SARS ،Ebola و هم اکنون SARS-CoV-2: هر سه این ویروس ها، از سال 2002 باعث وحشت جهانی شده اند – و هر سه آنها از حیوانات وحشی که در جنگل های متراکم گرمسیری زندگی می کنند به انسانها انتقال یافته اند.
سه چهارم از عوامل بیماری زای در حال ظهور که انسان ها را از طریق حیوانات و به صورت جهش یافته آلوده می کند، از موجوداتی در زیستگاه های جنگلی هستند که بشر در حال نابود کردن و سوزاندن آنها برای ایجاد زمین جهت محصولات زراعی، استفاده جهت سوخت زیستی و مسکن هستند.
هرچه میزان جنگل کمتری داشته باشیم، بیشتر با حیوانات وحشی برخورد می کنیم که حامل میکروب هایی مناسب برای کشتن ما هستند- و ما آن حیوانات را در مناطق کوچکتر که می توانند میکروب های عفونی را منتقل کنند، متمرکز می کنیم و احتمال بروز گونه های جدید را افزایش می دهیم. پاکسازی زمین همچنین تنوع زیستی را کاهش می دهد و گونه هایی که زنده مانده اند به احتمال زیاد میزبان بیماری هایی هستند که می توانند به انسان منتقل شوند. همه این عوامل منجر به سرایت بیشتر پاتوژن های حیوانات به انسان می شود.
یک مطالعه در سال 2019 نشان داد که با افزایش 10 درصدی جنگل زدایی، موارد مالاریا 3.3 درصد افزایش می یابد. این میزان معادل 7.4 میلیون نفر در سراسر جهان خواهد بود. با وجود مشکلات جهانی، جنگل زدایی همچنان رواج زیادی دارد. از سال 2016 به طور متوسط سالانه 28 میلیون هکتار از جنگل ها قطع شده است و هیچ نشانه ای از کاهش جنگل زدایی وجود ندارد.
جوامع می توانند اقدامات بسیاری برای جلوگیری از تخریب انجام دهند. خوردن گوشت کمتر، که به گفته پزشکان سلامت ما را بهبود می بخشد، تقاضا برای محصولات زراعی و مراتع را کاهش می دهد. خوردن غذاهای کمتر فرآوری شده، تقاضا برای روغن نخل را کاهش می دهد – همچنین عمده مواد اولیه سوختهای زیستی است – که بخش اعظم آن در زمین هایی از جنگل های گرمسیری رشد می کند.
در صورت کند شدن رشد جمعیت، نیاز به زمین نیز کاهش می یابد – اتفاقی که در کشورهای در حال توسعه فقط در صورت داشتن آموزش بهتر، وضعیت اجتماعی برابر با مردان و دسترسی آسان به داروهای ضد بارداری مناسب می تواند رخ دهد.
تولید مواد غذایی بیشتر در هر هکتار می تواند بدون نیاز به پاکسازی بیشتر زمین، باعث افزایش عرضه شود. تولید محصولات زراعی که در برابر خشکسالی بهتر مقاومت می کنند، کمک کننده خواهد بود، به ویژه تغییرات آب و هوایی که خشکسالی طولانی تر و عمیق تر را به همراه دارد.
در مناطق خشک آفریقا و جاهای دیگر، روشهای زراعی مانند کاشت درختان در مزارع می تواند باعث افزایش محصول شود. کاهش ضایعات مواد غذایی همچنین فشار را برای رشد بیشتر کاهش دهد. 30 تا 40 درصد از کل مواد غذایی تولید شده هدر می رود.
با پیاده سازی این راه حل ها، می توانیم زودتر شیوع این بیماری ها را نیز کاهش دهیم. اپیدمیولوژیست ها قصد دارند در زیستگاه های وحشی و پستانداران آزمایشی معروف به حمل کورونا ویروس ها – خفاش ها، جوندگان، پنگولین ها و میمون ها – را انجام دهند تا نحوه انتقال میکروب ها را مشخص کنند. با این وجود، برای مؤثر بودن، این نظارت باید گسترده و معتبر باشد.
در سپتامبر سال 2019، فقط چند ماه قبل از شروع همه گیری COVID-19، آژانس ایالات متحده اعلام کرد که بودجه PREDICT را متوقف می کند، یک اقدام 10 ساله برای از بین بردن میکروب های تهدیدآمیز که بیش از 1100 ویروس منحصر به فرد را یافتند. USAID اذعان می دارد که برنامه نظارت جدیدی را اجرا خواهد کرد. “ما می خواهیم این بار برای تهیه یک شبکه گسترده تر و قوی تر، پول کافی را تأمین کنیم.”
در این میان، دولت ها باید فروش حیوانات وحشی زنده را در بازارها ممنوع کنند، جایی که مضرات بیماری زا بارها و بارها بر روی انسان ها تأثیر منفی گذاشته است.
بازارها ممکن است از نظر فرهنگی دارای اهمیت باشند، اما خطر بسیار زیادی نیز به همراه دارند. دولت ها همچنین باید تجارت غیرقانونی از حیات وحش را سرکوب کنند، که می تواند عوامل عفونی را به طور گسترده انتشار دهد. علاوه بر این، ما باید مزارع کارخانه ای را بررسی کنیم که هزاران حیوان در کنار هم قرار گرفته اند – منبع شیوع آنفلوانزای خوکی در سال 2009 که باعث کشته شدن بیش از 10،000 نفر در ایالات متحده و بسیاری از مناطق جهان شد.
پایان دادن به جنگل زدایی و خنثی سازی ویروس ها و عوامل بیماری زای همه گیر، شش مورد از 17 اهداف توسعه پایدار سازمان ملل را شامل می شود: تضمین زندگی سالم، به صفر رساندن گرسنگی، برابری جنسیتی، مصرف و تولید مسئولانه، مدیریت پایدار زمین ها و اقدامات اقلیمی (جنگل های گرمسیری دست نخورده، دی اکسید کربن را جذب می کنند، در حالی که سوختن آنها CO2 بیشتری را به جو می فرستد).
همه گیر COVID-19 یک فاجعه است، اما می تواند توجه ما را به بهای عظیمی که بشریت با استفاده بیش از حد از منابع طبیعی باید بپردازد، جلب کند. راه حل های جهانی راه حل های پایدارتری هستند.
برای اطلاعاتبیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
Scientific American
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.