اختلال وسواس اجباری (OCD)، نوعی اختلال است که با افکار اجباری بیش از حد و وسواسی همراه است. این افکار وسواسی و رفتارهای تکراری می توانند تأثیر بسزایی در زندگی شما داشته باشند. اما می توان از طریق تعدادی از مداخلات پزشکی آنها را برطرف کرد.
این که آیا شما با اختلال وسواس اجباری OCD زندگی می کنید یا یکی از نزدیکان شما از آن رنج می برد، در اینجا 10 واقعیت در مورد OCD وجود دارد که باید بدانید:
1. OCD می تواند اضطراب قابل توجهی ایجاد کند
اگر اختلال وسواس اجباری OCD دارید، ممکن است در نتیجه افکار وسواسی، اضطراب شدیدی را تجربه کنید. اغلب اوقات، رفتارهای اجباری برای کاهش اضطراب ناشی از وسواس استفاده می شود. این رفتارها شامل موارد زیر است:
برای اطمینان از قفل بودن درب ها، بارها و بارها آن را چک کنید.
شمارش اشیاء، حروف یا کلمات.
جابجا کردن مجدد اشیاء برای اطمینان از نظم یا تقارن خاص.
انجام کارها به صورت چند برابر، مانند روشن کردن و خاموش کردن چراغ ها به تعداد پنج بار زیرا فکر می کنید پنج عدد “خوبی” است.
OCD با وسواس و اجبار مشخص می شود، اما شیوه های بروز علائم اختلال وسواس اجباری OCD، در افراد مختلف متفاوت است. اگر OCD دارید، ممکن است دچار اختلال تیک شده و حرکات مکرر حرکتی مانند چشمک زدن یا تیک صورت را تجربه کنید. چندین نوع مختلف از OCD وجود دارد، از جمله وسواس تمیز بودن، وسواس با تقارن و نظم.
2. بسیاری از مبتلایان به OCD از علائم خود آگاهی دارند
اگر اختلال وسواس اجباری OCD دارید، ممکن است غیر منطقی بودن یا زیاده روی در وسواس یا اجبارات خود را تشخیص دهید. این می تواند یکی از ناامید کننده ترین جنبه های این اختلال باشد.
3. اختلال وسواس اجباری OCD، حدود 2.5 درصد از افراد را تحت تأثیر قرار می دهد
هیچ تفاوتی در میزان اختلال وسواس اجباری OCD در زنان و مردان وجود ندارد. افراد از همه فرهنگ ها و قومیت ها می توانند متاثر باشند، اما عوامل خطر زیادی وجود دارد که می توانند احتمال ابتلا به این اختلال را افزایش دهند، از جمله:
سن: شما در معرض خطر ابتلا به OCD در اواخر نوجوانی هستید. پس از رسیدن به سن جوانی، خطر ابتلا به OCD کاهش می یابد.
جنس: مردان و زنان به همان اندازه احتمال ابتلا به OCD بعد از بلوغ را دارند، اما مردان احتمالاً در دوران کودکى بیشتر به اختلال وسواس اجباری OCD مبتلا خواهند شد.
ژنتیک: داشتن اعضای خانواده با اختلال وسواس اجباری OCD خطر ابتلا را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. هرچه آن شخص به شما نزدیکتر باشد، خطر بیشتری خواهد داشت، به خصوص اگر اختلال OCD آنها در زمان کودکی یا نوجوانی شروع شده باشد.
حوادث آسیب زای زندگی: وقایع استرس زا، آسیب زا، مانند سوء استفاده جنسی یا مرگ یک عزیز، خطر ابتلا را افزایش می دهد.
ساختار مغز: اگرچه تحقیقات کاملاً مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که بین علائم اختلال وسواس اجباری OCD و بی نظمی در ساختار مغز، رابطه وجود دارد.
4- علائم OCD معمولاً در نوجوانی و اوایل جوانی شروع می شود
با این حال، کودکان تا 4 سالگی نیز ممکن است مبتلا شوند. اگرچه نادر است. اختلال وسواس اجباری OCD همچنین می تواند در اواخر نوجوانی شروع شود. به طور معمول، بیشتر افراد در سن 19 سالگی تشخیص داده می شوند.
5- یک ژن مشخص برای اختلال وسواس اجباری OCD شناسایی نشده است
OCD نتیجه تعامل پیچیده ای بین تجربیات زندگی و عوامل خطر ژنتیکی است. در حالی که هیچ ژن مشخص نشده است، محققان ارتباط ژنتیکی این اختلال را با توجه به مطالعات دوقلوها بیان می کنند، که نشان می دهد هنگامی که یکی از دوقلوها دارای OCD است، دیگری دارای احتمال بیشتری برای ایجاد این بیماری است.
6. OCD با استفاده از آزمایش خون یا اشعه ایکس قابل تشخیص نیست
اگر فکر می کنید OCD دارید، برای تشخیص، باید به یک متخصص بهداشت روان آموزش دیده مانند روانپزشک یا روانشناس یا متخصص علوم اعصاب مراجعه کنید. علائم اختلال وسواس اجباری OCD شبیه بیماری های دیگر است، بنابراین مهم است که به دنبال کمک های حرفه ای باشید.
برای اطلاعات بیشتر در مورد این اختلال و روش های نوین بهبود، به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
7. درمان مؤثر موجود است
شامل داروهایی مانند Prozac (fluoxetine) ، Zoloft (sertraline) ، Paxil (paroxetine) و Anafranil (کلومیپرامین) است که بر میزان سروتونین تأثیر می گذارند، همچنین روش های روان شناختی از جمله درمان شناختی-رفتاری (CBT). دارو و رفتار درمانی، می توانند به همان اندازه مؤثر باشند. محققان همچنین به دنبال روشهای درمانی دیگری مانند تحریک عمیق مغزی (DBS) برای مبتلایان به اختلال وسواس اجباری OCD مقاوم در برابر درمان، هستند.
8- استرس می تواند باعث ایجاد علائم OCD شود یا بدتر شدن آن شود
کنترل میزان استرس در طولانی مدت به سمت کاهش شدت و فراوانی علائم شما خواهد رفت.
9. OCD یک بیماری روان شناختی مزمن است
تمرکز شما باید بر روی مدیریت روزانه علائم باشد تا اینکه علائم شما بهبود یابند.
10. امکان زندگی با کیفیت و پربار با وجود اختلال وسواس اجباری OCD وجود دارد
با داشتن مکانیزم های مناسب و مقابله ای، می توانید زندگی شاد و پرباری داشته باشید.
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.