری یا اجتماعی کار کند.
MCI گاهی اوقات می تواند نشانه اولیه بیماری آلزایمر و زوال عقل باشد. اگر فرد مبتلا به MCI در درجه اول از دست دادن حافظه را تجربه کند، خطر قابل توجهی وجود دارد که در نهایت به بیماری آلزایمر تشخیص داده شود. شناخت سریع تر علل و عوامل خطر بیماری آلزایمر ضروری است.
همه افرادی که MCI دارند لزوماً به بیماری آلزایمر یا زوال عقل مبتلا نمی شوند. با این حال، تشخیص MCI می‌تواند انتخاب‌های سبک زندگی سالم‌تری را تشویق کند. به شما کمک کند تا استراتژی‌هایی برای مقابله با از دست دادن حافظه همراه با این شرایط ایجاد کنید. و اطمینان حاصل کنید که برای نظارت بر علائم خود به طور منظم به پزشک خود مراجعه می‌کنید.
ضربه به سر
آسیب به سر که باعث آسیب به مغز شده است می تواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد. آسیب شدید، صدمات متعدد یا آسیب دیدگی پس از 50 سالگی می تواند شانس ابتلا به آلزایمر را افزایش دهد.
سابقه خانوادگی و ژنتیک
نقش ژن ها در بیماری آلزایمر پیچیده است و هنوز در حال بررسی است.
دو نوع بیماری آلزایمر وجود دارد؛ هر دو نوع دارای عوامل خطر ژنتیکی مرتبط با آنها هستند:
بیماری آلزایمر زودرس: این یک شکل نادر از این بیماری است که علائم آن می‌تواند در هر زمانی پس از 30 سالگی ظاهر شود. به ارث بردن یک جهش ژنتیکی در یکی از سه ژن مربوطه می‌تواند منجر به شروع زودرس بیماری آلزایمر شود.
بیماری آلزایمر دیر شروع: این شکل شایع‌تر این بیماری است که علائم آن برای اولین بار در اواسط دهه 60 ظاهر می‌شود. افرادی که دارای یک نوع ژن به نام APOE ɛ4 در کروموزوم 19 هستند ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به بیماری آلزایمر دیررس باشند. با این حال، داشتن این تنوع به این معنی نیست که شما قطعاً به آلزایمر مبتلا خواهید شد. برخی از افراد مبتلا به آلزایمر APOE ɛ4 ندارند.
داشتن سندرم داون، یک اختلال کروموزومی ژنتیکی نیز می تواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد. به این دلیل است که افراد مبتلا به سندرم داون یک نسخه اضافی از کروموزوم 21 دارند. بنابراین آنها یک ژن اضافی تولید کننده پروتئین دارند که منجر به تولید بتا آمیلوئید می شود. افراد مبتلا به سندرم داون 10 تا 20 سال قبل از سایر افراد معمولاً علائم آلزایمر را نشان می دهند.
عوامل خطر مربوط به سبک زندگی
سایر عوامل سبک زندگی، رشد و محیطی نیز می توانند بر مغز تأثیر بگذارند و خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهند. این شامل:
- آلودگی هوا
- مصرف زیاد الکل
- سطوح تحصیلات پایین تر
- عادات بد خوابیدن
- سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
برای جلوگیری از زوال شناختی و کاهش شانس ابتلا به بیماری آلزایمر و زوال عقل، می توانید برای حفظ سلامت مغز و بدن خود اقداماتی را انجام دهید:
- از یک رژیم غذایی متعادل و مغذی پیروی کنید
- الکل را در حد اعتدال بنوشید
- از سیگار کشیدن خودداری کنید
- فعالیت بدنی داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید
- وزن سالم خود را حفظ کنید
- یک زندگی اجتماعی جذاب ایجاد کنید
- به طور منظم در فعالیت های تحریک کننده ذهنی شرکت کنید
- معاینات سلامت منظم را انجام دهید
برای اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان چند تخصصی همین امروز با ما در کلینیک سلامت مغز دانا تماس بگیرید.
منبع: https://www.verywellmind.com/alzheimer-s-disease-causes-and-risk-factors-5193059
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.