حدود 5٪ از کودکان در مدرسه اضطراب دارند. این نه تنها می تواند در کیفیت آموزش آنها اختلال ایجاد کند، بلکه می تواند برای والدین نیز مشکل ساز باشد، به خصوص اگر مجبور شوند وقت کار خود را صرف این موضوع کنند، زیرا فرزند آن ها به مدرسه نمی رود.
خوشبختانه، مواردی وجود دارد که می توانید برای کمک به فرزندتان در رفع اضطراب استفاده کنید. از این طریق با آنها صحبت کنید تا ریشه مشکل پیدا شود. سپس به صحبت کردن، تشویق و حفظ روال برای اطمینان خاطر کودک خود ادامه دهید و به آنها در بهبود اعتماد به نفسشان کمک کنید.
شناسایی علت اضطراب کودک
با فرزند خود صحبت کنید تا دریابید چرا آنها اضطراب دارند. ممکن است فرزند شما دلیل واضحی برای عدم حضور در مدرسه داشته باشد و دانستن آن ممکن است به شما در بهبود اوضاع آنها کمک کند.
برخی دلایل متداول که چرا بچه ها ممکن است نگران مدرسه رفتن باشند عبارتند از: داشتن مشکل با بچه های دیگر، نگرانی از عدم موفقیت، اضطراب استفاده از دستشویی در محیط عمومی، فکر کردن به این که معلم آنها “خوب” نیست یا آنها را دوست ندارد و مقابله با تهدیدات یا آسیب جسمی ناشی از قلدرهای مدرسه.
سعی کنید از کودکتان سوال بپرسید، “آیا اخیراً چیزی در مدرسه اتفاق افتاده است که باعث ناراحتی تو می شود؟” یا “چه چیزی باعث می شود احساس بدی داشته باشی؟”
با معلم کودک صحبت کنید تا دریابید که آیا مسائل خاصی وجود دارد یا خیر. اگر فرزند شما نمی تواند یا نمی خواهد مسئله را توضیح دهد، با معلم او صحبت کنید. حتی اگر فرزند شما دلیل عدم تمایل به مدرسه نرفتن را به شما بگوید، صحبت با معلم آنها ممکن است به روشن شدن مشکل کمک کند. معلم فرزند شما همچنین ممکن است بتواند در تهیه راه حل به شما کمک کند.
سعی کنید اینگونه مسئله را مطرح کنید: “کودک من با برخی از اضطرابها روبرو شده است و من مطمئن نیستم که چرا. آیا اخیراً در مدرسه اتفاقاتی افتاده است که می تواند باعث بروز آن شده باشد؟ ”
اگر متوجه مسائل خاصی شده اند، از معلم فرزندتان بخواهید که شما را راهنمایی کند. به عنوان مثال، اگر فرزند شما در کار مدرسه یا مشکل با دانش آموز دیگری دچار مسئله شده است، از معلم او بخواهید که در مورد این مسئله شما را راهنمایی کند. اجرای برخی تغییرات ساده ممکن است به حل مسئله کمک کند.
هرگونه تغییرات اخیر را در محیط خانه که ممکن است باعث اضطراب فرزندتان شده باشد، شناسایی کنید. بعضی اوقات ممکن است کودکان به دلیل بروز یک مسئله یا تغییرات اخیر نشأت گرفته در خانه، در مورد مدرسه دچار اضطراب شوند. در مورد تغییرات اخیر که ممکن است فرزند شما را تحت تأثیر قرار دهد، مانند جابجایی، از دست دادن حیوان خانگی یا طلاق، تأمل کنید.
سعی کنید از کودک بپرسید: “آیا می توانی به من بگویی چه چیزی تو را ناراحت کرده است؟”
به پزشک متخصص اطفال خود مراجعه کنید تا بیماریهای جسمی را مورد بررسی قرار دهد. گاهی اوقات اضطراب می تواند به عنوان بیماری جسمی ظاهر شود، بنابراین مهم است که علائم فرزندتان توسط پزشک متخصص اطفال بررسی شود. اگر علامتی مشاهده می کنید که ممکن است با اضطراب مرتبط باشد، به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید، علائمی مانند:
معده درد
حالت تهوع
سردرد
بیش فعالی
سرگیجه
کودک خود را برای بازگشت به مدرسه تشویق کنید
1- با فرزند خود صحبت کنید تا به آنها اطمینان خاطر دهید. وقتی دلیل کودکی فرزندتان را مشخص کردید، در مورد احساساتشان با آنها صحبت کنید و به آنها بگویید که شما از آن ها پشتیبانی می کنید. ارائه این اطمینان خاطر ممکن است به آنها کمک کند تا از حضور در مدرسه کمتر اضطراب داشته باشند.
سعی کنید چیزی شبیه به این را بگویید، “می دانم که شروع به کار در یک مدرسه جدید می تواند ترسناک باشد، اما به مرور آسان تر خواهد شد.”
یا یک اطمینان خاطر ساده ارائه دهید، از جمله، “من هر زمان که لازم باشد برای صحبت کردن در کنار تو هستم. ”
2. برای کمک به اطمینان بخشیدن به فرزندتان، یک تمرین روزمره را شروع کنید. کودکان آرامش را در یک روال روزانه می یابند، بنابراین ایجاد روال ساده صبحگاهی ممکن است به کودک شما کمک کند تا احساس امنیت بیشتری پیدا کند. هر روز صبح با کودک خود به طور همزمان بیدار شوید و آنها را تشویق کنید روال هر روز را به همان ترتیب انجام دهند.
به عنوان مثال، سعی کنید کودک خود را ساعت 7 از خواب بیدار کنید، لباس بپوشند، صورت خود را بشویند، صبحانه بخورند، دندان های خود را مسواک بزنند و بعد وسایل مورد نیاز خود را برای مدرسه جمع کنند.
3. از فرزند خود نپرسید که چه احساسی دارد یا بر اضطراب آن ها تأکید نکنید. مهم است که به خاطر احساس اضطراب فرزندتان با او همدلی داشته باشید، اما توجه بیش از حد روی آن ممکن است باعث وخیم تر شدن مسئله شود. درعوض، سعی کنید در مورد اضطراب آنها چیزی نگویید و با آنها تعامل داشته باشید.
به عنوان مثال، اگر فرزند شما به دلیل اضطراب زود هنگام از مدرسه به خانه می آید، از پرسیدن احساس و یا صحبت کردن در مورد اضطراب با او خودداری کنید. درعوض، از آنها بخواهید که امور معمول خود را مانند انجام تکالیف، کارها و آماده شدن برای رختخواب در زمان معمول انجام دهند.
در صورت ماندن در خانه، از انجام مراقبت ویژه کودک خودداری کنید. اگر فرزند شما یک روز از رفتن به مدرسه امتناع ورزد، مهم است که از کاری که باعث می شود مجدداً آن را انجام دهد، دوری کنید. برای فرزندتان رفتارهای خاصی انجام ندهید یا با آنها متفاوت از حالت معمول رفتار نکنید.
به عنوان مثال، اگر فرزند شما به دلیل اضطراب در خانه از رفتن به مدرسه امتناع می ورزد، آنها را ترغیب به استراحت، بازی بی سر و صدا یا انجام کارهای خانه کنید.
کمک به ارتقاء اعتماد به نفس فرزندان
کودک خود را تشویق کنید که در فعالیت های اجتماعی بیشتری شرکت کند. اگر فرصت بیشتری برای برقراری ارتباط با سایر بچه ها در خارج از مدرسه وجود داشته باشد، ممکن است کودک شما از حضور در مدرسه احساس امنیت بیشتری کند. سعی کنید آنها را در یک باشگاه یا فعالیتی که می تواند در خارج از ساعات مدرسه انجام دهد، درگیر کنید یا حداقل چند نوع فعالیت بازی را برای فرزند خود ترتیب دهید تا به آنها کمک کند ببینند که بودن با سایر بچه ها سرگرم کننده است.
کودک شما حتی ممکن است با بازی کردن در خانه با یک دوست، چند ساعت استقلال داشته باشد.
اگر مضطرب است، فرزند خود را به صورت یک بار امتحانی به مدرسه جدید ببرید. اگر فرزند شما به زودی مدرسه را شروع می کند، ممکن است با چند روز قبل از شروع کلاس ها، این کار اضطراب را در مورد آن کاهش دهد.
به فرزند خود تکنیک های آرامش بخش را آموزش دهید تا به آنها در مقابله با اضطراب کمک کند. اگر فرزند شما در مدرسه دچار اضطراب است، ممکن است از دانستن چگونگی آرام کردن خود بهره مند شود. سعی کنید به فرزند خود یک روش آرامش ساده مانند تنفس عمیق آموزش دهید.
به کودک خود بیاموزید که هر زمان که احساس اضطراب داشته باشد از تکنیک آرامش خود استفاده کند.
کودک خود را تشویق کنید در صورت احساس اضطراب از معلم یا پرستار مدرسه کمک بخواهد.
در صورت ادامه مشکلات از یک درمانگر کمک بگیرید. اگر فرزند شما همچنان با اضطراب در مدرسه دست و پنجه نرم می کند، درمانی پیدا کنید که بتواند به آنها کمک کند. فرزند شما ممکن است از صحبت کردن با یک درمانگر در مورد اضطراب و مهارتهای یادگیری برای کمک به مقابله با احساسات خود بهره ببرد.
برای اطلاعات بیشتر به موسسه سلامت مغز دانا مراجعه کنید.
منبع:
https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/emotional-problems/Pages/School-Avoidance.aspx
https://adaa.org/living-with-anxiety/children/school-refusal
درباره نویسنده
دکتر علی محمد کمالی فارغ التحصیل دکترای تخصصی علوم اعصاب از دانشگاه علوم پزشکی شیراز، بیش از 15 سال است که در زمینه پژوهش، تدریس و فعالیت های اجرایی در حوزه علوم اعصاب فعالیت و تجربه دارد. وی همچنین در ارتقا عملکرد های شناختی با استفاده از نوروتکنولوژی و مطالعات خواب تخصص ویژه ای دارد. او یکی از بنیانگذاران انستیتو سلامت مغز دانا است، (گروهی که سلامت مغز را اولویت جامعه می داند).
دکتر کمالی بیش از 50 مقاله پژوهشی (h-index 13) در مجلات معتبر علمی به چاپ رسانده و در حال حاضر مدیر عامل انستیتو سلامت مغز دانا است. بعلاوه به عنوان پژوهشگر ارشد واحد مغز، شناخت و رفتار دپارتمان علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز مشغول فعالیت می باشد. می توانید پژوهش او را در Google Scholar دنبال کنید.
دکتر کمالی علاوه بر تخصص در زمینه علوم اعصاب، سال ها است که به عنوان مدیر اجرایی مجله علوم پزشکی پیشرفته و فناوری های کاربردی (JAMSAT) مشغول به فعالیت است. همچنین به عنوان دبیر اجرایی انجمن علوم اعصاب ایران شاخه فارس فعالیت می کند.