تحقیقات جدید نشان می دهد که از ریتم های تولید شده توسط مغز می توان میزان حساسیت نسبت به درد را نشان داد. مغز زنده دائما الگوهای ریتمیک منظم را با توجه به فعالیت های مختلف مغز تولید می کند، که می تواند با نت های موسیقی مقایسه شود. دانشمندان دانشگاه بیرمنگام در انگلستان و دانشکده دندانپزشکی دانشگاه مریلند در ایالات متحده آمریکا با موفقیت نشان داده اند که یک الگوی بخصوص فعالیت مغز به نام امواج آلفا به شدت با حساسیت بدن یا مقاومت در برابر درد، ارتباط دارد.
امواج آلفا بین 8 تا 14 هرتز در نوسان هستند و فرکانس اوج در افراد مختلف متفاوت است. محققان نشان دادند که چگونه می توان با اندازه گیری فرکانس موج آلفای یک فرد به عنوان یک شاخص درد قابل اعتماد استفاده کرد.
این مطالعه، نشان می دهد که این امواج آلفا می توانند برای کمک به پزشکان در درک چگونگی حساسیت بیمار نسبت به درد شدید بعد از جراحی، استفاده شوند.
نویسنده این مطالعه توضیح می دهد”درک حساسیت به درد بیمار می تواند در واقع بسیار مهم باشد، به عنوان مثال تصمیم گیری در مورد اینکه چه روش انتخابی را به کار ببرند یا اینکه چه برنامه ریزی برای توانبخشی بعد از عمل جراحی، مورد استفاده قرار بگیرد. آیا داروهای مدیریت درد یا تکنیک هایی مانند مراقبه ذهن آگاهی برای به حداقل رساندن درد، می توانند قبل از عمل استفاده شوند.”
دکتر علی مظاهری، از دانشکده روانشناسی دانشگاه بیرمنگام و مرکز سلامت مغز انسان و همچنین مؤلف این تحقیق، اضافه می کند: “درد شدید به دنبال جراحی، اغلب نشانگر خوبی برای این احتمال است که آیا بیمار دچار درد مزمن خواهد شد یا خیر. دانستن اینکه فرد در معرض خطر ابتلا به این علائم است یا خیر، به بیماران و پزشکان کمک می کند تا در مورد بهترین دوره درمانی، آگاهانه تر تصمیم بگیرند. ”
امواج آلفا فقط یک نوع فعالیت الکتریکی است که به طور مداوم در مغز ما جریان دارد. تصور می شود وقتی فرد در حالت بیداری می باشد، بیشتر از همیشه وجود دارد. در سیستم های حسی ما، حضور این امواج نشان می دهد که بخش خاصی از سیستم برای پردازش “خاموش شده”. هنگامی که امواج آلفا کاهش می یابد، آن سیستم آماده است تا دوباره کار خود را شروع کند.
برای بیشتر افراد این نوسانات به طور مداوم در مغز با فرکانس بین 8-14 هرتز رخ می دهد. تحقیقات قبلی انجام شده توسط این گروه نشان داد افرادی که امواج آلفا آن ها در انتهای بالاتر این مقیاس قرار دارد (نزدیک به 14 هرتز)، نسبت به درد مقاوم تر هستند، در حالی که افراد در انتهای پایین (نزدیک به 8 هرتز) برای درد مزمن مستعدتر بودند.
در این آزمایش، تیم می خواستند دریابند که آیا با انجام اندازه گیری اولیه امواج آلفای شخص، می توان واکنش آنها را نسبت به درد پیش بینی کرد.
محققان 61 شرکت کننده سالم، زن و مرد را بین 21 تا 42 سال مورد آزمایش قرار دادند. امواج آلفا در هر شرکت کننده با استفاده از الکترونسفالوگرافی (EEG) اندازه گیری شد و سپس شرکت کنندگان در معرض دو نوع درد مختلف قرار گرفتند. ایجاد پوست حساس و قرار گرفتن تحت برنامه های مکرر گرما. بعد از گذشت هشت هفته، افراد مورد آزمایش برای تکرار آزمایش برگشتند.
نتایج نشان داد که اندازه گیری امواج آلفا نشانه قابل توجهی از حساسیت یا مقاومت فرد به درد می باشد. این نتایج هم در ارزیابی اولیه و هم در پیگیری هشت هفته ای قابل اعتماد بود.
در بیرمنگام، این اصول قبلاً با همکاری پزشکان بیمارستان های Heartlands و Queen Queen الیزابت آزمایش شده است. دکتر مظاهری در حال انجام مطالعه ای است که به بررسی استفاده از امواج آلفا در تجربه درد بیماران مبتلا به سرطان ریه که تحت بیوپسی ریه قرار دارند، می پردازد.
دکتر مظاهری توضیح می دهد: “ما می دانیم که عمل جراحی ریه یک عمل بسیار دردناک است و 40 تا 60 درصد از بیماران بعد از عمل به دنبال تسکین درد هستند.” “با پیش بینی اینکه احتمالاً کدام بیمار دچار این درد می شود، می توانیم به بررسی گزینه های دیگر مانند رادیوتراپی بپردازیم یا اطمینان حاصل کنیم که برنامه های توانبخشی ویژه و لازم برای حمایت از این بیماران وجود دارد.”
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
Sensorimotor Peak Alpha Frequency Is a Reliable Biomarker of Prolonged Pain Sensitivity. Cerebral Cortex
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.