در حال حاضر هیچ درمانی برای ام اس (MS) وجود ندارد، اما درمان می تواند به مدیریت آن کمک کند. در سال‌های اخیر، داروهای جدیدی برای کمک به کند کردن پیشرفت بیماری و تسکین علائم در دسترس قرار گرفته‌اند.
محققان به توسعه درمان های جدید ادامه می دهند و در مورد علل و عوامل خطر این بیماری بیشتر می آموزند.
برای آشنایی با برخی از آخرین پیشرفت‌های درمانی و روش‌های امیدوارکننده تحقیقات، ادامه مطلب را بخوانید.
آیا بیماری ام اس کشنده است؟
با توجه به اینکه بیماری ام اس یک بیماری اختلال بین سیستم عصبی مغز و اندام‌ها است؛ یعنی اندام‌ها به طور دقیق از مغز فرمان نمی‌گیرند، پس اگر به‌موقع و به‌صورت مداوم مورد معالجه قرار نگیرد، می‌تواند باعث بروز بعضی اختلالات منجر به مرگ گردد؛ اما بیماران زیادی هستند که دارای ام اس بوده و طولانی‌مدت زندگی کرده‌اند. بیماران اس ام اس با توجه به سیر این بیماری به چهار دسته تقسیم می‌شوند:
نوع ۱: RR که به صورت فازهای پیشرفت‌کننده و پسرفت‌کننده تازه تظاهر می‌کند.
و نوع ۲: PP که از ابتدا دارای علائم پیشرونده بوده و فاز بهبودی ندارد.
نوع ۳: SP در این نوع ابتدا به صورت پیشرونده و پسرفت‌کننده بوده، اما مدتی پیشرفت‌کننده می‌شود.
نوع ۴: RP که در آن بیماری سیر پیشرفت و بهبود داشته، اما در نهایت سیر پیشرونده دارد.
آیا کودکان هم مبتلا به ام اس می‌شود؟
ام اس اغلب در بزرگسالان دیده می‌شود، اما اخیراً این بیماری نسبت به گذشته در کودکان و نوجوانان بیشتری تشخیص داده می‌شود. در آمریکا از میان ۴۰۰ هزار بیمار مبتلا به ام اس ۱۰-۸ هزار نفر زیر ۱۸ سال هستند. متخصصین مغز و اعصاب بر این باورند که بچه‌های زیادی مبتلا به ام اس هستند ولی هنوز بیماری آنها تشخیص داده نشده است.
اولین نشانه‌های ام اس در کودکان با بزرگسالان متفاوت است. ممکن است این بیماری پس از ابتلای کودک به یک اختلال عصبی به نام آنسفالومیلیت منتشر حاد (ADEM) آغاز شود. بیشتر اوقات نشانه‌های ADEM مثل سردرد، گیجی، کما، سیژر، سفتی گردن، تب و کمبود چشمگیر انرژی، پس از چند هفته از بین می‌روند. اما این مشکلات در برخی کودکان ادامه می‌یابد که شبیه نشانه‌های ام اس است.
ام اس در کودکان با سرعت کمتری پیشرفت می‌کند، اما کودکان یا نوجوانان مبتلا به این بیماری ممکن است در سال‌های اول دچار ناتوانی‌های جسمی شوند، همچنین این بیماری چالش‌های بزرگ‌تری را برای قوه تفکر و احساسات کودکان و نوجوانان ایجاد می‌کند و ممکن است روی تحصیل، برداشت ذهنی از خود و ارتباط با دوستانش تأثیر بگذارد.
شیوع ام اس در مردان و زنان
سن بروز بیماری ام اس بین ۲۵ تا ۴۰ سال است. شیوع این بیماری در زنان دو برابر مردان است. و سن شروع آن در زنان حدود ۵ سال زودتر از مردان اتفاق می‌افتد. بنابراین بیماری ام اس در مردان شیوع پایین‌تری دارد ولی ممکن است شدت آن بیشتر باشد. بنابراین باید بیشتر توجه افراد به پیشگیری از این بیماری به‌خصوص در سنین جوانی باشد؛ زیرا در اثر ابتلاء، ممکن است فرد توانایی کنترل عوارض آن را نداشته باشد و زندگی وی تحت تأثیر آن قرار بگیرد.
درمان های جدید اصلاح کننده بیماری
درمان های اصلاح کننده بیماری (DMTs) گروه اصلی از داروهایی هستند که برای درمان ام اس استفاده می شوند. تا به امروز، سازمان غذا و دارو (FDA) بیش از ده ها DMT را برای انواع مختلف ام اس تایید کرده است.
داروهایی که اخیرا FDA تایید کرده است:
- Ocrelizumab (Ocrevus). این دارو اشکال عود کننده ام اس و ام اس پیشرونده اولیه (PPMS) را درمان می کند. این است اولین داروی مورد تایید برای درمان PPMS و تنها مورد تایید شده برای هر چهار نوع ام اس.
- فینگولیمود (گیلنیا). ام اس کودکان را درمان می کند. این دارو قبلاً برای بزرگسالان تأیید شده بود. در سال 2018، اولین دارو بود که تایید شد برای کودکان.
- کلادریبین (Mavenclad). این دارو برای درمان ام اس عود کننده- فروکش کننده (RRMS) و ام اس ثانویه پیشرونده فعال (SPMS) تایید شده است.
- Siponimod (Mayzent). برای درمان RRMS،SPMS فعال و سندرم جدا شده بالینی (CIS) تایید شده است. در یک کارآزمایی بالینی فاز 3، سیپونیمود به طور موثری میزان عود را در افراد مبتلا به SPMS فعال کاهش داد. در مقایسه با دارونما، میزان عود را به نصف کاهش داد.
- دیروکسیمل فومارات (Vumerity). این دارو برای درمان RRMS، SPMS فعال و CIS تایید شده است. این شبیه دی متیل فومارات (Tecfidera)، یک داروی قدیمی است. با این حال، عوارض جانبی گوارشی کمتری ایجاد می کند.
- اوزانیمود (زپوزیا). این دارو برای درمان CIS، RRMS و SPMS فعال تایید شده است. این جدیدترین دارویی است که به بازار اضافه شده است و FDA در مارس 2020 تأیید شده است.
- پونزیمود (پونوری). FDA این دارو را در مارس 2021 تأیید کرد. نشان داده شده است که Ponvory عود سالانه انواع عودکننده ام اس را در مقایسه با تری فلونوماید (Aubagio) 30.5 درصد کاهش می دهد.
در مارس 2018، داکلیزوماب (Zinbryta) از بازارهای سراسر جهان خارج شد. در حال حاضراین دارو دیگر برای درمان ام اس در دسترس نیست.
درمان های تجربی
چندین داروی دیگر در حال انجام تحقیقات هستند. در مطالعات اخیر، برخی از این داروها برای درمان ام اس نویدبخش بوده اند.
- نتایج یک کارآزمایی بالینی فاز 2 نشان می دهد که ibudilast ممکن است به کاهش پیشرفت ناتوانی در افراد مبتلا به ام اس کمک کند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این دارو، سازنده قصد دارد فاز 3 کارآزمایی بالینی را انجام دهد.
- یافته های یک مطالعه کوچک در سال 2017 نشان می دهد که کلماستین فومارات ممکن است به بازیابی پوشش محافظ اطراف اعصاب در افراد مبتلا به اشکال عودکننده ام اس کمک کند. این آنتی هیستامین خوراکی در حال حاضر بدون نسخه در دسترس است، اما نه در دوز مورد استفاده در کارآزمایی بالینی. تحقیقات بیشتری برای مطالعه مزایا و خطرات احتمالی آن برای درمان ام اس مورد نیاز است.
- درمان پیوند سلول های بنیادی خونساز (HSCT) یک درمان جدید امیدوارکننده برای ام اس است که در حال حاضر در حال مطالعه است. در حال حاضر درمان پیوند سلول های بنیادی خونساز تایید نشده است، اما علاقه در این زمینه در حال افزایش است و در آزمایشات بالینی در حال ارزیابی است .
اینها تنها تعدادی از درمان هایی هستند که در حال حاضر مورد مطالعه قرار می گیرند.
استراتژی‌های داده‌محور برای هدف‌یابی درمان‌ها
به لطف توسعه داروهای جدید برای ام اس، افراد تعداد فزاینده ای از گزینه های درمانی برای انتخاب دارند.
برای کمک به تصمیم گیری، دانشمندان از پایگاه های داده بزرگ و تجزیه و تحلیل های آماری استفاده می کنند تا بهترین گزینه های درمانی را برای افراد مختلف مشخص کنند.
در نهایت، این تحقیق ممکن است به بیماران و پزشکان کمک کند تا بفهمند کدام روش‌های درمانی بیشتر برایشان مفید است.
پیشرفت در تحقیقات مرتبط با ژن درمانی
برای درک علل و عوامل خطر ابتلا به ام اس، متخصصان ژنتیک و سایر دانشمندان در حال بررسی ژنوم انسان برای یافتن سرنخ هستند.
اعضای کنسرسیوم بین المللی ژنتیک MS بیش از 200 نوع توالی ژنتیکی شناسایی کرده اند. مرتبط با ام اس به عنوان مثال، یک مطالعه در سال 2018 چهار ژن جدید مرتبط با این بیماری را شناسایی کرد.
در نهایت، یافته‌هایی مانند این ممکن است به دانشمندان کمک کند تا استراتژی‌ها و ابزارهای جدیدی برای پیش‌بینی، پیشگیری و درمان ام‌اس ایجاد کنند.
مطالعات میکروبیوم روده
دانشمندان همچنین نقش باکتری ها و سایر میکروب های موجود در روده ما را در ایجاد و پیشرفت ام اس مورد مطالعه قرار داده اند. این جامعه از باکتری ها به عنوان میکروبیوم روده ما شناخته می شود.
همه باکتری ها مضر نیستند. در واقع، بسیاری از باکتری‌های «دوستانه» در بدن ما زندگی می‌کنند و به تنظیم سیستم ایمنی ما کمک می‌کنند.
وقتی تعادل باکتری ها در بدن ما به هم نخورد، می تواند منجر به التهاب شود. این ممکن است به توسعه بیماری های خود ایمنی، از جمله ام اس کمک کند.
تحقیقات در مورد میکروبیوم روده ممکن است به دانشمندان کمک کند تا بفهمند چرا و چگونه افراد به ام اس مبتلا می شوند. همچنین می‌تواند راه را برای رویکردهای درمانی جدید، از جمله مداخلات غذایی و سایر درمان‌ها هموار کند.
خلاصه
دانشمندان همچنان به بینش جدیدی در مورد عوامل خطر و علل ام اس و همچنین راهبردهای درمانی بالقوه دست می یابند.
اخیراً داروهای جدید تأیید شده اند و برخی از آنها در آزمایشات بالینی امیدوارکننده بوده اند.
این پیشرفت‌ها به بهبود سلامت و رفاه بسیاری از افرادی که با این بیماری زندگی می‌کنند کمک می‌کند و در عین حال امید به درمان بالقوه را تقویت می‌کند.
دانشجوی دکتری پژوهشی ارگونومی شناختی، عاشق یادگیری، عاشق خواب و مباحث مرتبط با آن و عاشق دانستن درباره عملکردهای شناختی انسان… خوشحالم که در این بستر، فرصت اشتراک اطلاعات با شما عزیزان را دارم.