مقدمه
بحث و گفتگوهای طنزآمیز می تواند از جمله راه های موثر برای تأثیرگذاری بر رفتار و نیات افراد، پیرامون سلامت آنها باشد. بر اساس تحقیقی که اخیرا منتشر شده است، خنده ممکن است بهترین دارو برای یک زندگی سالم باشد.
این مطالعه در مجله بهداشت عمومی استرالیا و نیوزلند منتشر شده است. نتایج جالب این پژوهش نشان می دهد که بحث و گفتگوهای همراه با طنز می تواند بر رفتار و افکار افراد و همچنین سلامتی آنها تأثیر بگذارد.
در سالهای اخیر مطالعات و پژوهش های روان شناسان، نشان داده است که اگر مردم، فاکتورهای شادکامی نسبتاً پایدار (مانند همسر یا دوستانی مهربان و حمایت کننده، شغلی سالم و سازنده، برنامه تفریحی لذّت بخش و منظّم) را با شادی های کوچک و گذرا (نظیر گرفتن نمره خوب یا تشویق کاری، رفتن به گردش یا مسافرتی کوتاه مدّت) بیامیزند، به بالاترین درجه شادکامی می رسند.
دلایل احساس خوشبختی
ثابت شده است که خوشبختی به پول و امکانات زیاد، موقعیّت اجتماعی بالا، زن یا مرد بودن، از نژاد خاص بودن و یا برخورداری از چهره ای زیبا بستگی ندارد. درواقع می توان گفت که از نظر شادی پایدار و درونی، کسی بر دیگران برتری ندارند. پس شادی به چه خصوصیات و عواملی مربوط است؟
شادی، فقط یک حالت روانی یا ذهنی نیست. این احساس دقیقاً به وضعیّت مغز نیز مرتبط است. متخصصان علوم اعصاب، در پژوهش های خود پی برده اند که ترکیبات شیمیایی و عملکرد مغزِ کسانی که دارای خُلق شاد، افسرده، خشمگین و یا غمگین هستند، با هم تفاوت دارد. احساس شادی، هم در خانم ها و هم در آقایان به منطقه جلویی قشر مغز، مربوط است.
احساس شادمانی سبب تغییرات شیمیایی و عملکردی در مغز می شود. در یک آزمایش، مشخص شد که تفاوت افراد در پردازش اطّلاعاتی که در زمینه نامیدن و تشخیص کلمات به آنها داده شده است، به میزان حالات احساس شادمانی آنها بستگی دارد.
شوخی طبعی و سلامت روان
شوخ طبعی یکی از ویژگی های مهم افراد سالم است. پژوهش های تجربی، صفات معیّنی از شخصیت، شغل متناسب با مهارت ها، پیوندهای صمیمانه دوستی، و ایمان مذهبی تأکید می کنند. در میان صفات و خصلت های شخصیت، اعتماد به نفس بالا، خوش بینی، برون گرایی و احساس و باورِ کنترل داشتن برخود، اهمیّت بیشتری دارند.
جدیدترین مطالعه در زمینه شوخ طبعی و سلامت روان به طور منحصر به فرد، توسط کمدین اسکاتلندی و فیزیوتراپیست سلامت زنان، ایلین میلر، عضو انجمن معتبر فیزیوتراپی، با همکاری تیمی از محققان دانشگاه موناش به سرپرستی پروفسور اتحاد موناش وارویک و هلن اسکوتریس، انجام شد.
خانم میلر می گوید: “من کمدی را دیده ام که برای تابوترین موضوعات روی صحنه استفاده می شد”. ” خنده یک واکنش و احساس خوشایند جهانی است. این حالت در افراد مختلف در یک زمان می تواند گسترش یابد”.
یک مطالعه مروری قوی و سیستماتیک، 13 مطالعه در 10 سال گذشته را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد.
بر اساس نتایج آن بررسی، از طنز برای ارسال پیام های جدی در موضوعاتی مانند سلامت روان، سرطان سینه و بیضه، رابطه جنسی ایمن، سرطان پوست و نوشیدن زیاد استفاده شده است.
” آنچه ما دریافتیم این است که شوخ طبعی می تواند به عنوان وسیله ای موثر برای ارسال پیام باشد. به خصوص آنهایی که در افراد ممکن است باعث ایجاد ترس یا تهدید شوند. شوخ طبعی، اگر به خوبی و به جا استفاده شود، می تواند مانند یک حفره احساسی باشد. حفره ای که بخشی از این ترس را از بین می برد. درنتیجه پیام های اساسی را به مخاطب مورد نظر برساند. رفتارها و نگرش های آنها را تحت تأثیر قرار دهد “.
در این مطالعه:
به عواملی که می تواند بر اثربخشی یک پیام مبتنی بر طنز تأثیر بگذارد توجه شد. از جمله سطح و نوع ترس یا تهدید درک شده، “تابو” بودن موضوع و ذوق طنز افراد.
“قطعا این یک روش همه کاره نیست. یک شوخی قضاوت نشده، می تواند پیام کمپین سلامت، یک رابطه درمانی، و یک نمایش را خراب کند. طنز بسیار پیچیده است. تحقیقات بیشتر برای بررسی طنز و ارتقای سلامت عمومی مطمئناً لازم است”.
از دیگر نتایج این مطالعه، همچنین این بود که بسیاری از ما که در زمینه ارتقاء سلامت کار می کنیم و می توانیم از تبلیغات تجاری و کمپین های ایمنی عمومی، مانند ایمنی جاده ها و راه آهن که در آن نشان داده شده است درس بگیریم.
از پیام های همراه با طنز، برای جلب توجه، ترویج حافظه و مثبت نگری نسبت به تبلیغات، نام تجاری یا پیام می توان استفاده کرد”. این مطالعه ” اولین قدم تشویقی به منظور پیاده سازی پیام های مبتنی بر طنز به طور گسترده تر در سطح بهداشت عمومی بود”. “طنز لذت بخش است. مردم به آن علاقه دارند. آنها می توانند به آن نگاه کنند و حتی خود بخشی از آن باشند”.
نتایج پژوهش
” این بررسی نشان داد که از طنز و شوخ طبعی می توان به عنوان ابزاری برای تشویق گفتگو و اشتراک گذاری استفاده کرد. این امر راهی برای ارسال پیام است. همچنین مردم را تشویق می کند تا در مورد آن صحبت کنند. با دیگران احساس راحتی کنند.
ما معتقدیم طنز و حس شوخ طبعی می تواند منجر به تأثیرگذاری بر ادراکات و رفتارهای جامعه پیرامون پیام های مهم پیشگیری از آسیب سلامت عمومی شود. ”
پروفسور اسکوتریس گفت تحقیقات بیشتری برای بررسی نحوه عملکرد طنز به طور خاص در محیط های بهداشت عمومی ضروری است.
وی گفت:
“بیشتر تحقیقات انجام شده تا به امروز بر روی طنز و حس شوخ طبعی و پیامدهای سلامتی در محیط های بالینی متمرکز شده است. بنابراین مهم است که ما به طور گسترده تری به نحوه تأثیر طنز بر نیات رفتاری و پیامدهای سلامت عمومی خارج از آن شرایط حاد توجه کنیم.” خانم میلر افزود که تحقیقات بیشتری در زمینه کمدی لازم است.
هدف این مطالعه بررسی سیستماتیک تحقیقات در مورد استفاده از استراتژی های ارتقای سلامت مبتنی بر طنز بود. برای پرداختن به مسائل بهداشت عمومی در 10 سال گذشته. این بررسی سیستماتیک مطابق با دستورالعمل های گزارش ترجیحی برای دستورالعمل های بررسی سیستماتیک و متاآنالیزها (PRISMA) انجام شد.
به طور کلی سیزده مطالعه در این مروری گنجانده شد.
- سلامت روان
- خودآزمایی سرطان پستان و بیضه
- رابطه جنسی ایمن
- سرطان پوست
- نوشیدن مشروبات الکلی
- بهداشت عمومی
در اینجا از استراتژی های مبتنی بر طنز برای تأثیر بر نگرش ها و رفتارهای سالم، تشویق اشتراک بین فردی و تاثیر غیر مستقیم بر سلامت رفتار و بررسی میزان تهدید و شوخ طبعی مرتبط با نتایج مثبت استفاده شد.
یافته ها شواهدی را برای حمایت از استفاده از استراتژی های مبتنی بر طنز ارائه می دهد. این استراتژی ها با ترکیب صحیح ویژگی های مخاطب، سطح طنز و سرگرمی برانگیخته و متقاعدسازی پیام و روش های تغییر رفتار در راهبردهای مختلف تعیین شده است.
نتایج کلی نشان می دهد:
استراتژی های ارتقای سلامت مبتنی بر شوخ طبعی می تواند ابزاری مفید باشد. برای افزایش آگاهی و رفتار کمک خواهی برای اولویت های بهداشت عمومی. به ویژه موارد مرتبط با مسائل بد و “تابو” باشد.
مداخلات طنز بسیار متفاوت است. زیرا هرگز نمی توان رویکردی استاندارد برای برانگیختن طنز در نظر گرفت. تحقیقات بیشتری برای بررسی طنز و ارتقای سلامت عمومی مورد نیاز است.
منبع: https://neurosciencenews.com/humor-health-19166/
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.