فوبیا های خاص در سراسر جهان بسیار شایع است.
فوبیا باعث می شود ما از هر گونه موقعیتی که عامل ترس ما در آن وجود دارد اجتناب کنیم .که به نوعی تأثیرگذاریش بر زندگیمان متفاوت است. شاید حتی به نظر دیگران عجیب به نظر برسیم و حتی مورد تمسخر قرار بگیریم. اما مهم ترین تأثیر آن است که ما را اذیت می کند و می ترسد پایین آمدن دیگر عملکردهای شناختی در واقعیت است. حتی در صورت عدم وقوع با ایجاد کننده فوبیا استرس، مغز را راحت نمی‌گذارد.
شواهد نشان میدهد که روان‌درمانی، و به‌ویژه درمان شناختی رفتاری، زمانی که به‌طور مستقل یا به‌عنوان درمان کمکی اجرا شود، مداخله‌ای بسیار تاثیرگذار است. به نظر می‌رسد درمان‌‌هایی که از فناوری کمک میگیرند تأثیر مفیدی در کاهش ترس دارند و گفته می‌شود که نسبت به درمان مواجهه واقعی قابل تحمل‌تر هستند. درمان‌های مبتنی بر شناخت که برای تغییر مسیرهای برانگیختگی ترس و فعال‌سازی فوبیا طراحی شده‌اند، نتایج اولیه مثبتی را ارائه کرده‌اند.
تشخیص
تشخیص فوبیاهای خاص بر اساس یک مصاحبه بالینی کامل و دستورالعمل های تشخیصی است. پزشک شما درباره علائم شما سؤالاتی می پرسد و یک تاریخچه پزشکی، روانپزشکی و اجتماعی می گیرد. او ممکن است از معیارهای تشخیصی در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، منتشر شده توسط انجمن روانپزشکی آمریکا استفاده کند.
درمان فوبیا
یک درمان برای فوبیاهای خاص، نوعی روان درمانی به نام مواجهه درمانی است. گاهی اوقات پزشک شما ممکن است درمان یا داروی دیگری را نیز توصیه کند.
هدف از درمان بهبود کیفیت زندگی است به طوری که دیگر توسط فوبیاهای خود محدود نشوید. همانطور که یاد می گیرید چگونه واکنش ها، افکار و احساسات خود را بهتر مدیریت کنید و با آنها ارتباط برقرار کنید، متوجه خواهید شد که اضطراب و ترس شما کاهش می یابد و دیگر فوبیای شما زندگیتان را کنترل نمیکند.
روان درمانی
صحبت با یک متخصص سلامت روان می تواند به شما در مدیریت فوبیای خاص خود کمک کند. درمان شناختی رفتاری و مواجهه درمانی موثرترین درمان ها هستند.
مواجهه درمانی
روش مواجهه درمانی بر تغییر پاسخ شما به شی یا موقعیتی که از آن می ترسید تمرکز دارد. قرار گرفتن تدریجی و مکرر با منبع ترس خاص خود و افکار و احساسات مرتبط ممکن است به شما کمک کند تا مدیریت اضطراب خود را یاد بگیرید. به عنوان مثال، اگر از آسانسور می ترسید، درمان شما ممکن است از فکر کردن در مورد سوار شدن به آسانسور، به تماشای تصاویر آسانسور، نزدیک شدن به آسانسور، تا قدم گذاشتن در آسانسور پیشرفت کند. در مرحله بعد، می توانید یک طبقه سوار آسانسورشوید، سپس چند طبقه را سوار شوید و سپس در یک آسانسور شلوغ سوار شوید.
مواجهه درمانی با افزایش تدریجی سطح قرار گرفتن در معرض ترس شما کار می کند که به شما امکان می دهد بر فوبیای خود کنترل داشته باشید. با پیشرفت درمان، باید نسبت به فوبیای خود کمتر احساس اضطراب کنید.
رفتار درمانی شناختی (CBT)
رفتار درمانی شناختی (CBT) شامل قرار گرفتن در معرض همراه با تکنیک های دیگر برای یادگیری روش هایی برای مشاهده و کنار آمدن با شی یا موقعیت ترسناک است. شما باورهای جایگزین در مورد ترس ها و احساسات بدنی خود و تأثیری که آنها بر زندگی شما داشته اند را یاد می گیرید. CBT بر یادگیری ایجاد حس تسلط و اعتماد به نفس در افکار و احساسات تأکید می کند تا تحت تأثیر آنها قرار نگیرید.
CBT نوعی مشاوره است که می تواند با تغییر طرز تفکر و رفتار به شما کمک کند مشکلات خود را مدیریت کنید. می توان از آن برای ایجاد راه های عملی برای مقابله با فوبیا استفاده کرد.
موسسه ملی بهداشت و مراقبت عالی (NICE) استفاده از CBT کامپیوتری را برای درمان فوبیای خاص در بزرگسالان توصیه نمی کند. برای دریافت این درمان باید به مراکز تخصصی ارائه دهنده این روش مراجعه کنید.
در VR، ما می‌توانیم فضای امنی را فراهم کنیم که بتوانیم آن خیابان یا آن سوپرمارکت را شبیه‌سازی کنیم، به آن افراد کمک کنیم تا به دنیای مجازی بروند و بر ترس‌هایشان در یک محیط امن و کنترل‌شده غلبه کنند.
درمان مواجهه با واقعیت مجازی درمان شناختی رفتاری و مواجهه واقعی را ترکیب می کند. این به افراد اجازه می دهد تا در محیطی واقع گرایانه با ترس های خود کار کنند بدون اینکه عدم امنیت و آسایش را با مواجهه واقعی تجربه کنند.
داروها
به طور کلی روان درمانی با استفاده از مواجهه درمانی در درمان فوبیاهای خاص موفق است. با این حال، گاهی اوقات داروها می توانند به کاهش علائم اضطراب و هراسی که از فکر کردن یا قرار گرفتن در معرض آن شی یا موقعیتی که از آن می ترسید، کمک کنند.
داروها ممکن است در طول درمان اولیه یا برای استفاده کوتاه مدت در موقعیت‌های خاصی که به ندرت پیش می‌آیند، مانند پرواز در هواپیما، سخنرانی در جمع یا استفاده از MRI استفاده شوند.
مسدود کننده های بتا
این داروها اثرات محرک آدرنالین مانند افزایش ضربان قلب، افزایش فشار خون، تپش قلب و لرزش صدا و اندام‌ها را که در اثر اضطراب ایجاد می‌شود، مسدود می‌کنند.
آرام بخش ها
داروهایی به نام بنزودیازپین ها با کاهش میزان اضطرابی که احساس می کنید به شما کمک می کنند تا آرام شوید. آرام بخش ها باید با احتیاط استفاده شوند. زیرا می توانند اعتیادآور باشند. و اگر سابقه اعتیاد به الکل یا مواد مخدر دارید باید از مصرف آنها خودداری کنید.
شیوه زندگی و درمان های خانگی فوبیا
از پزشک یا سایر متخصصان سلامت روان بخواهید که سبک زندگی و استراتژی های دیگری را برای کمک به مدیریت اضطراب همراه با فوبیاهای خاص پیشنهاد کند. مثلا:
- راهبردهای ذهن آگاهی ممکن است در یادگیری نحوه تحمل اضطراب و کاهش رفتارهای اجتنابی مفید باشد.
- تکنیک های تمدد اعصاب، مانند تنفس عمیق، آرام سازی عضلانی یا یوگا، ممکن است به مقابله با اضطراب و استرس کمک کنند.
- فعالیت بدنی و ورزش ممکن است در مدیریت اضطراب مرتبط با فوبیای خاص مفید باشد.
مقابله و حمایت
درمان حرفه ای می تواند به شما کمک کند بر فوبیای خاص خود غلبه کنید یا آن را به طور موثر مدیریت کنید تا زندانی ترس خود نشوید.
مقابله با ترس ها
شما همچنین می توانید برخی از اقدامات را به تنهایی انجام دهید:
- سعی کنید از موقعیت های ترسناک اجتناب نکنید. تمرین کنید تا جایی که می توانید در نزدیکی موقعیت های ترسناک بمانید. نه اینکه به طور کامل از آنها دوری کنید. خانواده، دوستان و درمانگر می توانند به شما کمک کنند تا در این زمینه تمرین کنید. تکنیک هایی را که در درمان یاد می گیرید تمرین کنید. و در صورت بدتر شدن علائم با درمانگر خود برای ایجاد برنامه ای موثر تلاش کنید.
- استراحت کافی داشته باشید. سالم غذا بخورید و سعی کنید هر روز از نظر بدنی فعال باشید. از مصرف بیش از حد کافئین اجتناب کنید، زیرا می تواند اضطراب را بدتر کند. و فراموش نکنید که با بهتر شدن اوضاع، موفقیت ها را جشن بگیرید.
به فرزندتان کمک کنید تا با ترس ها کنار بیایند
به عنوان والدین، کارهای زیادی می توانید انجام دهید تا به فرزندتان کمک کنید تا با ترس ها کنار بیاید. مثلا:
- در مورد ترس ها آشکارا صحبت کنید. به کودک خود اجازه دهید بداند که همه گاهی اوقات افکار و احساسات ترسناکی دارند. اما برخی چیزها برای بعضی ترسناکتر است. مشکل را بی اهمیت جلوه ندهید. یا فرزندتان را به خاطر ترسیدن تحقیر نکنید. در عوض، درباره افکار و احساسات فرزندتان صحبت کنید. و به او اجازه دهید بداند که شما برای گوش دادن و کمک به او حضور دارید.
- فوبیای خاص را تقویت نکنید. از فرصت ها برای کمک به کودکان برای غلبه بر ترس های خود استفاده کنید. به عنوان مثال، اگر فرزند شما از سگ دوست همسایه می ترسد، برای دوری از حیوان دست به کار نشوید. در عوض، به کودک خود کمک کنید هنگام مواجهه با سگ با او کنار بیاید. و راه هایی برای شجاع بودن نشان دهید. برای مثال، ممکن است پیشنهاد دهید که در کنار شما، فرزندتان به سگ نزدیکتر شود. کم‌کم این فاصله را کم کنید.
- الگوی رفتار مثبت. از آنجایی که کودکان با تماشا کردن یاد می گیرند، می توانید نشان دهید که چگونه در مواجهه با چیزی که فرزندتان از آن می ترسد یا از آن می ترسید، واکنش نشان دهید. می توانید ابتدا ترس را نشان دهید و سپس نشان دهید که چگونه با ترس مقابله کنید.
اگر به نظر می رسد ترس های کودک شما بیش از حد و مداوم است و در زندگی روزمره اختلال ایجاد می کند، میتوانید از متخصصان انستیتو سلامت مغز دانا کمک بخواهید.
آماده شدن برای درمان فوبیا
اگر تصمیم گرفته اید برای فوبیای خاصی کمک بگیرید، اولین قدم بزرگ را برداشته اید. می توانید با صحبت با متخصص سلامت روان شروع کنید.
آنچه شما می توانید انجام دهید
قبل از قرار ملاقات، فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:
- علائمی که تجربه می کنید، حتی اگر به نظر بی ارتباط با اضطراب شما باشند. فوبیای خاص میتواند باعث ناراحتی جسمی و روانی شود.
- محرک ها، مانند مکان ها یا چیزهایی که به دلیل اضطراب و ترس از آنها اجتناب می کنید. نحوه برخورد با این محرک‌ها و عواملی که وضعیت را بهتر یا بدتر می‌کنند را درج کنید.
- اطلاعات شخصی کلیدی، از جمله هرگونه استرس عمده یا تغییرات اخیر زندگی.
- تمام داروها، ویتامین ها، محصولات گیاهی یا سایر مکمل هایی که مصرف می کنید و دوزهای مصرفی. الکل یا سایر داروهایی را که ممکن است برای کاهش احساس اضطراب خود استفاده کنید را نیز ذکر کنید.
آیا فوبیاها دائمی هستند؟
فوبیاهای خاص جزو شایع ترین اختلالات اضطرابی هستند و همه فوبیاها نیاز به درمان ندارند. اما اگر یک فوبیای خاص بر زندگی روزمره شما تأثیر میگذارد، چندین روش درمانی در دسترس هستند که می توانند به شما کمک کنند. تا بر ترس های خود غلبه کنید. که اغلب دائمی هستند.
برای کمک به شما در درمان فوبیا، انستیتو سلامت مغز دانا جدیدترین روش های مقابله با فوبیا را ارائه میدهد. برای کسب اطلاعات بیشتر تماس بگیرید.
منابع
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7096216/https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/specific-phobias/diagnosis-treatment/drc-20355162#:~:text=at%20a%20time.-,Psychotherapy,or%20situation%20that%20you%20fear.https://www.medscape.com/viewarticle/961532https://www.abc.net.au/news/health/2021-05-17/virtual-reality-therapy-for-treating-phobias-and-paranoia/100134166https://centerforanxietydisorders.com/virtual-reality-therapy-for-phobias/#:~:text=Virtual%20reality%20exposure%20therapy%20combines,safety%20of%20their%20therapist’s%20office
درباره نویسنده
موژان پارسا پژوهشگر ارشد توان‌بخشی شناختی دانشگاه شهید بهشتی و همکار قطب عصب روان‌شناسی شناختی کشور است. جریان اصلی تحقیقات وی اختلالات عصب تحولی و به طور خاص متمرکز بر اوتیسم می باشد.