چطور با یک آزمایش خون ساده می توان آلزایمر را زودتر تشحیص داد؟

نشانگرهای زیستی برای تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر

محققان می گویند سطح microRNA در خون ممکن است یک نشانگر زیستی جدید قابل اعتماد برای تشخیص اختلالات شناختی خفیف و سایر اشکال زوال عقل ناشی از آلزایمر باشد.

محققان دانشگاه گوتینگن، مولکول‌هایی در خون شناسایی کرده‌اند که می‌توانند زوال عقل زود هنگام ناشی از آلزایمر را نشان دهند. یافته های آنها در مجله علمی “EMBO Molecular Medicine” ارائه شده است. این یافته ها بر اساس مطالعات انسانی و  آزمایشگاهی است. بیمارستان‌های دانشگاهی مختلف در سراسر آلمان نیز در این تحقیقات شرکت داشتند. بیومارکر توصیف شده توسط تیمی به سرپرستی پروفسور آندره فیشر بر اساس اندازه گیری سطح  microRNA ها است.

این تکنیک هنوز برای استفاده عملی مناسب نیست. هدف دانشمندان ایجاد یک آزمایش خون ساده است. این آزمایش می تواند در مراقبت های پزشکی معمول برای ارزیابی خطر زوال عقل ناشی از آلزایمر به کار رود. با توجه به داده های مطالعه، microRNA ها به طور بالقوه می توانند اهدافی برای درمان زوال عقل نیز باشند. هنگامی که علائم زوال عقل آشکار می شود، مغز قبلاً به شدت آسیب دیده است.

در حال حاضر، تشخیص آلزایمر خیلی دیر اتفاق می‌افتد

این تشخیص دیرهنگام آلزایمر امکان درمان موثر را کم می کند. آندره فیشر، رهبر گروه تحقیقاتی و سخنگوی سایت DZNE در گوتینگن، استاد دپارتمان روانپزشکی و روان درمانی در UMG است. او می گوید: “اگر زوال عقل زود تشخیص داده شود، احتمال تأثیر مثبت بر روند بیماری افزایش می یابد”.

“ما به آزمایش هایی نیاز داریم که به طور ایده آل قبل از شروع زوال عقل پاسخ دهند. درنتیجه خطر بیماری آلزایمر را به طور قابل اعتماد تخمین بزنند. به عبارت دیگر، آزمایش هایی که هشدار اولیه می دهند. ما مطمئن هستیم که نتایج مطالعه فعلی ما راه را برای چنین آزمایش‌هایی هموار می‌کند”. مشخصه مولکولی بیومارکری که فیشر و همکارانش یافته اند بر اساس اندازه گیری  microRNA های خون است.

مولکول های MicroRNA

اینها مولکول هایی با خواص تنظیمی هستند. بر تولید پروتئین ها تأثیر می گذارند و بنابراین مولکولی کلیدی در متابولیسم هر موجود زنده ای هستند. میکرو RNA های مختلف زیادی وجود دارد و هر یک از آنها می توانند کل شبکه های پروتئین های وابسته به هم را تنظیم کنند. در نتیجه بر فرآیندهای پیچیده در ارگانیسم تأثیر می گذارند. بنابراین، microRNA ها تأثیر گسترده ای دارند. ” ما می‌خواستیم بفهمیم که آیا میکرو RNA‌ های خاصی وجود دارند که حضور آنها در خون با آمادگی ذهنی مرتبط است یا خیر”.

از طریق مطالعات گسترده در انسان، موش و کشت سلولی، محققان در نهایت سه microRNA را شناسایی کردند. سطح این مولکول ها با عملکرد ذهنی مرتبط بود. این مولکول ها به نحو موثری می توانند برای پیش بینی زوال عقل ناشی از آلزایمر به کار بروند.

روش انجام پژوهش

آنها داده‌های افراد جوان و از نظر شناختی عادی و افراد مسن با اختلال شناختی خفیف (MCI) را تحلیل کردند. برای داده های افراد سالم، دانشمندان گوتینگن با بیمارستان دانشگاه مونیخ همکاری کردند. داده‌های بیماران MCI از یک مطالعه DZNE که سال‌ها در حال انجام است بدست آمد. همچنین از داده های کلینیک‌های دانشگاهی در سراسر آلمان برای این گروه نیز استفاده شد.

نشانه های زوال عقل ناشی از آلزایمر

در پایان، یافته‌های مختلف مانند تکه‌هایی از یک پازل گرد هم آمدند. در افراد سالم، سطح میکروRNA‌ها با آمادگی ذهنی مرتبط بود. هرچه سطح این مولکول ها در خون کمتر بود، افراد در تست های شناختی بهتر عمل می کردند.

این امتیاز در موش ها حتی قبل از اینکه جوندگان شروع به نشان دادن افت ذهنی کنند، افزایش یافت. صرف نظر از اینکه این به دلیل سن بود یا به این دلیل که آنها علائمی مشابه علائم زوال عقل آلزایمر داشتند. شواهد بیشتری از بیماران مبتلا به MCI بدست آمد. افرادی که نشانگر خون در آنها بسیار بالا بود، 90 درصد در عرض دو سال به بیماری آلزایمر مبتلا شدند. «بنابراین ما افزایش سطح خونی این سه میکرو RNA را به عنوان نشانه زوال عقل می بینیم. این نشانگر زیستی در انسان نشان دهنده پیشرفتی است که در آینده حدود دو تا پنج سال خواهد بود”.

اهداف بالقوه برای درمان آلزایمر

محققان دریافتند که سه microRNA شناسایی شده بر فرآیندهای التهابی در مغز تاثیر دارد. همچنین این مولکول ها در “نوروپلاستیسیته” که شامل توانایی نورون ها برای ایجاد ارتباط با یکدیگر است، تأثیر می گذارند. بنابراین این مولکول ها بیش از سیگنال های هشدار دهنده هستند.

از نظر ما، آنها نه تنها نشانگر هستند، بلکه تأثیر فعالی بر فرآیندهای پاتولوژیک دارند. فیشر می گوید که این آنها را به اهداف بالقوه ای برای درمان تبدیل می کند. در واقع، ما در موش ها می بینیم که وقتی این microRNA ها با دارو مسدود می شوند، توانایی یادگیری بهبود می یابد. ما این را در موش‌هایی با نقص‌های ذهنی مرتبط با افزایش سن مشاهده کردیم. همچنین در موش‌هایی با آسیب مغزی مشابه آنچه در بیماری آلزایمر رخ می‌دهد، نیز مشاهده شد.

کاربرد نشان گرهای زیستی در مراقبت های معمول

نشانگر جدید هنوز نیاز به آزمایش بیشتری دارد. علاوه بر این، روش اندازه گیری فعلی برای استفاده عملی بسیار پیچیده است. در مطالعات بیشتر، هدف ما تایید بالینی این نشانگر زیستی است. فیشر می گوید: علاوه بر این، ما قصد داریم یک روش آزمایش ساده برای غربالگری نقطه مراقبت ایجاد کنیم.

هدف ما انجام یک آزمایش کم هزینه است، مشابه آزمایش سریع بیماری کرونا. با این تفاوت که برای اهداف ما، به یک قطره خون نیاز دارید. چنین آزمایشی می‌تواند در طول معاینات معمول در مطب پزشکان برای تشخیص خطر افزایش زوال عقل در مراحل اولیه استفاده شود. افرادی که نتایج مشکوک دارند، می توانند تحت تشخیص دقیق تری برای آلزایمر قرار گیرند.

خلاصه

مولکولهای  microRNA با شناخت ارتباط دارند و هدفی برای تشخیص زوال شناختی ناشی از آلزایمر اند. در حالی که برخی افراد بدون نقص حافظه پاتولوژیک پیر می شوند. برخی دیگر به بیماری های شناختی مرتبط با سن مبتلا می شوند. تغییرات در عملکرد شناختی در طول زمان در این بیماران به کندی ایجاد می شود. بیماری آلزایمر اغلب در مرحله ای تشخیص داده می شود که درمان ها موثر واقع نمی شوند.

بنابراین، نیاز زیادی به شناسایی رویکردهای ارزان قیمت و کم تهاجمی وجود دارد. این ها می‌توانند برای غربالگری با هدف شناسایی افراد در معرض خطر آلزایمر مورد استفاده قرار گیرند. سپس می‌توانند تحت تشخیص‌های بیشتر و در نهایت درمان‌های طبقه‌بندی شده باشند. شواهدی ارائه می‌دهیم که تغییرات بیانی در این مولکول ها نشان‌دهنده مکانیسم‌های متعدد زوال عقل در مغز است. درنهایت بررسی میزان بیان این مولکول ها در افراد مسن هدف مناسب درمانی و تشخیصی خواهد بود.

بحث و نتیجه گیری

تجزیه و تحلیل microRNAهای خون کم تهاجمی است. این  مولکول ها در محیط‌های عاری از سلول پایدار هستند. نسبتاً به روش‌هایی که معمولاً باعث تخریب RNA و پروتئین می‌شوند، مقاوم هستند. بنابراین پتانسیل یک نشان گر زیستی مناسب را دارا می باشند. علاوه بر این، تجزیه و تحلیل کمی microRNA ها نسبتا آسان و بسیار قابل تکرار است. در حالی که در این مطالعه، ما از روش‌های توالی RNA کوچک و qPCR استفاده کردیم. داده‌های اخیر نشان می‌دهد که روش‌های جایگزین مانند سنجش جریان جانبی می‌تواند برای کمی‌سازی microRNA استفاده شود.

علاوه بر این، شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد سطوح microRNA که از طریق qPCR از خون وریدی و پلاسما اندازه‌گیری می‌شوند. در نتیجه از طریق تجزیه و تحلیل خون مویرگی به‌دست‌آمده از نوک انگشت قابل مقایسه است. این داده‌ها از این ایده پشتیبانی می‌کنند که تجزیه و تحلیل   microRNA می‌تواند برای ایجاد یک آزمایش در نقطه مراقبت یا حتی در خانه مناسب باشد.

این روش می تواند به عنوان روش کم تهاجمی برای تشخیص آلزایمر استفاده شود

یک روش‌ غربالگری حداقل تهاجمی و کم‌ هزینه است. روش مناسبی است که می تواند برای تشخیص زودهنگام زوال عقل ناشی از آلزایمر مناسب باشد. چنین آزمایشی برای هیچ بیماری شناختی خاصی نیست. تجزیه و تحلیل بیومارکر مبتنی بر خون باید به عنوان اولین گام در یک فرآیند چند مرحله ای مدنظر باشد. برای شناسایی افراد در معرض خطر کاهش حافظه پاتولوژیک در نظر گرفته شود.

سپس افراد در معرض خطر می توانند آزمایش های تشخیصی دقیق تری را انجام دهند. افرادی که برای رویکردهای غربالگری عمومی مانند تجزیه و تحلیل نشانگر زیستی CSF یا تصویربرداری مغز مناسب نیستند. این رویکرد غربالگری می تواند به عنوان یک استراتژی جدید درمانی مبتنی بر microRNA باشد.

منبع: Warning Signs for Dementia in the Blood – Neuroscience News

Alzheimer’s disease News Research Tags Articles – Neuroscience News

Dr.Kh.Rahimi Jaberi

درباره نویسنده

خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.