مقدمه
مطمئنا قبلاً اصطلاح سکته مغزی را شنیده اید. این مساله سالانه حدود 800000 نفر را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار می دهد. سکته مغزی به دو صورت اتفاق می افتد. در مرحله اول، یک شریان مسدود شده می تواند خون را در ناحیه ای از مغز قطع کند. این یک سکته مغزی ایسکمیک است. 85 درصد سکته ها از این نوع است. بازتوانی سکته مغزی به شرایط مختلفی بستگی دارد.
نوع دوم سکته زمانی اتفاق می افتد که یک رگ خونی نشت یا ترکیده باشد. بنابراین خون به بافت مغز یا اطراف مغز می ریزد. به این حالت سکته هموراژیک می گویند. درمان سریع می تواند آسیب مغزی و احتمال مرگ یا ناتوانی را کاهش دهد. بنابراین اگر شما یا شخصی که می شناسید دچار سکته مغزی شده است، باید با اورژانس تماس بگیرید و فورا به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.
تاریخچه بیماران مبتلا به سکته مغزی تغییر کرده است.
شیوع این بیماری در سال 2008، نسبت به سال 1995، افزایش پیدا کرده است. بسیاری از بیماران تنها هستند. در خانه زندگی می‌کنند و نیاز به کمک بیشتری دارند و وضعیت عملکردی بهتری قبل از سکته مغزی دارند. در حال حاضر پیشگیری اولیه چه در سطح فردی و چه در سطح جمعیت بیشتر در دستور کار قرار گرفته است. بازتوانی سکته مغزی نسبت به گذشته بهبود قابل توجهی پیدا کرده است.
66.4% بیماران مستقیماً در بخش سکته مغزی بستری می شوند. 58% در عرض سه ساعت پس از شروع سکته (63% در عرض 4.5 ساعت) به بیمارستان می رسند. مراقبت‌های حاد نیز در دهه گذشته تغییر کرده است. با توجه به درمان‌های پزشکی مانند ضدلخته ها و برنامه‌ریزی برای ترخیص و توانبخشی که حتی زودتر شروع می‌شود، روند درمانی تغییر کرده است.
هر کسی ممکن است سکته کند.
اما برخی چیزها فرد را در معرض خطر بیشتری قرار می دهد. و برخی فاکتورها می تواند خطر را کاهش دهد. اگر 55 سال به بالا دارید، اگر آفریقایی-آمریکایی هستید، اگر مرد هستید، یا اگر سابقه خانوادگی سکته مغزی یا حمله قلبی دارید، احتمال سکته مغزی بیشتر است.
اضافه وزن، کم تحرکی، مصرف زیاد الکل، مصرف تفریحی مواد مخدر خطر سکته را افزایش می دهد. کسانی که سیگار می کشند، فشار خون بالا یا کلسترول بالا دارند، دیابت کنترل نشده دارند، از آپنه انسدادی خواب رنج می برند یا اشکال خاصی از بیماری قلبی دارند نیز در معرض خطر بیشتری هستند.
اگر فکر می کنید کسی که می شناسید دچار سکته مغزی شده است به دنبال این علائم و نشانه ها باشید:
- مشکل ناگهانی در صحبت کردن و درک آنچه دیگران می گویند.
- فلج یا بی حسی صورت، بازو یا پا در یک طرف بدن.
- مشکلات بینایی در یک یا هر دو چشم.
- مشکل در راه رفتن و از دست دادن تعادل.
در حال حاضر بسیاری از سکته ها با سردرد همراه نیستند. اما گاهی اوقات ممکن است سردرد ناگهانی و شدید در برخی از انواع سکته ایجاد شود. اگر متوجه هر یک از این موارد شدید، حتی اگر علائم ظاهر شدند و رفتند یا به طور کامل ناپدید شدند، به دنبال مراقبت های پزشکی اورژانسی باشید.
درمان با تحریک الکتریکی فراجمجمه ای در بازتوانی سکته مغزی
تحریک الکتریکی فراجمجمه ای که به عنوان یک تکنیک تحریک غیر تهاجمی شناخته می شود. اصطلاحی است که برای اشکال مختلف تعدیل عصبی، که همگی غیر تهاجمی هستند، می باشد.
این جریان الکتریکی معمولاً با دو یا چند الکترود به پوست سر فرد اعمال می شود. در حالی که مقدار زیادی جریان از طریق بافت نرم و جمجمه هدایت می شود، بخشی از جریان به پوست سر نفوذ می کند و از طریق مغز هدایت می شود. اینجاست که می تواند تحریک پذیری عصبی را تغییر دهد.
به دلایل زیادی می توان از تحریک الکتریکی استفاده کرد مانند افزایش عملکرد حرکتی تا درمان افسردگی و سایر اختلالات روانی.
پیشرفت های زیادی در این تکنیک ها صورت گرفته است
همگی با سطوح مختلف موفقیت همراه بوده اند. کارآزمایی‌های بالینی همانطور که تقریباً در گذشته انجام داده‌اند به پیش می‌روند. 15 سال برای ارزیابی اثربخشی تحریک الکتریکی بر شرایطی مانند افسردگی، سکته مغزی و درد نوروپاتیک زمان صرف شده است.
شواهد رو به رشدی وجود دارد که نشان می دهد نوعی از تحریک الکتریکی فرا جمجمه ای به عنوان tDCS (تحریک با جریان مستقیم) می تواند فعالیت مغز را به گونه ای افزایش دهد که تسکین درمانی علائم اصلی را فراهم می کند. جلوی کاهش عملکرد شناختی را بگیرد و به طور کلی خلق و خو را بهبود می بخشد.
این مطالعات همچنان نتایج مثبتی را نشان می دهد. شکل غیر درمانی آن به حمایت از خستگی و اختلالات توجه که در جامعه مدرن امروزی بسیار شایع هستند کمک خواهد کرد.
گزینه های مختلف درمانی برای تحریک الکتریکی
روش های مختلفی برای تحریک الکتریکی وجود دارد که یکی از این روش ها، تحریک با جریان مستقیم است که به عنوان tDCS نیز شناخته می شود. این مورد شامل استفاده از یک سطح ثابت مداوم یک جریان مستقیم است. هدف tDCS ایجاد تغییرات کوچک اما قابل توجه در سرعت شلیک تعداد زیادی نورون است. منجر به تغییر در رفتار و عملکرد مغز می شود.
یکی دیگر از روش های تحریک الکتریکی، تحریک جریان متناوب است که به عنوان tACS نیز شناخته می شود. این شبیه به tDCS است زیرا مقادیر مشابه جریان کم را اعمال می کند اما می تواند در فرکانس های متناوب خاص تحویل داده شود.
هر دوی این روش‌های تحریک الکتریکی فراجمجمه‌ای (TES) می‌توانند برای تأثیرگذاری بر فعالیت مغز و رفتارهای مرتبط با آن استفاده شوند. در عین حال از هر گونه اثرات نامطلوب جدی برای سلامتی جلوگیری می شود. اینها با ارائه جریان‌های بسیار ضعیف‌تر در tACS و tDCS نسبت به جریان‌های تجویز شده در درمان شوک الکتریکی به دست می‌آید. مهم است که بدانید با شوک الکتریکی یا ECT متفاوت است.
هرکسی که قصد دریافت این درمان‌ها را دارد:
باید قبل از جلسات درمانی، غربالگری لازم را انجام دهد تا اطمینان حاصل شود که هیچ شرایط پزشکی وجود ندارد که ممکن است آنها را از شرکت منع کند. روش‌ها و تکنیک‌های مختلف درمان با تحریک الکتریکی ترانس کرانیال (TES) ابزارهای امیدوارکننده‌ای برای کمک به افراد مبتلا به ناتوانی‌های یادگیری رشدی و اختلالات رفتاری هستند.
به طور گسترده اعتقاد بر این است که درمان با تحریک الکتریکی فراجمجمه ای با هیچ یک از این مخالفت ها مشکل جدی ندارد.
تحریک الکتریکی با جریان مستقیم
تحریک الکتریکی با جریان مستقیم به عنوان یک تکنیک تحریک قابل حمل و پوشیدنی مغز توصیف می شود که جریان الکتریکی کم را به پوست سر می رساند.
این کار با اعمال یک جریان مثبت (آنودال) یا منفی (کاتدال) از طریق الکترودها به یک منطقه خاص با هدف ایجاد تغییرات فوری و طولانی مدت در عملکرد مغز انجام می شود. موقعیت الکترودهای آند و کاتد به نواحی خاصی روی سر منتقل می‌شود تا نحوه عبور جریان به مناطق خاصی از مغز را تنظیم کند.
دستگاه‌های تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای (tDCS) شبیه دستگاه‌های کوچک باتری‌دار با یک پنل کنترل هستند که برای برنامه‌ریزی دستگاه برای تنظیم مدت و شدت تحریک استفاده می‌شود.
الکترودها روی سر فرد قرار می گیرند و با یک بند الاستیک در جای خود ثابت می شوند. محرک باید دارای ویژگی های مختلفی باشد که به اطمینان از قابل تحمل بودن و قابل اعتماد بودن تحریک کمک می کند.
تحریک مغز با جریان مستقیم برای تقویت فعالیت در مغز استفاده می شود. جریان به اندازه کافی قوی نیست که پتانسیل عمل در یک نورون را تحریک کند، در عوض الگوی نورون هایی را که قبلاً فعال هستند تغییر می دهد. این اتفاق به بازتوانی سکته مغزی کمک می کند.
تحریک با جریان مستقیم می تواند به عنوان گزینه ای برای درمان اعتیاد، درد مزمن، افسردگی، اسکیزوفرنی، صرع و توانبخشی حرکتی، علاوه بر کاربردهای سلامتی غیر پزشکی مانند تمرکز، مدیتیشن در حال بررسی است.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره رایگان چند تخصصی با ما در کلینیک سلامت مغز دانا در تماس باشید.
منبع: https://rehabclinicsgroup.com/treatments/our-therapies/transcranial-electrical-stimulation-tes-therapy/
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/stroke/symptoms-causes/syc-20350113
https://bmcneurol.biomedcentral.com/articles/10.1186/1471-2377-12-162#:~:text=Within%2072%20hours%20after%20stroke%20onset%2048.0%25%20of%20the%20patients,care%20(p%20%3C%200.001).
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.