بیماری آدیسون چیست؟

بیماری آدیسون یک بیماری مزمن است که در آن غدد فوق کلیوی شما به اندازه کافی هورمون کورتیزول و آلدوسترون تولید نمی کنند. غدد فوق کلیوی، غدد مثلثی شکل کوچکی هستند که در بالای هر یک از دو کلیه قرار دارند. آنها بخشی از سیستم غدد درون ریز شما هستند .

کورتیزول هورمونی است که به بدن کمک می کند به استرس، از جمله استرس بیماری، جراحت یا جراحی پاسخ دهید. همچنین به حفظ فشار خون ، عملکرد قلب، سیستم ایمنی بدن و سطح گلوکز (قند) خون کمک می کند. کورتیزول برای زندگی ضروری است.

آلدوسترون هورمونی است که بر تعادل سدیم  و پتاسیم خون تأثیر می گذارد. این به نوبه خود میزان مایعی را که کلیه شما به عنوان ادرار خارج می‌کند کنترل می‌کند که بر حجم خون و فشار خون تأثیر می‌گذارد.

بیماری آدیسون را نارسایی اولیه آدرنال نیز می نامند. یک اختلال مرتبط، نارسایی ثانویه آدرنال، زمانی اتفاق می‌افتد که غده هیپوفیز به اندازه کافی هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک (ACTH) ترشح نمی‌کند که غدد آدرنال شما را برای تولید کورتیزول فعال می‌کند.

تفاوت بین بیماری آدیسون و سندرم کوشینگ چیست؟

این بیماری   زمانی اتفاق می افتد که بدن شما کورتیزول (و آلدوسترون) کافی نداشته باشد، در حالی که سندرم کوشینگ زمانی اتفاق می افتد که بدن شما کورتیزول بیش از حد داشته باشد (هیپرکورتیزول).

بیماری آدیسون چه کسانی را تحت تاثیر قرار می دهد؟

بیماری آدیسون می تواند افراد را در هر گروه سنی تحت تاثیر قرار دهد، اما این بیماری در افراد 30 تا 50 ساله شایع است.

افرادی که سندرم پلی اندوکرین خود ایمنی دارند، یک بیماری نادر و ارثی که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بسیاری از بافت ها و اندام ها حمله می کند، احتمال ابتلا به بیماری آدیسون بسیار بیشتر است. غشاهای مخاطی، غدد فوق کلیوی و غدد پاراتیروئید معمولاً تحت تأثیر این سندرم قرار می گیرند، اگرچه می تواند بر انواع دیگر بافت ها و اندام ها تأثیر بگذارد.

افرادی که دارای بیماری خودایمنی زیر هستند نیز در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری خودایمنی (شایع ترین) بیماری آدیسون هستند:

• دیابت نوع I.
• کم خونی خطرناک
• بیماری گریوز .
• تیروئیدیت مزمن .
• درماتیت هرپتی فرمیس .
• ویتیلیگو .
• میاستنی گراویس .

بیماری آدیسون چقدر شایع است؟

بیماری آدیسون نادر است. در ایالات متحده، از هر 100000 نفر 1 نفر را مبتلا می کند.

علائم بیماری آدیسون چیست؟

در بیماری آدیسون، آسیب غدد فوق کلیوی معمولاً به آرامی در طول زمان اتفاق می‌افتد، بنابراین علائم به تدریج بروز می‌کنند. علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

علائم بیماری آدیسون عبارتند از:

• بدتر شدن مداوم خستگی (شایع ترین علامت).
• لکه های پوست تیره ( هیپرپیگمانتاسیون )، به خصوص در اطراف زخم ها و چین های پوستی و روی لثه ها.
• درد شکم .
• حالت تهوع و استفراغ .
• اسهال .
• از دست دادن اشتها و کاهش وزن ناخواسته.
• درد عضلانی ، اسپاسم عضلانی و/یا درد مفاصل .
• کم آبی بدن .
• فشار خون پایین ، که می تواند باعث سبکی سر یا سرگیجه در هنگام ایستادن شود.
• تغییرات در خلق و خو و رفتار، مانند تحریک پذیری، افسردگی و تمرکز ضعیف.
• هوس خوردن غذای شور.
• قند خون پایین (هیپوگلیسمی) .

افرادی که در بدو تولد به بیماری آدیسون مبتلا شده اند، ممکن است قاعدگی غیرطبیعی (قاعدگی) داشته باشند ، موهای بدن خود را از دست بدهند و میل جنسی کاهش یافته باشد.

در برخی موارد – مانند پس از یک آسیب یا بیماری شدید یا زمان استرس شدید – علائم می توانند به سرعت ظاهر شوند و باعث یک رویداد تهدید کننده زندگی به نام بحران آدیسونی یا نارسایی حاد آدرنال شوند.

بحران آدیسونی یک اورژانس پزشکی است. اگر درمان نشود، می تواند منجر به شوک و مرگ شود. علائم بحران آدیسونی عبارتند از:

• ضعف شدید
• درد ناگهانی و شدید در ناحیه کمر، شکم یا پاها.
• احساس بی قراری، گیجی ، ترس یا سایر تغییرات ذهنی.
• استفراغ و اسهال شدید که به طور بالقوه منجر به کم آبی بدن می شود.
• فشار خون پایین.
• از دست دادن هوشیاری.

اگر این علائم را دارید در اسرع وقت به نزدیکترین بیمارستان بروید.

چه چیزی باعث بیماری آدیسون می شود؟

شایع ترین علت بیماری آدیسون یک پاسخ خودایمنی است که زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به دلیل نامعلومی به بافت های سالم حمله می کند. با بیماری آدیسون، سیستم ایمنی بدن شما به بخش بیرونی غدد فوق کلیوی ( قشر آدرنال ) حمله می کند، جایی که آنها کورتیزول و آلدوسترون را می سازند. علائم معمولاً تا زمانی که 90 درصد قشر آدرنال آسیب نبیند، ایجاد نمی‌شوند که می‌تواند چند ماه تا سال طول بکشد.

تقریباً 75 درصد از موارد بیماری آدیسون به دلیل حمله خود ایمنی است. بیماری خودایمنی آدیسون ممکن است به خودی خود یا به عنوان بخشی از یک سندرم نادر و ارثی، به ویژه سندرم های پلی اندوکرین خودایمنی I (APS نوع 1) و II (سندرم اشمیت) رخ دهد.

در گذشته، سل یکی از علل اصلی بیماری آدیسون بود. این یکی از دلایل برجسته این وضعیت در کشورهای در حال توسعه است.

سایر علل کمتر شایع بیماری آدیسون عبارتند از:

• عفونت های مکرر، از جمله عفونت های مرتبط با HIV/AIDS و عفونت های قارچی.
• هنگامی که سلول های سرطانی از قسمت دیگری از بدن شما به غدد فوق کلیوی شما حمله می کنند.
• خونریزی غدد فوق کلیوی
• برداشتن غدد فوق کلیوی با جراحی
• آمیلوئیدوز (شرایطی که در آن پروتئین‌های آمیلوئید در اندام‌های حیاتی تجمع می‌یابند و باعث آسیب می‌شوند).

بیماری آدیسون چگونه تشخیص داده می شود؟

از آنجایی که علائم بیماری آدیسون معمولاً در طول زمان به کندی ایجاد می‌شوند و معمولاً مبهم و در بسیاری از شرایط مختلف مشترک هستند، اغلب منجر به تأخیر در تشخیص صحیح می‌شود.

ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی اغلب زمانی که یک آزمایش خون معمولی، مانند پانل متابولیک پایه ، سطوح پایین سدیم یا سطوح بالای پتاسیم را نشان می دهد، «به طور تصادفی» بیماری آدیسون را کشف می کنند.

لکه های تیره روی پوست شما یکی دیگر از علائم رایجی است که به ارائه دهندگان مراقبت های بهداشتی سیگنال می دهد تا بیماری آدیسون را آزمایش کنند.

اگر پزشک بر اساس علائم شما مشکوک به ابتلا به بیماری آدیسون باشد، آزمایش‌های بیشتری را برای تشخیص رسمی این بیماری درخواست می‌کند.

چه آزمایشاتی برای تشخیص بیماری آدیسون انجام می شود؟

برای تعیین اینکه آیا شما به بیماری آدیسون مبتلا هستید، ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است آزمایش های زیر را تجویز کند:

• آزمایش‌های خون : پزشک شما احتمالاً آزمایش‌های خاصی را برای اندازه‌گیری سطوح سدیم، پتاسیم، کورتیزول و ACTH در خون تجویز می‌کند.
• تست تحریک ACTH : این آزمایش پاسخ غدد فوق کلیوی شما را پس از تزریق ACTH مصنوعی اندازه گیری می کند. اگر غدد آدرنال شما پس از تزریق سطوح پایینی از کورتیزول تولید می کنند، ممکن است به درستی کار نکنند.
• آزمایش هیپوگلیسمی ناشی از انسولین : ارائه‌دهنده شما ممکن است این آزمایش را برای تعیین اینکه آیا علائم شما به‌جای غدد فوق کلیوی شما به دلیل مشکلات غده هیپوفیز (نارسایی ثانویه آدرنال) است، تجویز کند. این آزمایش سطح قند خون (گلوکز) را قبل و بعد از تزریق انسولین سریع الاثر اندازه گیری می کند که باید منجر به افت قند خون (هیپوگلیسمی) و افزایش کورتیزول شود.
• توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) : توموگرافی کامپیوتری یک تست تصویربرداری است که از رایانه برای ترکیب بسیاری از تصاویر اشعه ایکس در نماهای مقطعی استفاده می کند. ارائه دهنده شما ممکن است یک سی تی اسکن برای ارزیابی غدد فوق کلیوی و/یا غده هیپوفیز شما درخواست کند. به عنوان مثال، می تواند نشان دهد که آیا سیستم ایمنی شما به غدد فوق کلیوی شما آسیب رسانده است یا اینکه آیا غدد عفونی شده اند.

بیماری آدیسون چگونه درمان می شود؟

بیماری آدیسون با جایگزینی هورمون های از دست رفته، کورتیزول و آلدوسترون، با نسخه های مصنوعی آنها درمان می شود.

کورتیزول با داروی هیدروکورتیزون و آلدوسترون با داروی فلودروکورتیزون جایگزین می شود . بیماری آدیسون یک بیماری مزمن است، بنابراین فرد باید تا آخر عمر دارو مصرف کند.

دوزهای این داروها برای هر فرد متفاوت است و ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما ممکن است برای جلوگیری از بحران حاد آدرنال، دوز را در هنگام تجربه عفونت، تروما، جراحی و سایر موقعیت های استرس زا افزایش دهد.

اگر فلودروکورتیزون مصرف می کنید، ممکن است پزشک به شما بگوید که مصرف نمک خود را افزایش دهید، به خصوص در هوای گرم و مرطوب و بعد از ورزش شدید .

پیش آگهی (چشم انداز) بیماری آدیسون چیست؟

پیش آگهی بیماری آدیسون به طور کلی خوب است. اگرچه افرادی که به بیماری آدیسون مبتلا هستند باید تا پایان عمر خود دارو مصرف کنند، اما می توانند زندگی عادی و سالمی داشته باشند.

با این حال، دوزهای این داروها باید به دقت کنترل شود تا از درمان بیش از حد یا کم‌درمان جلوگیری شود. درمان بیش از حد با گلوکوکورتیکوئیدها (هیدروکورتیزون) ممکن است منجر به چاقی ، دیابت نوع 2 و پوکی استخوان شود . درمان بیش از حد با فلودروکورتیزون می تواند باعث فشار خون بالا (فشار خون) شود .

تا 50 درصد از افراد مبتلا به بیماری آدیسون به یک بیماری خود ایمنی دیگر مبتلا می شوند.

در صورت ابتلا به بیماری آدیسون چگونه از خودم مراقبت کنم؟

اگر به بیماری آدیسون مبتلا هستید، باید یک کارت شناسایی همراه داشته باشید و همیشه از یک دستبند یا گردنبند هشدار پزشکی استفاده کنید تا به متخصصان پزشکی اطلاع دهید که در مواقع اضطراری به این بیماری مبتلا هستید.

با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در مورد اقداماتی که باید انجام دهید هنگامی که بیمار می شوید یا استرس شدید را تجربه می کنید صحبت کنید زیرا احتمالاً نیاز به افزایش دوز دارو دارید.

از پرشک خود در مورد نگه داشتن یک ویال تزریق کورتیزول برای مواقع اضطراری بپرسید و مطمئن شوید که کسی که همراه شما است می داند چگونه به شما تزریق کند.

چه زمانی باید در مورد بیماری آدیسون به پزشک خود مراجعه کنم؟

اگر به بیماری آدیسون مبتلا هستید، باید به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا مطمئن شوید که دوزهای دارویی برای شما مؤثر است.

اگر استرس شدیدی دارید – مانند جراحت، بیماری یا مرگ یکی از عزیزان – با ارائه دهنده خود تماس بگیرید زیرا ممکن است نیاز به تنظیم دارو داشته باشید.

در صورت داشتن هر یک از علائم بحران آدیسونی، مانند ضعف ناگهانی، شدید و درد شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

نکته پایانی

تشخیص یک بیماری مزمن می تواند طاقت فرسا و استرس زا باشد. خبر خوب این است که بیماری آدیسون با دارو قابل درمان است. مهم است که به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا مطمئن شوید که دوزهای مصرفی شما صحیح است و از یک دوره نارسایی حاد آدرنال جلوگیری کنید. اگر در مورد مدیریت بیماری آدیسون سؤالی دارید، با پزشکزخود صحبت کنید.