در زندگی همه ی ما آدمها ، لحظات و زمان هایی پیش آمده است که به هر دلیلی عصبانی یا خشمگین شده ایم. از کوره دررفته و کاری انجام داده ایم یا حرفی زده ایم که چند ساعت بعد از آن پشیمان شده ایم. و حتی با اینکه خشم سراسر وجودمان را فراگرفته است عبارت من عصبانی نیستم را به کار برده ایم.
” خیلی از این عصبانیت ها ممکن است دوستی یا رابطه مان را به خطر بیندازد و همان ضرب المثل چینی ی که شکست دیگر مثل روز اولش نمی شود را رقم بزند.“
در هنگام عصبانیت چه اتفاقی در مغز می افتد؟
در حالت عادی و وقتی نیاز به تصمیم گیری منطقی داریم، پیام های عصبی به منطقه ای در جلوی پیشانی می روند اما
در هنگام عصبانیت و خشم، این پیام ها راه خود را کج کرده و به جایی به نام آمیگدال می روند. این منطقه مسئول پردازش احساسات در مغز همه ی ما آدمهاست. و همین اتفاق باعث می شود که دست به اقدام یا حرفی بزنیم که بعد از مدتی پشیمان و نادم خواهیم بود.
همچنین، ضربان قلب تند تر میزند، تنفس سریع تر شده و حتی بر اثر عصبانیت ، صورتمان قرمز می شود.
وظیفه و اقدام عملی و کاربردی ما در موقع عصبانیت چیست؟
ما میتوانیم با انجام کارهایی در هنگام عصبانیت از رفتن پیام به آمیگدال جلوگیری کرده و تصمیم منطقی تر و کمتر احساسی بگیریم:
مرحله اول :نشانه گذاری
به اولین رفتاری که در هنگام خشم و پرخاش از ما سر می زند توجه کنیم .
مثلا در بعضی افراد، شکم سفت می شود. در بعضی دیگر، دست ها فشرده می گردد و یا هر فرد، ممکن است در هنگام شروع عصبانیت، یک رفتار یا واکنش خاص از خود نشان دهد. از این موضوع می توان به این شکل استفاده کرد که این رفتار ها را یادداشت کرده یا در ذهن بسپریم و در مواقع عصبانیت به محض بروز این واکنش ها، تشخیص دهیم که عصبانیت ما در حال آغاز شدن است و حال کنترل شده تر می توان آن را مدیریت و اقدامات بعدی را انجام داد.
مرحله دوم : قانون 6 ثانیه
6 ثانیه زمان می برد تا انتقال دهنده های عصبی از آمیگدال رها شوند.
6 ثانیه ی اول ،بهترین زمان برای کنترل کردن خود و ممانعت از انجام هر کاری بدون فکر کردن است. یعنی میتوان پس از تشخیص اینکه عصبانیت در حال شروع شدن است ، در کمتر از 6 ثانیه، عصبانیت خود را کنترل کرده و وارد مرحله سوم شویم.
مرحله سوم: نفس بکش
به محض اینکه احساس کردیم عصبانیت مان در حال اوج گرفتن است، آرام آرام نفس کشیدن را شروع می کنیم.
به طوریکه با یک ریتم ثابت، این عمل را ادامه دهیم. این کار، سیستم پاراسمپاتیک ما رو فعال می کند و یک حالت استراحت را برایمان رقم می زند و همچنین سیستم عصبی ما را ریلکس کرده و باعث می شود بتوانیم منطقی تصمیم گرفته و عمل کنیم.
مرحله چهارم :ذهن آگاهی
در این مرحله می توان سر خود را آرام چرخاند و با دقت بیشتری به اطراف نگاه کرد.
این تکنیک که ذهن آگاهی نامیده می شود از آن جهت اهمیت دارد که خود را در زمان حال ببینیم و توجه خود را صرفا به همین الان معطوف کنیم و از فکر کردن به گذشته و آینده خودداری کنیم. همچنین با انجام این کار کمی زمان می خریم تا ترشح مواد شیمیایی از آمیگدال را نیز به عقب بیندازیم.
مرحله پنجم : برو بیرون
مرحله یا اقدام آخر این است که اگر از قبل بر رفتار ها و واکنش های خود آگاهی داریم و می دانیم عصبانیت ما شدید خواهد بود، به محض دیدن علایم اولیه، خود را از محیط دور می کنیم تا کمترین آسیب را هم به خود هم به دیگران بزنیم.
با انجام دادن مرحله به مرحله ی اقدامات بالا، آمیگدالمان را خلع سلاح کرده و منطقی تر عمل خواهیم کرد.
و از به خطر افتادن رابط عاشقانه، احساسی، دوستانه یا حتی کاری و خانوادگی جلوگیری خواهیم کرد.
سخن پایانی
یادمان باشد که این اقدامات صرفا برای کنترل کردن بهتر عصبانیت در همان لحظه است و حال آنکه باید علت عصبانیت خود را جست و جو کرده و به رفع آن علت و دلیل اولیه بپردازیم و بتوانیم منطقی تر و درست تر آن را بروز دهیم.
خشم غالباً می تواند پاسخی طبیعی به شرایط دشوار باشد. هنگامی که به طور موثری کنترل شود ، حتی می تواند به عنوان یک نیروی مثبت عمل کند ، و به شما انگیزه می دهد تا مواردی را که فکر می کنید ممکن است مشکل ایجاد کند، برطرف کنید. اما تشخیص اینکه چه زمانی خشم بیش از حد ، مزمن یا مضر است مهم است.
یافتن کارهایی که در هنگام عصبانیت انجام می شود می تواند به مادر کاهش آسیب هایی که این احساسات ایجاد می کنند کمک کننده باشد .
منبع : www.verywellmind.com
سید مهدی ساداتی هستم. عاشق مغز! داروساز و دانشجوی دکترای تخصصی علوم اعصاب. عضو تیم مرکز سلامت مغز دانا! از علاقه هام شناسوندن کارایی های هیجان انگیز مغز به زبان ساده به آدمهاست! جست و جو می کنم در افسردگی، داروهای موثر بر مغز و سایر بیماری های حوزه ی روان و البته نوروپلاستیسیتی!