بیماری آلزایمر شایع ترین علت زوال عقل در بریتانیا است.
زوال عقل نام گروهی از علائم مرتبط با کاهش مداوم عملکرد مغز است. این مشکل می تواند بر حافظه، مهارت های تفکر و سایر توانایی های ذهنی تأثیر بگذارد. علت دقیق بیماری آلزایمر هنوز به طور کامل شناخته نشده است. اگرچه تصور می شود تعدادی از موارد خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد.
این ها شامل:
- افزایش سن
- سابقه خانوادگی
- بیماری افسردگی درمان نشده، اگرچه افسردگی نیز می تواند یکی از علائم بیماری آلزایمر باشد.
- عوامل سبک زندگی و شرایط مرتبط با بیماری قلبی عروقی
علائم و نشانه های بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر یک وضعیت پیشرونده است. به این معنی که علائم به تدریج در طی سال‌ها ایجاد می‌شوند و در نهایت شدیدتر می‌شوند. بر عملکردهای متعدد مغز تأثیر می گذارد.
اولین علامت بیماری آلزایمر معمولاً مشکلات جزئی حافظه است. به عنوان مثال، این می تواند فراموش کردن مکالمات یا رویدادهای اخیر، و فراموش کردن نام مکان ها و اشیاء باشد.
با پیشرفت این بیماری، مشکلات حافظه شدیدتر می شود. علائم دیگری نیز می تواند ایجاد شود.
مانند:
- سردرگمی و گم شدن در مکان های آشنا
- مشکل در برنامه ریزی یا تصمیم گیری
- مشکلات گفتار و زبان
- مشکلات حرکت بدون کمک یا انجام وظایف مراقبت از خود
- تغییرات شخصیتی، مانند پرخاشگری، مطالبه گری و بدگمانی نسبت به دیگران
- توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که وجود ندارد) و هذیان (باور کردن چیزهایی که واقعیت ندارند)
- خلق و خوی پایین یا اضطراب
در اینجا بیشتر در مورد آلزایمر بخوانید.
از آنجایی که علت دقیق بیماری آلزایمر هنوز ناشناخته است، هیچ راه قطعی برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. اما یک سبک زندگی سالم می تواند به کاهش خطر کمک کند.
کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی
فعال ماندن از نظر روانی و اجتماعی
شواهدی وجود دارد که نشان می دهد میزان زوال عقل در افرادی که در طول زندگی خود از نظر ذهنی و اجتماعی فعال هستند کمتر است. کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر و سایر انواع زوال عقل ممکن است با موارد زیر امکان پذیر باشد:
- خواندن
- یادگیری زبان های خارجی
- نواختن آلات موسیقی
- داوطلب شدن در گروه های محلی
- شرکت در ورزش های گروهی مانند بولینگ
- فعالیت ها یا سرگرمی های جدید را امتحان کنید.
- حفظ یک زندگی اجتماعی فعال
نشان داده شده است که مداخلاتی مانند بازی‌های رایانه‌ای «آموزش مغز» باعث بهبود شناخت در مدت کوتاهی می‌شود. اما تحقیقات هنوز نشان نداده است که آیا این می‌تواند به پیشگیری از زوال عقل کمک کند یا خیر.
عوامل خطر زوال عقل
یک عامل خطر چیزی است که احتمال ابتلا به یک بیماری را افزایش می دهد. تغییر برخی از عوامل خطر زوال عقل دشوار یا غیرممکن است. این موارد شامل:
- سن: هر چه سن شما بیشتر باشد، احتمال ابتلا به زوال عقل بیشتر می شود. با این حال، زوال عقل بخشی طبیعی از پیری نیست.
- ژن ها: به طور کلی تصور نمی شود که ژن ها به تنهایی باعث زوال عقل شوند. با این حال، برخی از عوامل ژنتیکی با برخی از انواع کمتر رایج درگیر هستند.
- زوال عقل معمولاً به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و “محیطی” مانند سیگار کشیدن و عدم ورزش منظم و سطوح تحصیلی پایین تر ایجاد می شود.
رژیم غذایی و زوال عقل
فاکتورهای خطر: رژیم غذایی سرشار از چربی اشباع شده، نمک و قند و فیبر کم. اینها می تواند خطر ابتلا به فشار خون بالا، کلسترول بالا، اضافه وزن یا چاقی و دیابت نوع 2 را افزایش دهد.
کاری که می توانید انجام دهید: از یک رژیم غذایی سالم و متعادل پیروی کنید.
وزن و زوال عقل
موارد خطر: اضافه وزن یا چاقی می تواند فشار خون و خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد. که هر دو با خطر بالاتر بیماری آلزایمر و زوال عقل عروقی مرتبط هستند. کاری که می توانید انجام دهید: با استفاده از ماشین حساب وزن سالم بررسی کنید. آیا وزن شما در محدوده سالم است یا خیر. اگر اضافه وزن یا چاق هستید، حتی از دست دادن 5 تا 10 درصد وزن اضافی می تواند به کاهش خطر زوال عقل کمک کند.
ورزش و زوال عقل
خطر: فقدان فعالیت بدنی منظم می تواند خطر بیماری قلبی، اضافه وزن یا چاقی و دیابت نوع 2 را افزایش دهد. همگی با خطر بالاتر زوال عقل مرتبط هستند. افراد مسن‌تری که ورزش نمی‌کنند نیز بیشتر در معرض مشکلات حافظه یا تفکر هستند (که به عنوان توانایی شناختی شناخته می‌شود).
آنچه می توانید انجام دهید: دستورالعمل های توصیه شده انجام حداقل 150 دقیقه فعالیت هوازی با شدت متوسط در هفته است. مانند پیاده روی سریع، دوچرخه سواری یا رقص. همچنین باید حداقل دو بار در هفته ورزش های تقویتی مانند باغبانی یا یوگا انجام دهید. همچنین مهم است که کمتر بنشینید. بنابراین سعی کنید به طور منظم بلند شوید و حرکت کنید. به عنوان مثال، از پله‌ها بالا بروید، از پله‌های برقی بالا بروید و در حالت ایستاده با تلفن تماس بگیرید.
الکل و زوال عقل
خطر: نوشیدن مقادیر زیاد الکل خطر سکته مغزی، بیماری قلبی و برخی سرطان ها را افزایش می ده. همچنین به سیستم عصبی از جمله مغز آسیب می رساند.
سیگار کشیدن و زوال عقل
خطر: سیگار کشیدن باعث تنگ شدن عروق می‌شود. می‌تواند فشار خون را افزایش دهد. همچنین خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی و همچنین چندین نوع سرطان را افزایش می دهد.
انجام تمرینات شناختی و بازتوانی شناختی استاندارد به نحو موثری در پیشگیری و کند کردن روند بیماری آلزایمر نقش دارد. برای اطلاعات بیشتر با ما در انستیتو سلامت مغز دانا در تماس باشید.
منبع: Alzheimer’s disease – NHS (www.nhs.uk)
Alzheimer’s disease – Prevention – NHS (www.nhs.uk)
Can dementia be prevented – NHS (www.nhs.uk)
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.