مقدمه
لرزش، انقباضات ریتمیک غیرارادی ماهیچه ای است که می تواند باعث تکان های غیر ارادی اعضای بدن شود. لرزش دست ها شایع است. در برخی موارد، آنها می توانند کاملا طبیعی و خوش خیم باشند. در حالی که در برخی دیگر ممکن است نشانه یک بیماری زمینه ای باشند.
برای برخی افراد لرزش دست ها ممکن است یک ناراحتی جزئی باشد. برای دیگران، این علامت ممکن است منجر به مشکل در استفاده از دست ها برای کارهای روزمره شود. این مقاله تشریح می‌کند که لرزش چیست، برخی از علل بالقوه لرزش دست‌ها را بیان می‌کند. سپس می‌پرسد که آیا لرزش دست‌ها معمول است یا خیر.
ما همچنین نکاتی را در مورد نحوه جلوگیری از لرزش دست ها ارائه می دهیم. در پایان نیز در مورد برخی از گزینه های درمانی موجود صحبت می کنیم.
لرزش چیست؟
لرزش انقباضات غیر ارادی و ریتمیک ماهیچه ای است که باعث می شود بخشی از بدن در حال تکان خوردن و یا ارتعاش به نظر برسد. همه افراد هنگام حرکت یا حفظ یک وضعیت خاص دچار لرزش خفیف می شوند. به این لرزش فیزیولوژیک می گویند.
لرزش های فیزیولوژیک اغلب آنقدر کوچک هستند که فرد آنها را نمی بیند یا متوجه نمی شود. لرزش دست ممکن است زمانی که فرد دست های خود را مستقیماً جلوی بدنش می گیرد یا زمانی که استرس یا مضطرب است، بیشتر قابل توجه باشد.
این بیشتر دست ها را تحت تاثیر قرار می دهد.
با این حال، ممکن است در سایر اعضای بدن نیز رخ دهد، مانند:
- سر بازوها
- پاها
- بالاتنه
- حنجره، که ممکن است باعث لرزش صدا شود.
بیش از 20 نوع لرزش وجود دارد. با این حال، اکثر آنها به دو دسته تقسیم می شوند:
- لرزش در حالت استراحت: این لرزش زمانی رخ می دهد که ماهیچه ها شل هستند. از جمله زمانی که دست ها روی پاها قرار می گیرند.
- لرزش عملی: این لرزش زمانی رخ می دهد که ماهیچه ها به دلیل حرکت ارادی منقبض می شوند. بیشتر لرزش ها، لرزش های عملی هستند. گاهی اوقات، لرزش می تواند نشان دهنده یک مشکل زمینه ای سلامتی باشد، به خصوص اگر مداوم یا بسیار واضح باشد.
چه بیماری مغزی باعث لرزش می شود؟
لرزش می تواند به خودی خود رخ دهد. یا یک علامت همراه با تعدادی از اختلالات عصبی باشد. از جمله:
- ام اس.
- سکته.
- آسیب تروماتیک مغز.
- بیماری های عصبی که بر بخش هایی از مغز تأثیر می گذارد (به عنوان مثال، بیماری پارکینسون).
دلایل لرزش دست ها چیست؟
لرزش می تواند طبیعی باشد یا می تواند ناشی از شرایط عصبی، سایر مشکلات سلامتی یا استفاده از دارو باشد. در زیر برخی از علل احتمالی لرزش آورده شده است.
افزایش لرزش فیزیولوژیک
لرزش فیزیولوژیک تقویت شده (EPT) شکل قابل توجه تر لرزش فیزیولوژیک است. معمولاً دست ها و انگشتان دو طرف بدن را درگیر می کند. موارد زیر ممکن است باعث EPT در برخی افراد شود:
- فشار
- اضطراب
- خستگی
- کمبود خواب
- مصرف بیش از حد کافئین
- ورزش شدید
- تیروئید پرکار
لرزش فیزیولوژیکی تقویت شده نیازی به درمان پزشکی ندارد. مگر زمانی که فرد برای کار یا سایر فعالیت‌های خود نیاز به هماهنگی عضلات ظریف داشته باشد.
شرایط عصبی لرزش به دلیل وجود مشکل در بخش‌های عمیق مغز که حرکت را کنترل می‌کند.
برخی از بیماری های عصبی که می توانند باعث لرزش دست شوند عبارتند از:
مولتیپل اسکلروزیس (MS):
این بیماری دژنراتیو به مغز و نخاع حمله می‌کند و انتقال پیام‌ها را برای اعصاب دشوار می‌کند. بسیاری از افراد مبتلا به ام اس درجاتی از لرزش را تجربه می کنند. این اغلب زمانی ایجاد می شود که بیماری به مناطقی در مسیرهای سیستم عصبی مرکزی که حرکت را کنترل می کند آسیب می رساند.
بیماری پارکینسون (PD):
این بیماری شامل از دست دادن سلول های عصبی در بخشی از مغز است که نقش مهمی در حرکت حرکتی دارد. حدود 75% افراد مبتلا به PD رعشه دارند. چه در حال استراحت، چه در عمل یا مختلط. لرزش معمولا از یک طرف بدن شروع می شود. ممکن است به طرف مقابل نیز سرایت کند. لرزش ممکن است در طول دوره های استرس یا احساسات شدید بیشتر شود.
سکته مغزی:
پس از سکته مغزی، فرد می تواند لرزش های مختلفی را بسته به ناحیه آسیب دیده نشان دهد. آسیب به عقده های قاعده ای باعث ایجاد لرزش در حالت استراحت در فرد می شود. در حالی که آسیب به مخچه باعث لرزش قصدی می شود.
آسیب مغزی تروماتیک (TBI):
لرزش ناشی از TBI را لرزش پس از سانحه (PTT) می نامند. یک مطالعه سال 2020 نشان داد که PTT در نتیجه آسیب به نواحی خاص مغز مسئول حرکت اتفاق می افتد. این لرزش ها غیر معمول هستند.
دیستونی:
دیستونی یک اختلال حرکتی است. در آن انقباضات غیرارادی عضلانی باعث حرکات و وضعیت های غیرارادی تکراری می شود. این وضعیت به دلیل عملکرد نامناسب عقده های پایه در مغز است.
یک مطالعه در سال 2021 بیان کرد که دیستونی و لرزش ارتباط نزدیکی با هم دارند. لرزش هایی که در افراد مبتلا به دیستونی رخ می دهد یا تند و ناگهانی و نامنظم، منظم و موج مانند یا مختلط است. انواع مختلط معمولا روی دست ها تاثیر می گذارد.
شرایط سلامتی
شرایط بهداشتی زیر نیز می تواند باعث لرزش دست شود:
- شرایط روانپزشکی، مانند افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه
- اختلالات دژنراتیو ارثی، مانند آتاکسی ارثی یا سندرم X شکننده
- سوء استفاده یا ترک الکل
- مسمومیت با جیوه
- پرکاری تیروئید
- نارسایی کبد یا کلیه
- اضطراب یا وحشت
داروها
برخی داروها نیز می توانند باعث لرزش دست شوند. مثالها عبارتند از:
- برخی از داروهای آسم
- داروهایی برای شرایط روانپزشکی، مانند داروهای ضد افسردگی خاص و تثبیت کننده های خلق و خو
- داروهای تشنج مانند والپروات (Depakene) و والپروئیک اسید (Depakote)
- داروهای ضد آریتمی مانند پروکائین آمید
- داروهای سرطان مانند تالیدومید
- داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند. مانند سیکلوسپورین.
- کورتیکواستروئیدها
- داروهای ضد ویروسی خاص.
- آنتی بیوتیک های خاص
- آمفتامین
- کافئین
آیا لرزش دست طبیعی است؟
لرزش دست ها طبیعی است. مخصوصاً اگر فرد احساس استرس یا اضطراب می کند یا خواب کافی نداشته باشد. لرزش خفیف دست که بر زندگی روزمره فرد تأثیر نمی گذارد معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست.
با این حال، اگر فردی لرزش شدید یا مداوم دست را تجربه می کند که در فعالیت های روزانه او اختلال ایجاد می کند، باید برای تعیین علت به پزشک مراجعه کند.
چگونه می توان از لرزش دست ها جلوگیری کرد؟
در زیر روش هایی وجود دارد که افراد ممکن است بتوانند از آنها برای جلوگیری از لرزش دستان خود استفاده کنند.
تغییرات سبک زندگی. تغییرات سبک زندگی زیر ممکن است به کاهش لرزش دست در افراد مبتلا به لرزش فیزیولوژیک کمک کند.
اجتناب از ورزش شدید، اجتناب از مصرف زیاد الکل، عدم استفتده از محرک ها، مانند کافئین و آمفتامین ها.
درمان بیماری‌های زمینه‌ای. لرزش دست که به دلیل یک بیماری زمینه‌ای مانند پرکاری تیروئید یا ترک الکل رخ می‌دهد، معمولاً پس از درمان بیماری زمینه‌ای بهبود می‌یابد. تکنیک‌های روان‌شناختی. افرادی که به دلیل اضطراب یا حملات پانیک دچار لرزش می‌شوند، ممکن است از تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی، مانند تمرکز حواس و تمرین‌های تنفسی سود ببرند.
تعویض دارو. لرزش می تواند یکی از عوارض جانبی مصرف برخی داروها باشد. فردی که در حین مصرف دارو دچار لرزش می شود باید عوارض جانبی را به پزشک خود گزارش دهد. پزشک ممکن است بتواند دوز دارو را تنظیم کند یا فرد را به داروی دیگری تغییر دهد.
فیزیوتراپی. یک فیزیوتراپیست می تواند به افراد تمریناتی را برای بهبود موارد مختلفی آموزش دهد.
- کنترل، عملکرد و قدرت عضلات
- هماهنگی
- تعادل
کاردرمانی. یک کاردرمانگر می تواند به افرادی که دچار لرزش هستند کمک کند تا به فعالیت های معمول روزانه خود ادامه دهند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
هرکسی که به طور ناگهانی در دست ها یا سایر قسمت های بدن خود دچار لرزش شود باید برای تشخیص به پزشک مراجعه کند. پزشک باید علل جدی تری را رد کند. که برخی از آنها ممکن است نیاز به درمان فوری پزشکی داشته باشند. افراد مبتلا به لرزش موجود در صورت تشدید لرزش یا اختلال در زندگی روزمره باید به پزشک مراجعه کنند. برای اطلاعات بیشتر با ما در انستیتو سلامت مغز دانا در ارتباط باشید.
گزینه های درمانی برای لرزش دست ها
بیشتر انواع لرزش غیر قابل درمان هستند. با این حال، گزینه های درمانی برای کمک به فرد در مدیریت علائم موجود است.
داروها
پزشکان ممکن است داروهایی را برای کمک به کاهش دفعات و شدت لرزش تجویز کنند. گزینه های درمانی احتمالی عبارتند از:
- بتا بلوکرها مانند پروپرانولول
- داروهای اضطراب
- داروهای ضد تشنج مانند پریمیدون
- پزشکان همچنین ممکن است داروهای خاص بیماری را برای افراد مبتلا به لرزش مربوط به شرایط خاص مانند PD و MS تجویز کنند. اگر پزشکان نتوانند علت لرزش را تعیین کنند، ممکن است برای کمک به آرام کردن حرکات غیر ارادی عضلانی، داروهای آرام بخش تجویز کنند.
بوتاکس
یک نوروتوکسین است که باعث فلج موضعی می شود. تزریق بوتاکس ممکن است در درمان لرزش صدا و سر مفید باشد. با این حال، تزریق بوتاکس برای لرزش دست می تواند منجر به ضعف در انگشتان شود.
عمل جراحی
برخی از افراد ممکن است لرزش شدیدی را تجربه کنند که به دارو پاسخ نمی دهد یا به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی آنها تأثیر می گذارد. در چنین مواردی، پزشک ممکن است مداخلات جراحی مانند تحریک عمقی مغز (DBS) را توصیه کند. هنگام انجام جراحی DBS، پزشک یک ژنراتور کوچک را زیر پوست در قسمت فوقانی قفسه سینه قرار می دهد.
ژنراتور سیگنال های الکتریکی را به الکترودهای کاشته شده در تالاموس می فرستد. که بخشی از مغز است که برخی از حرکات غیرارادی را هماهنگ و کنترل می کند. پزشکان از DBS برای درمان لرزش های مرتبط با لرزش اساسی، PD یا دیستونی استفاده می کنند.
اگر فردی واجد شرایط DBS نباشد، پزشک ممکن است روش‌های دیگری را توصیه کند. مانند: فرسایش با فرکانس رادیویی: شامل استفاده از جریان الکتریکی برای گرم کردن بافت عصبی به منظور مختل کردن توانایی آن در ارسال سیگنال برای چندین ماه است. رادیوسرجری: شامل تجویز پرتوهای تابشی بسیار متمرکز برای از بین بردن سلول‌های بیش فعال مغزی است که باعث لرزش می‌شوند.
منبع: Shaking hands (hand tremors): 14 causes and treatments (medicalnewstoday.com)
Treating Shaking Hands: Medication, Lifestyle Changes, Surgery (healthline.com)
درباره نویسنده
خجسته رحیمی جابری، پژوهشگر دکترای تخصصی علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شیراز و نویسنده وب سایت انستیتو سلامت مغز دانا. زمینه کاری تخصصی ایشان مشکلات حافظه و آلزایمر است وی بیش از 20 مقاله معتبر بین المللی در این زمینه به چاپ رسانده است. می توانید پژوهش های او را در اینجا (کلیک کنید) دنبال کنید.