در قسمت اول مقاله خواب بی قرار به علل مرتبط با این پدیده پرداختیم. در این قسمت به تفکیک گروههای سنی علل موثر در ایجاد آن را بحث خواهیم کرد.
خواب بیقرار از نظر گروه سنی چگونه است؟
خواب ناآرام می تواند بر اساس سن به طرق مختلف ظاهر شود. الگوهای خواب و نیازهای خواب برای نوزادان، کودکان خردسال، نوجوانان، بزرگسالان و افراد مسن متفاوت است. بنابراین تعجبی ندارد که دلایل خواب ناآرام بین این گروه ها متفاوت باشد.
خواب بی قرار در نوزادان
در حالی که نوزادان تازه متولد شده روزانه 18 ساعت را به خواب اختصاص می دهند. به ندرت بیش از دو یا سه ساعت در یک زمان می خوابند. برخی از والدین ممکن است این را بیقرار بدانند، اما این هم طبیعی است و هم قابل انتظار.
با رسیدن بچه ها به چند ماهگی، آنها تمایل بیشتری به خوابیدن دارند. و اغلب در حدود شش ماهگی از الگوی خواب شبانه روز پیروی می کنند. اما بر اساس یک مطالعه بین کودکان 12 ماهه، تقریباً 28 درصد به مدت شش ساعت متوالی نمی خوابند. و 43 درصد نیز هشت ساعت متوالی نمی خوابند. در نتیجه، والدین باید بدانند که ناتوانی در خواب شبانه، که ممکن است به نظر بی خوابی بیاید، در نوزادان نادر نیست. و مشخص نشده است که بر رشد روحی و جسمی آنها تأثیر بگذارد.
برخی از نوزادان در حدود نه ماهگی شروع به خواب بی قرار می کنند. این می تواند ناشی از اضطراب جدایی هنگام خواب، شناخت بیشتر و کنترل محیط، تحریک بیش از حد و/یا چرت زدن خیلی زود قبل از خواب باشد.
برای کمک به خواب راحت نوزادان، والدین باید عادات خواب سالم را در خود پرورش دهند. تقویت عادات خوب می تواند خواب ناآرام را در نوزادان برطرف کند. و با افزایش سن راه را برای خواب بهتر هموار کند. والدین همچنین باید اقدامات ایمنی را به دقت رعایت کنند تا از سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) پیشگیری شود.
مشکلات سلامتی و خواب بی قرار
اگرچه غیر معمول است، اما خواب ناآرام در نوزادان می تواند ناشی از یک مشکل اساسی سلامتی باشد. آپنه خواب، یک اختلال تنفسی است که می تواند نوزادان را تحت تأثیر قرار دهد. اما عمدتا در نوزادان نارس یا نوزادان با وزن کم هنگام تولد یا با بیماریهای زمینه ای ایجاد می شود. والدینی که متوجه تنفس غیرطبیعی می شوند یا نگرانی های دیگری در مورد خواب نوزاد خود دارند باید با پزشک خود مشورت کنند.
خواب بی قرار در کودکان نوپا
در کودکان نوپا، خواب بیقرار ممکن است نشان دهنده ناتوانی در آرامش و به خواب رفتن باشد. این ممکن است در ابتدای شب و/یا اگر در طول شب بیدار شوند رخ دهد.
خواب بی قرار در کودکان نوپا اغلب در حدود 18 ماهگی شروع می شود. و ممکن است در نتیجه اضطراب جدایی، تحریک بیش از حد، عادات بد خواب، توانایی بیشتر در راه رفتن و صحبت کردن، یا افزایش تعداد کابوس ها باشد..
خواب بیقرار در کودکان
همانند سایر گروه های سنی، خواب بی قرار در کودکان خردسال اغلب به دلیل بهداشت خواب برمی گردد. اما عوامل دیگری نیز ممکن است در این امر دخیل باشند.
کودکان به احتمال زیاد دچار پاراسومنیا که رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب است می شوند. این موارد می تواند شامل صحبت در خواب و همچنین برانگیختگی های گیج کننده یا ترس از خواب باشد. طی آن کودک تا حدی بیدار و پریشان به نظر می رسد اما ارتباطی یا پاسخگو نیست. پاراسومنیا همچنین شامل راه رفتن در خواب است که تا 29 درصد کودکان 2 تا 13 ساله و کابوس های زیاد را تحت تأثیر قرار می دهد.
در حالی که ممکن است برای والدین ناراحت کننده باشد، اکثر پاراسومنیا مضر نیستند، و به طور کلی بهتر است کودک را به آرامی و بدون بیدار کردن به رختخواب برگردانند. کودکان به ندرت این قسمت ها را به خاطر می آورند و معمولاً فقط به صورت پراکنده رخ می دهند و در نهایت خود به خود متوقف می شوند.
اگر پاراسومنیا منجر به قطع خواب شود، مکرر باشد یا کودک را در معرض آسیب قرار دهد (مانند دوره های راه رفتن در خواب)، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
وقتی کودکان در طول روز دچار اختلالاتی مانند خواب آلودگی بیش از حد، تحریک پذیری، یا تأثیر در تفکر و توجه هستند، باید این موضوع را با پزشک در میان بگذارید. این علائم می تواند مربوط به آپنه انسدادی خواب کودکان باشد. به ویژه اگر خواب ناآرام با خروپف بلند یا مداوم همراه باشد. اختلالات روزانه ناشی از خواب بی قرار می تواند با سندرم پای بی قرار و همچنین شرایطی مانند اختلال کمبود توجه/بیش فعالی (ADHD) و اختلال طیف اوتیسم (ASD) مرتبط باشد.
خواب بی قرار در نوجوانان
یک عامل موثر در خواب ناآرام در نوجوانان، تغییر طبیعی و بیولوژیکی در زمان خواب آنها است. در دوران نوجوانی، بدن به سمت برنامه خواب دیرتر “جغد شب” حرکت می کند. بنابراین نوجوانان هنگام تلاش برای زود خوابیدن بی قرار به نظر می رسند.
مشکلات خواب ناشی از این زیست شناسی در حال تغییر را می توان با استرس و اضطراب مربوط به مدرسه یا زندگی اجتماعی و همچنین عادات بد خواب مانند استفاده از تلفن همراه و سایر وسایل الکترونیکی در رختخواب مرتبط دانست.
همانطور که در مورد کودکان کوچکتر، نوجوانان می توانند تحت تأثیر شرایطی مانند OSA، RLS و ADHD قرار بگیرند که می تواند باعث خواب بی قرار یا بی کیفیت شود.
خواب بی قرار و ناکافی در نوجوانان به دلایل زیادی نگران کننده است. این می تواند بر رشد ذهنی و جسمی حیاتی و همچنین تصمیم گیری و احتمال انجام رفتارهای پرخطر تأثیر بگذارد. به همین دلیل، در هنگام خواب بیقرار مداوم و علائم روز خواب ضعیف در نوجوانان باید با پزشک مشورت شود.
خواب بی قرار در بزرگسالان
تعداد قابل توجهی از بزرگسالان با خواب ناآرام دست و پنجه نرم می کنند و در این گروه سنی، درصد بالاتری از موارد ممکن است با بی خوابی، آپنه انسدادی خواب و سایر اختلالات خواب مرتبط باشد.
بزرگسالان اغلب مشکلات سلامتی مشترکی دارند که باعث درد یا اختلالات دیگر در خواب می شود. استرس، اضطراب و افسردگی می تواند بر خواب در بزرگسالان تأثیر بگذارد. شغل، خانواده و تعهدات اجتماعی می توانند زمان اختصاص داده شده به خواب را کاهش دهند و این مسائل ممکن است با رعایت نکردن بهداشت خواب بدتر شود.
مانند سایر گروه های سنی، بزرگسالان باید در صورت داشتن خواب ناآرام، خروپف شدید یا اختلالات تنفسی، یا از عوارض روز از جمله خواب آلودگی، خستگی یا مشکل در تفکر واضح رنج ببرند، با متخصص بهداشت خود مشورت کنند.
خواب بی قرار در سالمندان
بسیاری از عواملی که باعث ایجاد خواب ناآرام در بزرگسالان می شود، در مورد سالمندانی که با چالش های دیگری نیز روبرو هستند اعمال می شود. افراد مسن زمان بیشتری را در مراحل سبک تری از خواب می گذرانند. این امر باعث می شود اختلال در آنها بیشتر شده و خواب آنها کمتر ترمیم شود.
ریتم شبانه روزی سالمندان اغلب به جلو حرکت می کند. و ممکن است منجر به بیدار شدن زودتر در صبح شود. این می تواند به طور طبیعی و به دلیل مشکل بیشتر در قرار گرفتن در معرض نور روزانه، به ویژه برای افرادی که در مراکز مراقبت هستند، رخ دهد.
مصرف دارو و خواب بی قرار
بسیاری از افراد مسن دارای مشکلات جسمی و روانی متعددی هستند. و تعداد بیشتری از داروهای تجویزی مصرف می کنند، که همه آنها ممکن است به خواب ناآرام منجرشود.
تلاقی این مسائل باعث می شود مشکلات خواب در میان افراد مسن گسترده تر شود. اما اقدامات برای رسیدگی به شرایط زمینه ای و بهبود بهداشت خواب می تواند خواب بهتر را ممکن سازد. اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از زمین خوردن یکی دیگر از اجزای مراقبت از افراد مسن با خواب ناآرام است که ممکن است هنگام بلند شدن از تخت در طول شب یا صبح دچار ناراحتی یا گیجی شوند.
بهترین راه ها برای رفع بی قراری قبل ا ز خواب چیست؟
رسیدگی به خواب ناآرام به علت زمینه ای آن بستگی دارد. تمرین راهکارهایی برای راحت خوابیدن می تواند از غلت زدن و چرخش در رختخواب جلوگیری کند. اما سایر مراحل، از جمله صحبت با پزشک، ممکن است برای جلوگیری از خواب ناآرام و جلوگیری از تبدیل شدن آن به یک مشکل فزاینده ضروری باشد.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.